Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik 24 Şubat’ta başlattığı taarruzlar ile birlikte mevcut diplomasi tertibindeki yeni istikrarlar ortaya çıktı. Bu yeni istikrarlar ise II. Dünya Savaş’ında bu yana gelen iki kutup nizamına diğer bir boyut kattı. Kelam konusu kutup sistemini emekli Tuğgeneral Nejat Eslen, Cumhuriyet’e kıymetlendirdi. Birinci kutbun liderliğini ABD’nin yaptığını anlatan Eslen, “Bu kutba dahil olanlar ABD’nin II. Dünya Savaşı’ndan sonra kurduğu kurallara dayalı liberal dünya sisteminin devamını dilek ediyor. NATO, AB, Asya-Pasifik’te Avusturalya, Japonya, Güney Kore, Ortadoğu’da İsrail bu kutbun kıymetli aktörleri. ABD’nin kurduğu ve sürdürmek istediği dünya tertibine karşı çıkanlar ise liderliğini Çin’in oluşturduğu ikinci kutup. Rusya’nın kıymetli bir aktör olduğu ikinci kutba İran ve Kuzey Kore de dahil. Vakit içinde BRICS* ülkeleri de bu kutba eklenebilir” dedi.
21. yüzyılın en değerli sorununu bu güç gayretinin nasıl gelişeceği ve nasıl sonuçlanacağı ile ilgili olduğunu kaydeden Eslen, “ABD, iki değerli jeopolitik sorun ile karşı karşıya; 75 yıl evvel kurduğu dünya sistemini sürdürmek ve global liderliğini korumak. Global liderliği sürdürmek tartıyla üretim kapasitesi ile ilgi olduğu halde, ABD sert güçle yani askeri tedbirlerle Çin’in yükselişini engelleyerek Rusya’nın dünyaya açılışını kısıtlayarak bu hedefine ulaşmak istiyor. Bu nedenle de yeni stratejisi ile NATO kurallara dayalı dünya tertibini muhafaza misyonunu yüklendi. ABD, Asya-Pasifik’te üsleri, donanması ve müttefikleri ile çevreleyerek ve Nesil Yol Girişimi’nin güzergahlarını tıkayarak Çin’in yükselişini frenlemeye çalışıyor” diye konuştu.
Sert güçle dünya tertibini muhafazanın mümkün olmadığını söyleyen Eslen, ABD’nin makûs yönetildiğini belirterek “Ülkenin altyapısı eskidi. Eğitim ve sıhhat sistemleri ABD halkını mutsuz ediyor. Beyaz Amerikalılar siyahilere ve Latinolara karşı hâlâ önyargılıyken silahlanma bu ülkede önemli bir probleme dönüşmüş durumda. Ayrıyeten Beyaz Anglo Sakson terör örgütlerinin sayısı giderek artarken büyük bir orduyu ve donanmayı idame ettirmek de zora girmektedir” tabirlerini kullandı. Eslen, ABD’nin sürdürmek istediği kurallara dayalı dünya nizamı nedeni ile günümüzde; yüzde 1’lik kesitin global servetin yüzde 50’sini, yüzde 10’luk kesitin yüzde 85, geriye kalan yüzde 90’lık kısmın ise yalnızca yüzde 15’ini denetim ettiğini söyledi.
BRICS*: Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’nın ekonomilerini kastetmek için kullanılır. BRICS, bu ülkelerin İngilizce isimlerinin baş harflerinden oluşur.
YANIT BEKLEYEN SORULAR
ABD gayri safi ulusal borcunu ve her bir ABD ailesinin borç hissesini gösteren US National Debt Clock’un Temmuz 2022 datalarına nazaran ABD’nin;
– Ulusal borcu 30.5 trilyon dolar,
– Vatandaş başına borcu 91.700 dolar,
– Vergi mükellefi başına borcu 242.000 dolar,
– Toplam borcu 91.2 trilyon dolar,
– Federal bütçe açığı 1.7 trilyon dolar,
– Dış ticaret açığı 1.18 trilyon dolar,
– Çin’e karşı ticaret açığı 388 milyon dolar,
– Fakir sayısı 40.2 milyon,
– Sıhhat sigortası olmayan sayısı 27 milyon,
– Yiyecek yardımı alan sayısı 39.4 milyon,
– Milyoner sayısı ise 22 milyondur.
Bütün bu sayısal dataların ABD’nin mevcut dünya nizamını sürdürmesinin ve global liderliğini muhafazasının sıkıntı olacağını gösterdiğini kaydeden Eslen, “ABD nin II. Dünya Savaşı’ndan sonra kurduğu dünya tertibi âlâ bir tertip midir? Bu sistem insanlık için hangi yararları sağlamış, hangi meselelere neden olmuştur? 75 yıllık bu nizam ve bu nizamın kuralları dünya barışını ve huzurunu sağlamaya kâfi midir; bu tertibin kuralları ve kurumları değişmeli midir? Dünya sistemi için global güç gayreti Türkiye’yi nasıl etkileyecektir?” sorularının karşılıklarının aranması gerektiğine dikkat çekti.