CHP Genel Lider Yardımcısı Veli Ağbaba, Cumhurbaşkanı kararıyla gübre yatırımı gerekçesiyle Tosyalı Holding’e verilen teşvikleri eleştirdi, Cengiz Holding’den gübre tedarik edildiğine yönelik argümanları sordu.
Ağbaba, Resmî Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı kararıyla Tosyalı Gübre Sanayi A.Ş tarafından Zonguldak’ta yapılacak gübre üretim tesisi yatırımı proje bazlı devlet takviyesi kapsamına alınmasını sert sözlerle eleştirdi. “Gübrede bu seferki rant büyük” diyen Ağbaba, Cengiz Holding’e bağlı Eti Gübre’den 250 ton gübre alındığı savlarını da Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi’ye sordu.
Ağbaba’nın açıklamasında şu tabirler yer aldı:
Enflasyonun en büyük sorununu ziraî üretimde görüyoruz. Manipülasyona dayalı TÜİK’in ziraî girdi istatistiklerinde bile gübre ve toprak geliştiricilerde yıllık fiyat artışı yüzde 236 ve güç fiyatlarındaki artış ise yüzde 184 olarak açıklanmıştır. Girdi fiyatlarındaki astronomik artış, hem üreticiye hem de tüketiciye enflasyon olarak yansıyor. TÜİK’e nazaran tarım eserleri üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE) yıllık yüzde 157 artarken, tüketicinin de besin enflasyonu TÜİK’e nazaran yüzde 94’e ulaşmıştır. Ziraî üretimin vazgeçilmezi gübrede ise fiyatların son bir yılda Bakanlığın açıklamasına nazaran yüzde 342, TÜİK’e nazaran 236 arttığını görüyoruz. Bu türlü bir durumda devletin ne yapması gerekir? Gübre üretimine ağırlaşması ve çiftçiye en ucuz halde gübre temini yapması gerekir. Pekala bizde ne oluyor: Devlet kendi tesislerindeki üretimi durdurup yandaş şirketlere teşvikler yağdırıyor.
Erdoğan’ın kararıyla geçtiğimiz gün Tosyalı Holding’e gübre yatırımı münasebetiyle teşvik yağdırıldı. Resmi Gazete’de yayınlanan karara nazaran, dört yılda tamamlanması öngörülen projenin toplam sabit yatırım meblağı 31.5 milyar TL. Teşviklerin içinde yok yok. KDV istisnasından gümrük vergisi muafiyetine, işgücü ödeme takviyesinden vergi iadesi ve indirimine kadar envai çeşit dayanak sunulmuş. Teşvik verilmemiş adeta teşvik yağdırılmış. Tosyalı’nın özelliği ne, Erdoğan’a yakın olması! Şu takviyenin onda birini çiftçiye sunsalar, örneğin mazotta, gübrede yahut ilaçta KDV istisnasını, vergi iadesini üreticiye verselerdi bugün ülkede besin krizi yaşanmayacaktı, ülke ihya olurdu.
Ekonomik buhran içerisinde üreticiye dayanak olmakla ve üreticilerin ekonomik menfaatlerini korumakla misyonlu Tarım Kredi Kooperatifleri ve buna bağlı GÜBRETAŞ’ta ise yeni bir skandalla karşı karşıyayız. Haberlerde Tarım Kredi Kooperatifleri’ne ilişkin GÜBRETAŞ’ın kompoze gübre üretimi varken, Genel Müdür Hüseyin Aydın tarafından “pahalı üretildiği münasebet gösterilerek” Mehmet Cengiz’a ilişkin ETİ GÜBRE’den 150 bin ton kompoze gübre ile 100 ton DAP gübresi alındığı belirtiliyor. Cengiz’in şirketlerine zati her türlü teşviği veriyorlar, yetmiyor. Bir de “teşvik yetmez, devletin kendi üretimini durdurup gübreyi de senden alalım, sana daha çok para kazandıralım” diyorlar. Cengiz’in özelliği ne, o da Erdoğan’a çok yakın. Millete küfrettirdiği yetmedi, çiftçilere de bir hoş sövdürecek. Vatandaşın, çiftçinin üç kuruş parasını vergisini yandaş firmalara aktaracak. Bu milletin vergisi bu gözü dönmüş rantçılara zehir zıkkım olsun. Bu millet gereken cevabı bunlara çok hoş verecektir.
“İktidarımızda birinci işimiz üretime yönelmek ve bu rantçı parazitleri devletten temizlemek olacak”
84 milyonluk ülkede personeliyle, emeklisiyle, çiftçisiyle ne Erdoğan’ı, ne yandaş firmalarını bir türlü doyuramadık. Cengiz’e milyarlar veriliyor, yetmiyor. Tosyalı’ya veriliyor, doymuyorlar. Bir kez de şu çiftçiye bir delikli kuruş yardım yapalım diyen yok. Üretimin bu kadar maliyetli olmasının sonucunu vatandaş da yaşıyor. Marketlerde temel besine güç yetmiyor. Fiyatları sorduğumuzda ise “ekonomik savaş” diyorlar. Türkiye’ye ekonomik savaş yok lakin bunlar millete topyekûn düşmanlık yapıyorlar. Tarım Kredi Kooperatifleri üzerinden vatandaşı ve üreticiyi soydukları yetmiyor, bir de yandaşı varlıklı etmek için uğraşıyorlar. İktidarımızda birinci işimiz üretime yönelmek ve bu rantçı parazitleri devletten temizlemek olacak.
CHP’li Ağbaba’nın Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi’ye verdiği yazılı soru önergesinde şunlar yer aldı:
Basında yer alan haberlerde Tarım Kredi Kooperatifleri Genel Müdürü Hüseyin Aydın tarafından GÜBRETAŞ’ta “pahalı üretildiği münasebet gösterilerek” Eti Gübre’den 150 bin ton kompoze gübre ile 100 ton DAP gübresi alındığı belirtilmektedir. Ayrıyeten GÜBRETAŞ’ın Yarımca üretim tesisinde kompoze gübre üretimini durduğu istikametinde de basında haberler yer almaktadır.
Bu çerçeveden hareketle;
- GÜBRETAŞ’ın kendi üretim tesisleri varken, üretimin durdurularak gübreyi Eti Gübre şirketinden tedarik ettiği argümanı yanlışsız mudur? Doğruysa bu tedariğin münasebeti nedir?
- İran’daki RAZİ şirketine 2008 yılında yüzde 48 pay ile ortak olan GÜBRETAŞ’ın İran’dan üre gübresi ithalatı yaptığı ve hatta birinci gemilerin yola çıktığı argümanı gerçek mudur?
- 18 Ağustos 2022 tarihli Resmî Gazete’de Tosyalı Holding’in gübre yatırımına KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti ve işçi takviyesi üzere birtakım teşvikler verilmiştir. Gübre yatırımı nedeniyle devlet teşviği alan firmalar hangileridir? Eti Gübre devlet teşviğinden yararlanmakta mıdır? Devlet teşviği verilen firmalar hangi kriterlere nazaran seçilmektedir?
- Son beş yılda Tosyalı Holding ve Eti Gübre’den gübre alımı yapılmış mıdır? Satın alma sürecinin maliyeti nedir?
- Son beş yılda “üre”, “DAP” ve “kompoze” gübre üretim ölçüsü nedir? Tıpkı vakit diliminde gübre fiyatlarındaki artış ne kadardır?