Anayasa Mahkemesi (AYM), “müstehcen” kitap bastığı gerekçesiyle cezalandırılan yayıncı İrfan Sancı‘nın tabir özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmetti. Yüksek Mahkeme kararda; “Açıklanan ve yayılan bir fikrin bireyler ve toplum açısından değerli-değersiz yahut yararlı-yararsız biçiminde ayrıştırılması -subjektif ögeler ihtiva edeceğinden- tabir özgürlüğünün keyfi biçimde sonlandırılması tehlikesini doğuracaktır” değerlendirmesinde bulundu.
Cumhuriyet’in haberine nazaran, Sel Yayıncılık’ın sahibi Sancı, 2009 yılında Guillaume Apollinaire’nin “Lex expploits d’un jeune Don Juan” isimli kitabının çevirisini “Genç Bir Don Juan’ın Maceraları” ismi ile bastı. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, kitabın müstehcen içerikli olduğu gerekçesiyle, Sancı hakkında soruşturma başlattı. İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi, eksper heyetinden kitap ile ilgili rapor aldı. Başbakanlık Küçükleri Muzır Neşriyattan Muhafaza Şurası Başkanlığı, Galatasaray Üniversitesi Fransız Lisanı ve Edebiyatı ile ceza hukuku kısmından seçilen üç kişilik eksper heyetinin raporu doğrultusunda, Sancı’nın beraatine karar verildi.
Kararı temyize taşıdı
Karar temyiz edildi. Yargıtay 14. Ceza Dairesi, birinci derece mahkemesinin verdiği beraat kararının bozulmasına hükmetti. Tekrar başlayan yargılamada kovuşturmanın ertelenmesine ve Sancı hakkında üç yıl boyunca kontrollü hürlük kararlarının uygulanmasına karar verildi. Bu defa de Sancı, hakkındaki kararı temyize taşıdı. Yargıtay 14. Ceza Dairesi, birinci derece mahkemesi kararının temyiz kabiliyeti olmadığı gerekçesiyle belgenin mahalline iadesine karar verdi. Sancı’nın buna yaptığı itiraz da İstanbul 2. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından reddedildi.
“Sanatsal sözler daha kışkırtıcı yahut rahatsız edici olabilir”
Sancı, en son karar ile birlikte Anayasa Mahkemesi’ne ferdi müracaat yaptı. Anayasa Mahkemesi, Sancı’nın tabir özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmetti. Yüksek Mahkeme’nin kararında şu sözler yer aldı: “Anayasa Mahkemesi’nin daha evvel de tabir ettiği üzere sanatsal çalışmalar birçok kez birden fazla manaya gönderme yapar ve bu sebeple de sanatsal çalışmaların ortaya koyduğu ileti çarçabuk tespit edilemeyebilir. Bu sebeple sanatsal tabirlerin yorumları da bireylere nazaran farklılaşabilir. Bu kapsamda sanatsal tabirlerin öbür tabir cinslerine nazaran daha kışkırtıcı yahut rahatsız edici olma ihtimali her vakit bulunmaktadır. Gerçekten Yargıtay ilgili dairesinin ve sonuncu kararı veren birinci derece mahkemesinin kararlarını dayandırdıkları eksper raporlarında müracaata husus kitaptan tırnak içinde alınan kimi söz yahut kısımlar uzmanlarca kabul edilemez bulunmuştur. Meğer Anayasa Mahkemesinin birçok kere tabir ettiği üzere, açıklanan ve yayılan bir fikrin içeriğinden yahut kullanılan kimi kavramlardan hareketle şahıslar ve toplum açısından değerli-değersiz yahut yararlı-yararsız biçiminde ayrıştırılması -subjektif ögeler ihtiva edeceğinden- söz özgürlüğünün keyfi biçimde sonlandırılması tehlikesini doğuracaktır.”