İZMİR – İzmir’de yaşayan kamu işçisi Erkan Karaaslan’ın birinci hikaye kitabı olan ‘Kaplumbağalar Ölmesin’, Sel Yayıncılık tarafından yayımlandı. Geçtiğimiz günlerde ikinci baskısını yaparak tekrar raflardaki yerini alan ‘Kaplumbağalar Ölmesin’de ölmeye yatanlar, ölülerini tekrar hayata çağıranlar, dağbaşı suskunluğunda kurtlara yem edilen yaşlı Rinde’ler, vicdanın yüküyle sevgi ortasına sıkışanlar okura sesleniyor.
Karaaslan ile birinci hikaye kitabı ‘Kaplumbağalar Ölmesin’i konuştuk.
Yazarlığa nasıl başladınız? Ya da bir diğer tabirle yazmaya nasıl karar verdiniz?
Doğrusunu söylemek gerekirse, neden yazdığımı ben de tam olarak bilmiyorum. Sevilmek, kendinden kelam ettirmek, tanınmak, ödüllendirilmek, öldükten sonra anımsanmak, zevk almak, birtakım toplumsal sıkıntılara katkıda bulunmak ve gibisi birçok yanıtı olabilir bu sorunun. Ya da endişelerin, telaşların, eli kolu bağlı hissetmenin sonucunda kaleme dayanmış olabilirim. Bir de bu karşılıklar vakitle değişebilir. Nihayetinde neden yazıyorum sorusunun karşılığı hepsi de olabilir hiçbiri de. Bazen bu soruya karşılık veren bir muharrir gördüğümde ne dediğini heyecanla okurum. Ancak verilen karşılıklar ya doyurucu gelmez ya da kendinden evvelki bir öbür karşılığın tekrarıdır. Tahminen bu yüzden tahminen de mutlak bir yanıtım olmadığı için neden yazıyorum sorusuna kısaca çaresizlikten diyorum.
‘BİRİKEN HİKAYELERİN İÇİNDEN BİR DEMET’
‘Kaplumbağalar Ölmesin’ kitabınızın ortaya çıkış sürecinden bahsedebilir miyiz?
Yedi sekiz yıl evvel Gezi’nin yarattığı atmosfer sonrası kurulan bir internet sitesine deneme, hikaye göndererek başladım. Yazdıklarım birkaç mecmuada yayımlanınca kaleme daha sıkı sarıldım. Yazı disiplinini oluşturmak için katıldığım hikaye çözümleme atölyesi de hikayeye öteki bir açıdan bakmamı sağladı diyebilirim. Sonrasında dostların da teşvikiyle biriken hikayelerin içinden bir demet seçip yayınevlerinin kapısını çaldım.
Kaplumbağalar Ölmesin, Erkan Karaaslan, 104 syf., Sel Yayıncılık, 2022. Uzunca bir müddet birçok kültürün bir ortada yaşadığı bir coğrafyada hayatınızı sürdürdünüz. Bu durumun hikayelerinize tesiri oldu mu?
Ailem büyük kentlere göç dalgasının başladığı yetmişlerde Malatya’dan Mersin’e göçmüş. Hem kentin özgün hali hem de bu göçlerin tesiriyle Mersin halklar ve inançlar mozaiğine dönmüş diyebiliriz. Araplar, Türkmenler, Kürtler; Aleviler, Sünnilerle içi içe büyüdüğüm Mersin’den üniversiteye başlamamla birlikte ayrıldım. Natürel o vakitler fark edemesem de sonradan Mersin’in bu zenginliğinin gördüklerime, okuduklarıma, işittiklerime kıymetli katkısı olduğunu söyleyebilirim.
‘SAYFALARI KAPLAYAN ORTAKLAŞTIĞIMIZ BİR KÜLTÜRÜN YANSIMASIDIR’
Öykülerinizde hayattan etkilendiğiniz ya da sizi etkileyen en değerli ögeler neler?
Hissettiklerimiz, kalbimizden geçenler bizim mülkümüz üzere görünse de içinde bulunduğumuz/yetiştiğimiz kültürden öğrendiklerimizin yansımasıdır. Bu yüzden teatral, ironik, duygusal, güçlü, gündelik, kısa, politik ve gibisi metinler yazdığımızda aslında ortaklaştığımız bir kültürün yansımasıdır sayfaları kaplayan. Bir hissin bendeki tesirini başka insanlardan ayıran lakin o hissin biçimi olabilir. Sanırım yazdıklarım da o biçimle şekilleniyor. Hayattan etkilendiğim bir öbür şey de yazarken birçok vakit unuttuğumuz kolaylık ve yalınlık.
Peki, ‘Kaplumbağalar Ölmesin’i yazarken sizi derinden etkileyen hikaye hangisi?
Birini başkasından ayırmak sanırım çok mümkün değil. Kimi hikayeler, yazmak istediğim biçime yakın; örneğin, kitabın sonundaki hikayeler. Kimi hikayeler, hissiyle yakın; Görülmüştür, Dağ Başı Suskunluğu üzere. Kimisi de bıraktığı hissiyatla beni etkiliyor, Bitişe Az Kala hikayesindeki üzere diyebilirim.
“Görülmüştür” isimli öykünüzden biraz bahsedelim. Hikaye okunduğunda yeni izler taşıdığını da düşündürüyor.
Jeremy Bentham tarafından tasarlanan ve bir hapishane modeli olan Panoptikon, vahimliği ve insanlık dışı olması Foucault’ya ‘Hapishanenin Doğuşu’nu yazdırmış. “Görülmüştür” hikayesi de aktüelin ortaya çıkardığı bir his ya da problem üzere düşünülebilir fakat aslında Foucault’nun imlediği kapatılmanın başlangıcından bu yana yaşanan bir durumun yine tekrarlanışını ele alıyor. Tahminen hikayedeki tek fark, kameranın insanlık dışı bir kapanmaya/hapishaneye karşı gelenleri değil de geride kalanlara odaklanması; şuur ve vicdan üzerinde az da olsa bir tesir yaratarak geride kalanların hislerini sezebilmeye çalışmasıdır diyebilirim.
“Yeni Yıl Hediyesi” hikayeniz, 1870’lerin İstanbul’unda geçiyor. Bu cins hikayeler yazarken nasıl bir ön hazırlık yapıyorsunuz?
Tarihsel art planı olan hikayeler başkalarına nazaran daha fazla dikkat gerektiriyor. Anakronizm yanılgısına düşmemek için anlattığınız periyodun yemeklerinden bahsedecekseniz o vaktin mutfağını bilmeniz gerekir. Ya da kıyafetleri tanım ederken, meskendeki mobilyaları anlatırken o yıllara hakim olmalısınız. Bu hikayem özelinde konuşmak gerekirse oldukça ön hazırlık ve çalışma yaptığımı söyleyebilirim.
Kitabınızın ikinci baskısı geçtiğimiz günlerde yapıldı. Okurlardan aldığınız yansılar nasıl?
Olumlu ve hoş şeyler duydum. Natürel birkaç ay evvel çıkmış bir kitap olduğu için bu söylediklerim genelde etrafımdaki insanların değerlendirmeleri. Sanırım tenkitler ya da beğeniler yakınlardan değil de çok uzaklardan gelirse daha da heyecanlandırıyor muharriri. İkinci baskının bu kadar kısa müddette olmasına da şaşırdığımı söylemek isterim. Bu benim açımdan çok sevindirici. Okurlara da merak edip okudukları için çok teşekkür ederim.