Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu, “halkın enflasyonu” araştırmasının ağustos ayı sonuçlarını açıkladı. Buna nazaran; son bir yılda besin fiyatlarındaki artış yüzde 176’ya ulaştı.
Dar ve sabit gelirlilerin besine erişimi her geçen ay daha da zorlaşırken açlık riski büyüyor. Ücretlilerin, dar ve sabit gelirlilerin harcamalarının en büyük kısmını oluşturan besin fiyatlarındaki yükseliş ağustos ayında da tüm süratiyle devam etti.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge ünitesi, KAMUAR’ın, fiyatlarını Ankara’daki marketlerden tertipli olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 64 temel besin hususundan oluşan bir sepeti temel alarak hazırladığı besin fiyatları endeksinin Ağustos 2022 sonuçları açıklandı.
Araştırmayla, gelirinin büyük kısmını besine ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı rastgele bir muhafazası bulunmayan, dar ve sabit gelirlilerin, ücretlilerin ve fakirlerin yaşadığı gerçek enflasyonun boyutunun kestirim edilmesi amaçlanıyor.
Buna nazaran, Ağustosta bir evvelki aya nazaran yüzde 3,5 oranında artan besin fiyatları yılın sekiz aylık devrinde yüzde 91,7 oranında yükseldi. Kamuda çalışanların ve kamu emeklilerinin fiyat ve aylıklarının enflasyon farkları da dahil yüzde 85,6 oranında arttığı son bir yıllık devirde de besin fiyatlarındaki artış yüzde 176 oldu.
AÇLIK RİSKİ ARTIYOR
Yanlış ekonomik ve ziraî siyasetlerin besin fiyatlarında yol açtığı artış, gelirindeki artışı bırakın besin fiyatlarını genel enflasyon oranının da epey altında kalan vatandaşların açlık riskini giderek büyütüyor. Besine erişimi zorlaştıran fiyat artışları vatandaşları yetersiz ve sıhhatsiz beslenmeye zorluyor. Uzmanlar bu durumu, bilhassa genç jenerasyon açısından gelecekte değerli sıhhat meselelerine yol açma riski taşıdığını belirtiyor.
Son bir yılda kamu çalışanları ve kamu emeklilerinin fiyat ve aylıkları enflasyon farkları da dahil yüzde 85,6 oranında arttı. Taban fiyattaki artış yüzde 94,6 oldu, emekçi ve bağımsız çalışanların emekli aylıkları ise yüzde 78,61 oranında artırıldı.
Ancak fiyatlardaki artış besin enflasyonunu yakalayamadı. Sendikanın hesaplamalarına nazaran, geçen yıl ağustos ayında 100 liraya alınan bir besin sepeti için bu yıl ağustos ayında 276 lira ödemek gerekirken, kamu çalışanı ve emeklisinin 100 liralık geliri ise 185,6 lira, minimum ücretlininki 194,6 lira, personel ve Bağ-Kur emeklisininki ise 178,6 lira oldu. Münasebetiyle halkın yaşadığı enflasyon çalışan ve emekli bütün bölümlerin gelirindeki artışın yaklaşık iki katı oldu.
AYLIK FİYAT ARTIŞI
Ağustosta, besin fiyatlarındaki artışta, beyaz et ve meyve dışındaki bütün harcama kümelerinde yaşanan yüksek oranlı artırımlar belirleyici oldu. Ekmek, pirinç, un, bulgur fiyatları, ağustosta bir evvelki aya nazaran yüzde 0,4 oranında artış kaydetti.
Et ve balık kümesi fiyatlarında, kırmızı et fiyatlarındaki yükselişe karşın beyaz et fiyatlarındaki düşüş yüzünden ağustosta evvelki aya nazaran yüzde 0,4 oranında azalış yaşandı. Ağustosta süt ve süt eserleri ile yumurta kümesi fiyatları ise yüzde 7,8 oranında yükseldi. Yağ fiyatlarında ise yüzde 0,2 oranında artış oldu. Meyve fiyatlarının yüzde 4,7 oranında azaldığı ağustos ayında zerzevat fiyatlarında, bir evvelki aya nazaran ortalama yüzde 16 oranında artış yaşandı.
Bakliyat fiyatlarının yüzde 3,2 oranında arttığı ağustosta, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve gibisi besin hususlarından oluşan öteki işlenmiş besin fiyatlarında ise yüzde 6,2 oranında artış kaydedildi. Böylelikle, vatandaşlar mevcut besin tüketim alışkanlıklarına nazaran seçilen 64 besin hususundan oluşturulan besin sepetini satın alabilmek için ağustosta, bir evvelki aya nazaran yüzde 3,5 oranında daha fazla para ödedi.
SEKİZ AYLIK DEĞİŞİM
Türkiye’nin üç haneli enflasyonlara hakikat süratle gittiği bu yılın birinci sekiz aylık devrinde besin fiyatlarında yüzde 91,7 oranında artış yaşandı. Ocak-ağustos periyodunda ekmek, pirinç, un, bulgur, makarna fiyatları yüzde 94, oranında arttı, et ve balık fiyatları yüzde 56,6, süt, süt eserleri ve yumurta fiyatları yüzde 60,1, yağ fiyatları yüzde 31,2 oranında, meyve fiyatları yüzde 195,4, zerzevat fiyatları yüzde 168,3, bakliyat fiyatları yüzde 57,4, başka besin hususlarının fiyatları da yüzde 81,8 oranında arttı.
YILLIK DEĞİŞİM
Gıda fiyatlarında yıllık olarak ise (Ağustos 2021’e göre) yüzde 176 oranında artış gözlendi. Öteki bir tabirle vatandaşlar Ağustos 2021’de 100 liraya dolan bir sepet için bu yıl tıpkı ay 276 lira ödemek zorunda kaldılar. Bu yıl ağustosta geçen yılın birebir ayına nazaran ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 192,7, et-balık fiyatlarında 101,5, süt ve süt eserleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 135,2 oranında artış oldu.
Bir yıl öncesine nazaran yağ fiyatları yüzde 88,3 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 225,4, zerzevat fiyatları ise yüzde 418,1 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 143, öbür besin fiyatları ise yüzde 135,4 oranında zamlandı. Tarımsal girdi maliyetleri ve tarım eseri üretici fiyatlarındaki artışlar besin fiyatlarındaki yıllık artışın önümüzdeki aylarda da üç haneli oranlarda kalmaya devam edeceğine işaret ediyor.