Türkiye ile Katar ortasındaki ikili bağlantıların birçok alanda stratejik iş birliğine dönüşmesi kapsamında İstanbul bugün, Türkiye-Katar Yüksek Stratejik Komite Sekizinci Toplantısına konut sahipliği yapıyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Katar Buyruğu Pir Temim bin Hamed Al Sani, Katar’da 20 Kasım’da başlayacak 2022 FIFA Dünya Kupası karşılaşmaları hasebiyle Yüksek Stratejik Komite Sekizinci Toplantısının tarihini erkene çekti.
Türkiye ve Katar ortasında 2014 yılında kurulan Yüksek Stratejik Komitesinin, iki ülkenin güçlü ilgilerinin göstergesi olarak her yıl üst seviye iştiraklerle gerçekleştirdiği toplantılarda ikili alakalarla ilgili istişarelerde bulunuluyor.
Komitenin kurulduğu 2014 yılından bu yana geçen 8 yıllık müddet zarfında 30 tepe yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Buyruk Al Sani, bugün gerçekleştirecekleri 31. dorukla iki ülke tarihinde tahminen de milletlerarası diplomaside bir rekor kırmayı başarmış oluyorlar.
Stratejik iş birliğiyle ikili münasebetlerini güçlü tutan Türkiye ve Katar, 8 yılda gerçekleştirilen onlarca tepenin sonucu diplomatik, ekonomik, kültürel ve eğitim başta olmak üzere çeşitli alanlarda 80’i aşkın mutabakata imza attı.
Stratejik ilişkiler
Türkiye ile Katar ortasındaki ikili bağlantılar, Adalet ve Kalkınma Partisi’nin iktidara geldiği 2002’den bu yana yaklaşık 20 yılda iktisat, ticaret, diplomasi, askeri, kültürel ve turizm üzere çeşitli alanlarda ilerlemeler kaydetti.
Dostluk ve kardeşlik üzerinde şurası ilgilere sahip Türkiye ile Katar, iki ülkenin yöneticileri ve halkları ortasındaki yakınlaşma sayesinde krizler periyodunda kıymetli manada güçlü bir dayanışma sergiliyor.
Bölgesel ve milletlerarası birçok bahiste eşsiz bir görüş birliğine sahip Ankara ve Doha, memleketler arası ve bölgesel çekişmelere yönelik tahlillerin de itimat ve istikrar temeline dayalı arabulucuk gayretlerini diplomatik ve diyalog yoluyla yürütülmesi istikametinde ortak bir tavır sergileyebiliyor.
Ekonomik işbirliği
Türkiye, gelişen ikili ilgiler doğrultusunda çeşitli alanlarda Katar yatırımlarını en çok kendisine çeken ülke pozisyonunda.
Türkiye’nin Doha Büyükelçiliği Ticaret Ataşeliği resmi istatistik datalarına nazaran 2022 yılının birinci 8 ayında Türkiye ile Katar ortasındaki ticaret hacmi 1,4 milyar doları aştı.
Türkiye’nin bu müddet zarfında Katar’a ihracatını 1 milyar doların üstünde gösteren istatistik datalarına nazaran, bu sayı 2021 yılının tıpkı devrine nazaran yüzde 60 artış gösterdi.
Hatta Katar’ın ithalat yaptığı ülkeler ortasında Türkiye’nin 7. sırada geldiğini gösteren bu sayılar, 2022 yılının birinci 8 ayında Katar’a ihracatın evvelki 5 yıla nazaran yüzde 200 arttığını gözler önüne seriyor.
İki ülkede faaliyet gösteren Türk ve Katarlı şirketlere gelince, istatistik bilgilerine nazaran Katar’daki Türk firmalarının sayısı 700’den fazla olurken, Türkiye’deki Katarlı firma sayısı ise 200 civarında.
Katar’ın Türkiye’de 33,2 milyar dolarla ulaşan direkt yatırımları olurken, Türkiye’nin Katar’da altyapıda üstlendiği projelerin bedeli 22 milyar doları buldu.
Türkiye’nin dünyanın en büyük LNG ihracatçısı Katar’la güç alanında da iş birliğini güçlendirmesi öngörülüyor.
2022 Dünya Kupası için iş birliği
Türkiye ile Katar’ın 2022 Dünya Kupası’nın güvenliğini sağlamak için yaptığı iş birliği, iki ülke ortasındaki stratejik bağlar kapsamında yer alıyor.
Türkiye’nin görevlendirdiği 3 binden fazla emniyet çalışanı, 2022 FIFA Dünya Kupası sırasında stadyum ve otellerdeki güvenlik operasyonlarına dayanak olacak.
Bu kapsamda, Dünya Kupası tertibinin güvenliğinin sağlanması için Emniyet Genel Müdürlüğü çalışanının Katar’da görevlendirilmesi konusunda 7 Aralık 2021’de iki ülke ortasında “Büyük Çaplı Tertiplerin Yerine Getirilmesinde İş Birliği Bahisli Niyet Mektubunun Uygulanmasına Ait Protokol” imzalandı.
Türk Silahlı Kuvvetlerinin (TSK), Katar’da Dünya Kupası Kalkanı Harekatı kapsamında 6 ay mühletle görevlendirilmesine ait Cumhurbaşkanlığı Tezkeresi ise 5 Ekim’de TBMM Genel Şurasında kabul edildi.
Askeri iş birliği
Katar ile Türkiye ortasında Yüksek Askeri Komite’nin kurulduğu 2014 yılından bu yana iki ülke ilgileri başta askeri olmak üzere her alanda büyük ilerleme kaydetti.
Türkiye ile Katar ortasında 23 Mayıs 2007’de Askeri Alanda Eğitim, Teknik ve Bilimsel İş Birliği Muahedesi, 19 Aralık 2014’te Askeri Eğitim, Savunma Sanayii ile Katar Topraklarında Türk Silahlı Kuvvetlerinin Konuşlandırılması Konusunda İş Birliği Muahedesi ve 28 Nisan 2016’da Katar Topraklarında Türk Kuvvetlerinin Konuşlandırılmasına Ait Uygulama Muahedesi imzalandı.
19 Aralık 2014’te imzalanan, “Türkiye Cumhuriyeti ile Katar Devleti Ortasında Yüksek Stratejik Komite Kurulmasına Ait Ortak Mutabakat” uyarınca iki ülke ortasında askeri eğitim ve savunma sanayi alanında iş birliği yapılarak, Katar’da Türk Silahlı Kuvvetlerine askeri üs sağlandı.
Anlaşma, 10 Şubat 2015’te Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunulduktan sonra 5 Mart 2015’te TBMM Dışişleri Komitesi tarafından onaylandı.
Anlaşma uyarınca Türk Silahlı Kuvvetleri Katar’da konuşlanırken, iki ülke ortasında ortak askeri tatbikatlar düzenlendi.
Katar Türk Birleşik Müşterek Kuvvet Komutanlığı Karargahı, 14 Aralık 2019’da, iki ülkenin Savunma Bakanları ve Genelkurmay Liderlerinin katıldığı bir merasimle açıldı ve karargaha “Halid Bin Velid Kışlası” ismi verildi.
Turizm alanındaki gelişmeler de gelen turist sayısına yansıdı. Türkiye’ye 2016 yılında 30 bin Katarlı gelirken, bu sayı 2019’da 110 bine, 2022 yılında da 140 bine yükseldi.
Yardımlar
Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı (AFAD), Katar Hayır Kurumu (Qatar Charity) ile afet, acil durum idaresi ve insani yardım alanında iş birliği protokolü imzaladı.
Bu protokol ile Türkiye ve Katar, Suriye ve Ukrayna başta olmak üzere dünyanın birçok bölgesinde yardımlar konusunda yan yana çalışacak.
Söz konusu protokol, Aralık 2016’da imzalanan ve dünya çapında birçok afet, zelzele ve yangına katkının sağlandığı muahede için bir yenileme protokolünü temsil ediyor.
Türkiye, son 4 yılda milletlerarası arenada en fazla insani yardım yapan ülke pozisyonunda bulunuyor.
Kültürel alışveriş
Dil enstitüleri ve üniversiteleri ortasında yapılan mutabakatlar, kurumlar aracılığıyla yayıncılık kesiminde yapılan faaliyetler iki ülke ortasındaki kültürel iş birliğini temsil ediyor.
Türkiye-Katar kültür yılı olan 2015’te 26. Doha Milletlerarası Kitap Fuarı’nda Türkiye “Onur Konuğu Ülke” olarak yer aldı ve Doha Yunus Emre Enstitüsü Merkezi açıldı.
Nisan 2018’de Türkiye Ulusal Kütüphanesi ile Katar Ulusal Kütüphanesi ortasında tarihi evrak ve kaynakların değişiminin yanı sıra kütüphane çalışanının eğitimi ve tecrübelerin alışverişini içeren iş birliği muahedesi imzalandı.
İstanbul Kültürlerarası Sanat Diyalogları Derneği (İKASD) tarafından Eylül 2018’de hazırlanan “Türkiye-Katar Kültürlerarası Sanat Diyalogları” projesi Katar’ın başşehri Doha’da hayata geçirildi.
Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi ile Katar Ulusal Kütüphanesi, Ekim 2021’de bilimsel, teknik ve kültürel alanlarda bir iş birliği protokolü imzaladı.