40’tan fazla ülkenin temsil edileceği AST’nin birinci toplantısı başkanlar seviyesinde AB devir lideri Çekya’nın konut sahipliğinde başşehir Prag’da yapılacak. 6 Ekim’deki toplantının çabucak akabinde 7 Ekim’de AB ülkelerinin önderleri kendi ortalarındaki gayriresmi tepe toplantısında bir ortaya gelecek.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un ortaya attığı teklifle düzenlenecek toplantıya AB idaresi de dayanak veriyor.
Toplantıya, AB üyesi 27 ülkenin yanı sıra Avrupa kıtasında bulunan fakat AB üyesi olmayan 17 ülkenin başkanları davet edildi. Davet mektupları, AB Kurulu Lideri Charles Michel ile AB periyot lideri Çekya’nın Başbakanı Petr Fiala tarafından imzalandı.
LİDERLER SEVİYESİNDE İŞTİRAK OLACAK
Davetli 17 ülke, Türkiye’nin yanı sıra Arnavutluk, Ermenistan, Azerbaycan, Bosna Hersek, Gürcistan, İzlanda, Kosova, Lihtenştayn, Moldova, Karadağ, Kuzey Makedonya, Norveç, Sırbistan, İsviçre, Ukrayna ve İngiltere oldu.
Toplantıya iştirakin yalnızca önder seviyesinde olması isteniyor. Sadece Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy’in toplantıya görüntü konferansla katılması öngörülüyor.
Prag’daki birinci toplantıda, başkanlar öğle bir ortaya gelecek. Akabinde yuvarlak masa toplantıları yapılacak ve önderler bunlara katılmaya davet edilecek. Yuvarlak masa toplantılarının barış ve güvenlik, güç ve iklim, ekonomik durum, göç ve ulaşım başlıklarında düzenlenmesi planlanıyor.
Liderlerin ikili görüşmeler yapması da bekleniyor. Toplantılar ve görüşmelerin akabinde akşam yemeğiyle kapanış toplantısı yapılması öngörülüyor.
İlk toplantının sonunda resmi bir bildiri yayımlanması yahut resmi kararlar alınması beklenmiyor. Toplantıya davet edilen AB üyesi olmayan ülkelerin bir sonraki toplantıyı AB dışında düzenlemek istediği belirtiliyor. İngiltere ve Moldova’nın şimdiden sonraki toplantıya mesken sahipliğine talip olduğu söz ediliyor.
AST fikrini Fransa Cumhurbaşkanı Macron ortaya attı. Macron, 9 Mayıs’ta “Avrupa Günü” hasebiyle Avrupa Parlamentosu’nda düzenlenen toplantıdaki konuşmasında, AST’nin kurulmasını teklif etti.
Macron’un teklifi, 1989’da periyodun Fransa Cumhurbaşkanı François Mitterrand’ın önerdiği lakin neşet edemeyen “Avrupa Konfederasyonu” fikrinin devamı niteliğinde.
Macron’un teklifi, Avrupa’da AB’den daha geniş bir siyasi oluşumun hayata geçirilmesini içeriyor. Bu yeni bir memleketler arası kuruluş olarak değil daha çok bir “siyasi tartışma platformu” olarak düşünülüyor.
AST’nin bilhassa Rusya’nın saldırısı sonrası Ukrayna’da başlayan savaşın başta Avrupa olmak üzere bütün dünyaya yayılan tesirleri sonrasında nasıl adımlar atılacağı, Avrupa kıtasında güvenlik ve istikrarın nasıl sağlanacağı tartışmaları için bir forum niteliği taşıması amaçlanıyor.
Bu yeni “Avrupalı oluşumun” siyasi iş birliği, güvenlik, güç, ulaştırma, yatırımlar, altyapı, şahısların ve bilhassa de gençlerin Avrupa içinde kolay deveranı üzere mevzularda bir “tartışma ortamı” sunması hedefleniyor. Topluluğun 6 ayda bir önderler düzeyinde bir ortaya gelerek görüşmeler yapması öngörülüyor.
“AB’YE ALTERNATİF DEĞİL”
AB Kurulu Lideri Charles Michel’in de dayanağını alan Macron, önerdiği fikrin Avrupa’nın istikrarı ve geleceği açısından değerli olduğunu savunuyor.Macron bir yandan da AST’nin AB adayı ülkeler için üyeliğe alternatif olmadığını vurguluyor. Bunun nedeni ise Ukrayna üzere yeni AB adayı gösterilen ülkelerde, AST’nin bir alternatif olarak sunulabileceği ve üyelik yolunun kapatılabileceği tasasının doğması.
Aynı husus, 24 Haziran’da düzenlenen AB Önderler Zirvesi’nde alınan kararlara da yansımıştı. AST’nin de görüşüldüğü doruğun sonunda yayımlanan kararlarda, AST’nin genişleme üzere mevcut AB siyasetlerinin ve araçlarının yerine geçmeyeceği vurgulanmıştı.