Salgının akabinde gelen Ukrayna-Rusya savaşı nedeniyle tüm dünyada yaşanan tahıl kıtlığı Türkiye’yi de derinden etkiliyor. Kıymetli girdiler nedeniyle Türkiye’nin tahıl üretimi ve tahıla dayalı ihracatının düşeceğine kesin gözüle bakılıyor. İktidar, Ukrayna ve Rusya tahılının piyasalara ulaşmasını sağlamaya çalışıyor. Rusya Türkiye üzerinden ambargoyu aşmak istiyor, Ukrayna tahıl için açılacak deniz koridorundan yönelebilecek hücumdan korku duyuyor.
İstanbul’da bugün BM, Ukrayna, Rusya temsilcilerinin iştiraki ve Türkiye’nin kolaylaştırıcılığı ile “Tahıl Zirvesi” yapılacak. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, hem Kurban Bayramı hem de öteki bahisler nedeniyle Putin’in de ortalarında bulunduğu birçok önderle görüşmeler gerçekleştirdi. Rus heyetlerinin daha evvel Türkiye’de tahıl konusundaki temaslarının akabinde BM temsilcilerinin de iştirakiyle bugün yapılacak tepede bahis yine ele alınacak.
Savaş nedeniyle tahıl ihracı güzergâhının kapanması, Çin üzere ülkelerin stoklamaya yönelmesi nedeniyle fiyatların çok artması nedeniyle dünya çapında sorun yaşanıyor. Avrupa ülkeleri bu sorunu en az hisseden bölge. Kara ve demiryoluyla Polonya ve Romanya üzerinden tahıl alımı yapabiliyorlar. Lakin tahıl, daha ucuz olan deniz yolunun kullanılamaması nedeniyle bir ölçü değerliye geliyor.
Üçüncü Dünya Ülkeleri bilhassa de tahıl eserlerini büsbütün ithal eden Ortadoğu ülkeleri ise değerliye da olsa bu eserleri alamama riskiyle karşı karşıya. Örneğin Mısır tükettiği tüm tahılı ithal ediyor. Hatta “Mısırlıları sokağa dökecek tek şey ekmek fiyatlarına yapılacak zam” olarak gösteriliyor. Bu manada bölge ülkeleri önemli ıstırap içinde bulunuyor.
İKI ÜLKENİN ÇEKİNCELERİ
Ukrayna, Mariupol üzere tahıl ihracını yaptığı bir liman kentini kaybetmiş durumda. Karadeniz kıyılarında birebir kayıpları yaşamamak için bilhassa Odessa kıyılarını denizden mayınlamış durumda. Stoklarındaki tahılı satmak isteyen ve yeni mahsüle depolarında yer açmak isteyen Ukrayna, bilhassa Karadeniz kıyılarından yeni bir hücum korkusu taşıyor. Bu dert nedeniyle sağlam garantiler karşılığı Karadeniz kıyılarındaki mayınları kaldırmak istiyor.
Tahıl Rusya’nın da değerli ihraç eserleri ortasında yer alıyor. Lakin savaş nedeniyle getirilen ambargolar yüzünden tahılını taşıyacak gemi, sigorta firması bulamıyor. Tahıl ticareti karşılığında alacağı dövizin ülkesine aktarılmasını sağlayacak bankacılık sistemlerini kullanamıyor. Rusya, bu süreçlerin Türkiye üzerinden yapılıp yapılamayacağı konusunda uzun müzakereler yürüttü. Türkiye’nin taraflarla yürüttüğü görüşmelerde aşikâr bir ara alınmış durumda. Görüşmeler, “Rusya’nın ambargoyu delme” tartışmasına dönüşmezse, tarafların daha ileri bir noktaya gelebileceği bedellendiriliyor.