Desiderius Erasmus, 1466-1536 yılları ortasında yaşamış felsefecidir. hümanizm akımının yaratıcılarından ve en büyük temsilcilerinden biri olarak bilinen Rotterdamlı Erasmus, 1465 yılında Hollanda’nın Rotterdam kentinde doğdu. Augustin tarikatına girerek rahip oldu. Fakat hiçbir vakit klasik manada bir rahip olarak aktiflik gösteremedi; kendini daha çok bilime adamak istediği gerekçesiyle, dini makamlardan “cüppe giymeme” müsaadesini aldı. Paris Üniversitesi’ne devam etti. 1536’da Basel’de haytaını kaybetti.
Bütün hayatı boyunca Latince konuşup yazan Erasmus ölmeden evvelki son kelamlarını ana lisanında söylemişti: “lieve God” (Sevgili Tanrı)
ERASMUS İDEOLOJİSİ
Deliliğe Övgü ( Morias enkomion seu laus stultitiae), Erasmus’un canlılığını, geçerliliğini ve cazipliğini günümüze kadar değişmeden koruyabilmiş tek yapıtıdır. Gülmece çeşidindeki yapıta hâkim olan iki temel görüş vardır. Bunlardan birine nazaran gerçek bilgelik, meczupluktur. Öteki görüşe nazaran ise kendini bilge sanmak, gerçek meczupluktur. Beşere yeryüzünde yaşama gücü kazandıran şey, gerçek bilge olma niteliğiyle direkt doğruya deliliğin kendisidir. Kitapta meczupluk kendi kendisine övgüler düzer; bu ortada çocuklukta ve yaşlılıkta, aşkta, evlilikte ve dostlukta, siyasette ve savaşta, yazında ve bilimde deliliğin nasıl her vakit hâkim olduğu gösterilir.
Tüm uğraş alanları, bilhassa din kurumu ve din adamları bu panorama çerçevesinde sergilenir. Meczupluğu konuşturma kisvesi altında Erasmus, çağının kilisesine ve o kilisenin mensuplarına en acımasız tenkitleri yöneltir. Bu niteliğiyle “Deliliğe Övgü” çağlar boyunca bağnazlığa karşı kaleme alınmış en uzman seviyedeki başyapıtlardan biri olmuştur. Yapıtın yazılışını izleyen sonraki yüzyıllarda -haklı olarak- niyet seviyesindeki bağnazlığın her türlüsüne yönelen bir tenkit diye yorumlanması, tahminen de bugüne kadar koruduğu kalıcılığın baş nedenidir.
Yazınsal açıdan Deliliğe Övgü, Latin ozanı Horatius’un “hakikati gülerek söylemek” prensibinin tahminen de en ehil örneğidir. Biçim açısından Erasmus, yapıtını kaleme alırken daha evvel yapıtlarını çevirdiği Lukianos ve Libanios’tan da esinlenmiştir.