Türkiye’nin her yerinden öğrenciler, İstanbul, Ankara ve İzmir’deki üniversitelerde tahsil görmeye geliyor. Her üç üniversite öğrencisinden biri üç büyük kentteki üniversitelerden birine kaydoluyor. Öğrenci göçünün yaşandığı vilayetlerdeki en büyük sorun ise barınma. Öğrenciler kısıtlı bütçeleriyle kiralık mesken ve yurt bulmakta zorlanıyor. Devlet yurtlarının sayısı kâfi değil, özel yurtlar çok kıymetli. Mesken kiralarının yüksekliği nedeniyle bu durum. öğrencilerin büyük çoğunluğu için bir seçenek olmaktan çıkmış görünüyor. Vakıf üniversitelerinin yurtlarında kalan öğrenciler de korkuyla önümüzdeki yılın fiyatlarının açıklanmasını bekliyor. Bu yurtlardaki tek kişilik oda fiyatı bir öğretim yılı için 100 bin lira olan üniversite de var, 40 bin lira olan da.
Eğitimci Alaattin Dinçer,’in “Yüksöğretime Geçişte Öğrenci Hareketliliği Raporu” üzerine yaptığı tahlil şöyle:
- Her üç öğrenciden biri üç büyük kente yerleşiyor.
- Yerleşenlerin yarıdan fazlası Marmara ve İç Anadolu Bölgesi’nde
- Kendi bölgesinde kalma oranı en yüksek bölge Marmara Bölgesi, en düşük Güney Doğu Anadolu Bölgesi.
- Nüfusun yüzde 10’nun yaşadığı Güney Doğu Anadolu Bölgesi’nde yükseköğretim programlarına yerleşenlerin oranı yalnızca yüzde 4,9.
- Kendi vilayetinde kalma oranı en yüksek vilayet İstanbul.. Erzurum, Ankara, Sivas ve Konya vilayetlerinde öğrencilerin yüzde 50’den fazlası kendi vilayetlerinde kalmayı tercih ediyor.
- Ordu, Hakkari, Osmaniye, Şırnak, Sinop, Mardin ve Manisa’da yaşayanların yüzde 80’ninden fazlası kendi vilayetleri dışındaki vilayetleri tercih ediyor.
BARINMA KRİZİ
Dinçer’e nazaran, başta büyükşehirler olmak üzere ülkenin bütün kentlerinde yaşanmakta olan yüksek kira artışları ile Kredi ve Yurtlar Kurumu (KYK) yurtlarının yetersiz yatak kapasitesi nedeniyle üniversitelerde öğretim yılı başında büyük barınma sorunu yaşanacak. 2022-2023 güz devriyle birlikte ikamet ettikleri kentin dışında okuyan milyonlarca öğrenci, üniversitelerinin bulunduğu kentlere geri dönecek.
Devlet yurdu ve yatak kapasitesi azalırken 2006’dan bu yana İstanbul’daki özel yurt sayısı yaklaşık iki kat artarak 604’e ulaştı. 2020-21 öğretim yılı prestijiyle Ankara’da KYK yurtlarının 2019-2020 öğretim yılında 27 bin 969 olan yatak kapasitesi 2021 öğretim devri sonunda 80 yatak azalarak 27 bin 889’a geriledi. İzmir’de bulunan KYK yurtlarının kapasitesi ise yalnızca 16 bin 817.
DEVLET YURDU VE YATAK KAPASİTESİ
İSTANBUL: 21 yurt, 24 bin 831 yatak
ANKARA: 33 yurt, 27 bin 889 yatak
İZMİR: 21 yurt, 16 bin 817 yatak
SAYILARI ÜÇ KAT ARTTI
Eğitim İş Sendikası’nın kıymetlendirme raporunun “Yurt ve Barınma” başlığı altında şu tabirlere yer veriliyor:
“Milli Eğitim Temel Kanunu’na nazaran herkese eğitimde fırsat ve imkan eşitliği sağlanmak zorundaydı. MEB bu misyonunu okullarda yerine getirmediği üzere öğrencilerin barınma gereksinimlerinden da şuurlu bir halde elini çekmiş, meydanı TÜRGEV, TÜGVA, ENSAR üzere makul cemaat ve tarikatlara bırakmış, öğrencilerin büyük çoğunluğu tarikat yurtlarına yerleşmek zorunda bırakılmıştır. 2017-2021 yılları ortasında üniversite öğrencilerine hizmet veren özel yurt sayısı üç kat artmıştır. Bu artışta cemaat ve tarikatlara bağlı meskenlerde kalan öğrenciler dahil değildir. Öbür yandan özel yurtlar bir rant kapısı olarak da görülmektedir. 2021-2022 yılına ilişkin üç büyük vilayetteki kimi yurtlarda aylık olan fiyatlar 10 ile çarpıldığında barınma için yıllık 55 bin TL ile 60 bin TL ortasında bir fiyat ödendiği görüüyor. Bu fiyatlarda gelecek öğretim yılında yüzde 50 ile yüzde 114 ortasında artış bekleniyor.”