Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Suriye ile diyalog konusunda, istihbarat servisleri üzerinden görüşmeler olduğunu belirtirken, “Diyalog için kural olmaz lakin görüşmelerin maksadı ne? Ülkenin teröristlerden temizlenmesi lazım, bizim hudut güvenliğimiz kıymetli, Suriye’nin toprak bütünlüğü, siyasi bütünlüğü kıymetli. İnsanların inançlı halde ülkeye dönebilmesi önemli” dedi.
Çavuşoğlu, Haber Global’de Erhan Ertürk’ün gündeme ait sorularını yanıtladı.
Bakan Çavuşoğlu, İran’da ortaya atılan Türkiye ve Suriye’nin bir tepe gerçekleştireceği savını ise yalanladı. Çavuşoğlu şunları kaydetti:
“Suriye’de kalıcı barış için adımlar atılması lazım, biz de bunları söylüyoruz”
“Suriye’de 11 yılı aşkın süren iç savaş var. Yansımaları ortada. Terör örgütlerinin mevcudiyeti. Beşerler meskenlerine dönmek istiyor, dönemiyor. Rejimin denetim ettiği yerlere de rejim korkusu ve dönen insanlara takviyesi veremediği için tereddüt edenler var. Biz Türkiye olarak en başından beri, en değerli sürecin siyasi süreç olduğunu söyledik. Çok inisiyatif aldık. Bir tek Astana formatı ayakta kaldı bunlardan. Rejimin de artık görmesi lazım, savaşarak ülke bölünecek. Bir taraftan PKK ile çaba bir taraftan uzlaşı dediğimiz, anayasanın hazırlanması, BMGK’nın 2254 sayılı kararı, bunu kapsıyor. O nedenle bizim de desteklediğimiz muhalefet müzakere heyetini kurdu. Muhalefet âlâ niyetli, yapan. Rejimden kaynaklı direniş var, aralık kat edemediler. Aslında Astana formatında bir masanın etrafındayız, anayasa kurulu toplantısında biz de varız. Suriye’de kalıcı barış için adımlar atılması lazım, biz de bunları söylüyoruz. Muhalefeti rejimin terör örgütü olarak görmemesi gerekiyor. Her vakit muhalefetin yanında olduk.
“Diyalog için kural olmaz fakat görüşmelerin emeli ne?”
Diyalog için kural olmaz fakat görüşmelerin maksadı ne? Ülkenin teröristlerden temizlenmesi lazım, bizim hudut güvenliğimiz değerli, Suriye’nin toprak bütünlüğü, siyasi bütünlüğü kıymetli. İnsanların inançlı formda ülkeye dönebilmesi kıymetli. İlla bir kaide değil fakat hedefi ve amacı nedir? Bizim yürüttüğümüz Suriye siyaseti de daima tahlil odaklıdır.
İran’ın üçlü tepe savına yanıt
(İran’ın Türkiye ve Suriye’nin yer alacağı 3’lü tepe iddiası) Yanlışsız değil, bu türlü bir şey yok. Esad da oraya davetli değil.
“Bizim yaptığımız operasyonlar Suriye için önemli”
Bizim yaptığımız operasyonlar Suriye için kıymetli. Burada terör örgütü ile gayret, milletlerarası hukuktan kaynaklanan bir haktır bizim için. Rejimin bunu yapacak gücü yok. Görüşmeye muhtaçlık yok. Birbiri ile arbede eden, birbirine düşman olan ne kadar ülke varsa bizim harekâtımıza karşılar. Bundan sonra yapacağımız harekâtların da ne kadar isabetli olduğunu gösteriyor.
Rejimle muhalefetin uzlaştırılması gerektiğini söyledim. Uzlaşının maksadı yeni bir anayasa, ülkenin BM nezaretinde acil bir biçimde seçime götürülmesi. Bu çerçevede müzakere heyeti kuruldu, anayasa komitesi toplandı. Uzlaşı olmazsa rejimle muhalefet ortasında nasıl anayasa yazacaklar, ülkeyi seçime götürecekler. Bu adımlar atılırsa seçim olduktan sonra kararı Suriye halkı verecek. Ülkenin geleceği için tek tahlil yolu siyasi süreçtir ve uzlaşı ile bunun sağlanmasıdır.
Güven artırıcı adımlar atıldı, esirlerin takası konusunda adımlar atıldı, orada bile muhalefetin istediği isimleri rejim bulamadık diyor, vermiyor.
Türkiye- İsrail ilişkileri
Elçilerin atanması önümüzdeki günlerde gerçekleşecek. Kapsamlı bir kararname hazırlıyoruz. Dönecek büyükelçilerimiz var, atayacağımız büyükelçilerimiz var. Çalıştık, Cumhurbaşkanımıza arz edeceğiz. Cumhurbaşkanımıza da söyledik, birinci fırsatta arz edeceğiz, aşağı üst taslak bitmek üzere. Alternatif isimler var. Biz arkadaşlarımızın büyükelçi olup olmama yeteneği var mı, liyakatı, eğitimi var mı buna bakarız. İçeriden dışarıdan ayrımı kıymetli değil. Uyumlu halde bu işi götürüyoruz biz. CHP sözcüsü, ‘AK Parti’nin arpalığı’ demiş. Baktılar ki dış siyasette ülke güzel şeyler yapıyor, çabucak nerede güçlüysek orayı zayıflatmak için saçma sapan tezlerde bulunuyorlar. Bu bahiste diplomatik olamayacağım, son derece sinirlendim, ne demek AK Parti’nin arpalığı. Liyakata nazaran uygun isimleri atayacağız, İsrail’e de en değerli ismi atayacağız.
“Filistin gerek Cumhurbaşkanı gerek Hamas tarafında, bizim İsrail’le bağlantılarımızın olağanlaşmasını istiyorla”
Filistin gerek Cumhurbaşkanı gerek Hamas tarafında, bizim İsrail’le bağlarımızın olağanlaşmasını istiyorlar. Bu diyalog sayesinde Filistin davasını daha uygun savunacağız. Filistin davası konusunda Türkiye’nin taviz vereceği manasına gelmesin. İsrail’le ilgilerimizin kendileri için de kıymetli olduğunu söylüyorlar.
Doğu Akdeniz
(Güney Kıbrıs’ın Doğu Akdeniz’deki gaz keşfi) Haber kimi gazetelerde bizim kıta sahanlığımızla örtüşen bölge diye verilmiş lakin hakikat değil. Oradan da geçiyor kıta sahanlığımız lakin ortasından geçiyor. Bizim kıta sahanlığımızın içine bu biçimde girmelerine biz esasen müsaade vermiyoruz. Kendi kıta sahanlığımızın içinde sondaj çalışmaları, sismik araştırma çalışmalarımız devam ediyor. Doğu Akdeniz’de tahlil gelirlerin adil halde paylaşımı. Biz bu mevzuda BM’ye de AB’ye de gerekli bildirimlerde bulunduk. KKTC, tekliflerimizin defaatle yineledi. Rum Bölümü ve Yunanistan, AB’ye güvenerek hakça paylaşım yerine KKTC ve Türkiye’nin haklarını gasp etmeye çalışıyor, buna müsaade vermemiz kelam konusu değil.
“Yunanistan’ın palavra dolan siyasetinden vazgeçmesi lazım”
Yunanistan’ın palavra dolan siyasetinden vazgeçmesi lazım. Her yerden Türkiye’nin aleyhinde. İstanbul’da öğlen yemeğinden kısa mühlet sonrası bunların başlaması, yemekten konuşulan şeyler ortada, üçüncü ülkeleri ortaya sokmayalım, görüşmeler sonuç odaklı olsun, diyalog içinde olalım. Bir hafta geçiyor, Türkiye aleyhine propaganda başlıyor. Batı Trakya Türklerinin haklarını ihlal ediyorlar, adaların statüsünü ihlal ediyorlar. Bizim de elimiz boş durmuyor. Yunanistan’ın bu siyasetlerden vazgeçmesi lazım. İşbirliğinde olurlarsa çıkarları ne, zıddı olursa kayıpları ne bunun hesabını yapmalılar. Bu siyaset sürdüğü sürece yumuşamanın yararı yok.
Yunan lobisi içinde olanlar, Yunanistan kökenli bir Kongre üyesinin teşebbüsü oldu, o bağlayıcı değil. Senato’dan karar çıktı. İkisini birleştirecekler, daha sonra yasallaşacak. ABD idaresi olumlu bakıyor, teknik görüşmeler uygun seyrediyor lakin idare de biliyor ki, bu türlü elimizi kolumuzu bağlayacak formda biz F-16 ya da öbür eser almayız.
“Mısır’la olağanlaşma süreci başladı fakat yavaş ilerliyor”
Mısır’la olağanlaşma süreci başladı fakat yavaş ilerliyor. Mısır kendi iç siyasetine de odaklandı. Bir olumsuzluk yok lakin ivme kazanması lazım. Suudi Arabistan ve BAE ile yakaladığımız suratı şimdi Mısır’la yakalayamadık.
“Tahıl muahedesini sabote etmek isteyenler de vardı”
İstanbul’daki görüşmeden sonra umutluyduk. İstanbul’da bir yaklaşım kelam konusu lakin her şey değişti. Buça’dan manzaralar geldi ve atmosfer değişti, masadan uzaklaştılar. Bence kırılma noktası oydu. Geldiğimiz noktada memleketler arası toplumun ateşkes konusunda nasıl olacak, adil ateşkes, Ukrayna’nın hudut, toprak bütünlüğünü koruyan ateşkes olması lazım. Biz Kırım konusunda ve Rusya’nın saldırısından sonra Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne en güçlü dayanağı veren ülkelerden birisiyiz. Savaşın devam etmesini isteyen ülkeler var Batı’da. NATO üyesi ülkeler var. Yalnızca ABD demek değildir, üyesi ülkeler diyorum. Tahıl muahedesini sabote etmek isteyenler de vardı. ABD değil fakat onu söyleyeyim. ABD’nin katkısı şöyle oldu. Rusya gübresinin de ihracat pürüzünün kaldırılması, limanlara ulaşması, bankacılık süreçleri üzere. Avrupa’dan bunu sabote etmek isteyen ülkeler de vardı.
Biz umudumuzu kaybetmedik, gayretlerimizi sürdürüyoruz. Tahran görüşmesinde, Soçi görüşmesinde Sayın Putin’e ateşkesin tesis edilmesi tarafındaki telkinlerini paylaştı. Sayın Zelenski ile görüşmesinde de ateşkesin değerini vurguladı. İki önderi bir ortaya getirmeye hazır olduğunu da hatırlattı. Tahıl konusu sıkıntısız işliyor. Önemli bir sorun yok şu ana kadar. Teknik bahislerde ufak tefek şeyler oluyor, hallediyor arkadaşlarımız. 33 gemi ayrıldı. Afrika ülkelerine de gitmeye başladı.
Türkiye- Ermenistan ilişkileri
Bizim özel temsilcilerimiz 4 sefer görüştü. Özel temsilcilerimizin misyonu Türkiye ile Ermenistan ortasında münasebetlerin kademeli halde olağanlaştırılması. Azerbaycan’ın zaferinden sonra biz Güney Kafkasya’da kalıcı barışın tesisi için adımlar atıyoruz. Uçuşların başlaması vs. değerli adımlar atıldı. Ticaretle ilgili kimi adımlar atıldı. Bizim bu yürüttüğümüz sürecin Azerbaycan ile Ermenistan ortasındaki süreçten bağımsız görmek gerçekçi bir yaklaşım değil. Güney Kafkasya’da kalıcı barış asıl Ermenistan ve Azerbaycan ortasında imzalanacak kapsamlı, kalıcı bir barış muahedesiyle gerçekleşebilir. Azerbaycan teklifte bulundu, Ermenistan buna yanıt vermedi. Ortak hudut komitesi kuruldu. Bu çalışmaların yapılması gerekiyor, bir de Zengezur Koridoru var. Ermenistan bunları söyleyince rahatsız oluyor. Sen nitekim barış istiyor musun, istemiyor musun bunu söyledi. İşgal ettiğin topraklardı. Güya Azerbaycan Ermenistan’ın topraklarını almış üzere davranıyorlar. Ermenistan barış gücü girdiği anda Ermenistan büsbütün çekilecek lakin iki yıl geçti hala orada Ermeni askerleri var. Laçın’a paralel yol yaptı Azerbaycan, barış gücü de buraya kayacak. Bu yerleşim yerlerinden çekilirken Azerbaycan’ın haklı müdahalesi oldu, buraları yakıp yıkıyorlar (Ermenistan askerleri). Ermenistan’la normalleşmede samimiyetimizi herkes görüyor lakin Ermenistan da bilsin ve yadırgamasın. Bizim Azerbaycan’dan farklı gayrımız var mı, yok. Âlâ niyetimizden de kuşku yok. Biz barış istiyoruz.
Vize sorunu: İkazlarımızı yapacağız, adımlar atılmazsa biz de önlemlerimizi alacağız
Maalesef ABD ve birtakım Batı ülkeleri vatandaşlarımıza randevu müddetini bir yıl, 6-7-8 ay… Bu planlı ve kasıtlı. Vatandaşımız bunu görüyor. Biz burada kasıt görüyoruz. Halkımız da görüyor. Seçim öncesi AK Parti iktidarını zorda bırakmak için adımlar olarak görüyoruz. Biz de karşı önlemler alacağız. Onların da faaliyetlerini kısıtlayacağız. İşçiymiş, Covid’miş bu mazeretlere inanmıyoruz. İkazlarımızı yapacağız, adımlar atılmazsa biz de önlemlerimizi alacağız.