Hamaslı üst seviye bir heyetin Suriye’nin başşehri Şam’a yaptığı ziyaret ve Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad ile görüşmesi bu hafta Arap basınında en dikkat çeken başlıklardan biriydi. Birçok köşe muharriri, 10 sene evvel Suriye idaresine karşı bir hal takınarak Şam’ı terk eden Hamas takımlarını topa tutarken, Katar takviyeli Kuds El Arabi Gazetesi’ne nazaran Hamas’ın bu adımının gerisindeki an kıymetli faktörlerden biri Türkiye –İsrail bağlarında yaşanan olağanlaşma.
Ancak gazeteye nazaran Hamas’ın hesaplarında yalnızca Tel Aviv-Ankara yakınlaşması yok. Tersine Hamas’ın göz önünde bulundurup alternatif bir ülke arayışına gitmesine neden olan bir diğer faktör de Türkiye’de önümüzdeki sene yapılacak olan seçimlerin ülkede bir idare değişikliğiyle sonuçlanma ihtimali.
HAMAS- ŞAM UZLAŞMASINDA HİZBULLAH’IN ROLÜ
Arap gazetelerinin birçoklarında Hamas’ın Şam’la görüşmesinin gerisinde İran olduğuna, İran’ın bölgede Hamas’ı da yanına çekerek daha fazla güç devşirmeye çalıştığına dair yorumlar yer aldı. Bölgede “Direniş Ekseni” olarak isimlendirilen İran-Suriye-Hizbullah blokuna yakın olan Rai Al Youm Gazetesi’nin başyazarı Abdulbari Atvan, Hamas ve Suriye idaresi ortasında alakaların tekrar kurulmasında en büyük rolün Lübnanlı Hizbullah Hareketi’nin önderi Hasan Nasrallah’a ilişkin olduğunu yazdı.
Atvan’a nazaran Suriye idaresinin Hamas ile tekrar görüşmeye razı olması ve bunu özür vs üzere kuralsız bir formda kabul etmesi büsbütün Suriye idaresi ile Hasan Nasrallah ortasındaki münasebetle alakalı.
Bu hafta Arap medyasında en fazla dikkat çeken gündem hususlarının ortasında Suriye’nin kuzeybatısında silahlı kümeler ortasında çıkan çatışmalar ve Türkiye’nin bölgeye müdahale etmek durumunda kalması ile Ukrayna savaşında Rusya’nın İran imali SİHA’ları kullandığına dair haberler de vardı.
HAMAS’IN ŞAM’A DÖNÜŞÜ: SEBEP ANKARA-TEL AVİV BAĞLANTILARI Mİ?
“Türkiye ve İsrail ortasındaki bağlantıların güzelleştiği ve Tel Aviv’in Ankara’ya Hamas üyelerinin faaliyetlerinin sonlandırılması ve yönetici takımlarının uzaklaştırılması için baskı kurduğu bir devirde Hamas hareketinin üst seviye bir heyeti 10 yıllık bir ortadan sonra Suriye’nin başşehri Şam’ı ziyaret etti ve Suriye rejiminin başkanı Beşar Esad ile görüştü.
Hamas’ın Suriye ile münasebetlerini tekrar başlatması ve bunu Şam ziyareti ve Esad’la görüşerek taçlandırması, bu adımın nedenleri ve gayeleriyle ilgili spekülasyonlara kapı araladı. Lakin kuşku yok ki, Ankara ve Tel Aviv ortasındaki alakaların olağanlaşması bu kararın alınmasında başat faktörlerden biridir. Hamas, hiç beklenmedik bir anda ve farklı sebeplerden ötürü Ankara’yı terk etmek zorunda kalabilecek yönetici takımları ve üyelerini konuk edecek alternatif bir ülke aramaktadır.
Hamas hareketi Türkiye’deki son birkaç aydır meydana gelen değişimleri ve senaryoları hesaba katıyor. Bunların en kıymetlisi Tel Aviv ve Ankara ortasındaki münasebetlerin uygunlaşması ve karşılıklı büyükelçiliklerin tekrar açılmasıyla daha ileri bir düzeye gelmesidir.
Bunun dışında Hamas hareketi, önümüzdeki yılın ortalarında Türkiye’de yapılacak cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin getirebileceği değişikliklerden de çekinmektedir. Bu seçimlerin Türkiye’nin siyasi yapısında büyük değişimlere yol açması ve Türkiye’de muhalefetin iktidara gelmesi senaryosu, Hamas’ın Türkiye topraklarında rastgele bir faaliyet yürütmesinin engellenmesi senaryosunu da beraberinde getirebilir.” (Kuds El Arabi Gazetesi)
SURİYE’NİN KUZEYBATISINDAKİ ÇATIŞMALARIN NEDENİ: ‘SİYASİ VİZYONSUZLUK’
“Birçok kesim, Suriye’nin kuzeybatısında ve Türkiye’nin denetim ettiği bölgeler olarak bilinen bölgelerde çıkan son çatışmaların sebebinin Halep’in EL Bab kentinde bir aktivist ve eşinin silahlı suikasta kurban gitmesinden sonra başladığını düşünüyor. Bu da bölgedeki çatışmaların temel olarak nereden kaynaklandığını es geçmek manasına gelmektedir. Aktivistin öldürülmesi bu çatışmaların en kolay sebebiydi. Çünkü bölge son yıllarda birçok patlamaya, kıymetli takımlara ve aktivistlere yönelik suikastlara sahne oldu fakat hiçbiri böylesine çatışmalara neden olmadı.
Bölgede çatışmaların patlak vermesi genel olarak Suriye’de ve bölgede yaşanan siyasi tıkanıklıkla ilgilidir. Gerçekten bölgede, güvenlik, ekonomik ve toplumsal şartlar giderek kötüleşmektedir. Durumun patlak vermesi ayrıyeten Türkiye’nin, bir buçuk milyon göçmeni ‘gönüllü olarak’ geri göndermek ve Fırat’ın doğusunda SDG’ye karşı planlarında düzenlemeye gitmek için bölgede yürüttüğü siyasetle de ilgilidir.
Siyasi açıdan bakıldığında bölgeye yönelik rastgele bir siyasi vizyon yok. Oradaki koalisyon hükümeti ve silahlı yapılar günü birlik yaşamaktadır. Heyet Tahrir EL Şam’ın, İslam Devleti Kurma projesinin önünde de birçok objektif ve güçlü faktör vardır. Fakat buna karşılık Esad rejiminin bütün Suriye’de denetimi yine sağlamak üzere bir maksadı var. SDG ise, özerk idare projesini bütün Suriye’ye yayma projesine sahip.
Ülkenin kuzeybatısında rastgele bir siyasi vizyonun olmayışı ve bu türlü bir fikrin imkânsız oluşu nedeniyle, orada tesirli olan güçlerin (özellikle de silahlı güçler) bütün eforlarının nüfuz elde etme ve kaynakları ele geçirmeye yönelik olması da çok doğal. En kıymetlisi de civardaki geçiş noktalarını elde tutmaktır. Kaynakları ele geçirme çekişmesi, yasa dışı faaliyetler, yolsuzluk, misyonu berbata kullanma, ahalinin mallarına el koyma, hasat periyotlarında yağma ve uyuşturucu tacirlerinin korunmasına kadar uzanmaktadır. (Fayiz Sara / El Arabi El Cedid Gazetesi)
‘UKRAYNA SAVAŞINDA SURİYE DENGESİ’
“Ukrayna Savaşı’nda yükselişe geçen Rus – İran askeri işbirliğinin gerek genel manadaki iki ülke ilişiklerini gerekse de ortak alanlardaki bağlantıları etkileyeceği nihaidir. Burada gözlemciler dikkatlerin Suriye’ye çevrilmesini bekliyor. Çünkü bu, iç içe geçmiş çıkarlar ve uyumsuzluklarla dolu bir alanda direkt birinci askeri işbirliği tecrübesiydi. Bu durumla en fazla ilgilenen ve bundan tasa eden taraf tahminen de İsrail’dir. İsrail, Ukrayna’daki Rusya ve İran ortasındaki askeri işbirliğini ve bunun Suriye alanına nasıl yankılarının olacağını yakından izliyor. Çünkü Suriye’deki mevcut durumun dayandığı ana temellerden biri de Tel Aviv ve Moskova ortasındaki istikrarlı alakadır. Bilindiği üzere İsrail’in oradaki temel stratejisi savaşların ortasında bir savaştır ve başta Hizbullah olmak üzere direniş ekseninin daha fazla silahlanmasını ve gücünü arttırmasını engellemektir. Bilhassa de Suriye’nin güneyinde direniş ekseninin silah alt yapısının oluşmasını engellemeye çalışmaktadır. Burada ne kadar başarılı olup olmadığı tartışmalarını bir kenara bırakırsak, bu strateji hala geçerli ve İsrail’in en büyük telaşı istikrarını bozacak değişikliklerin meydana gelmesidir.
Son olarak İsrail Savunma Bakanı Beni Gantz’ın ordu ve emniyet yetkilileriyle yaptığı son toplantıda, Ukrayna’nın son devirlerde Ruslar’ın kullandığı İran üretimi insansız hava araçlarına karşı gelişmiş hava savunma sistemleri talebi tartışıldı. Toplantının sonunda ise, Ukrayna’nın bu talebin kesin bir lisanla reddedildiği tarafında açık ve net bir açıklama yapılması kararlaştırıldı. O denli görünüyor ki bu çok anlaşılır ve doğal bir karar. Haretz gazetesinde yayınlanan bir habere nazaran, İsrailli yetkililer, Ukrayna’nın hava savunma talebinin olumlu karşılanmasının Rusya ile Suriye alanındaki dengelerin bozulması manasına geleceğini düşünüyor. Bu da Rusya’nın hem Suriye’ye hem de İran’a daha gelişmiş S300 ve S400 hava savunma sistemleri vermesini berberinde getirecek. Böylelikle İsrail’in Suriye’de hava atakları yapması da hayli zorlaşacak. (Hüseyin El Emin / Lübnan El Akhbar Gazetesi)