TÜBİTAK, Marmara Araştırma Gemisi’yle açılarak Marmara’da incelemelerde bulunan 9 bilim insanı, denizin alt katmanında oksijenin tükenme düzeyine geldiğini belirledi.
TÜBİTAK, Deniz ve Denizcilik Konusunda Ulusal Uygulamalı Deniz Araştırmaları Merkezi’nin 41 metrelik TÜBİTAK Marmara Araştırma Gemisi, 11 denizci ve 9 bilim insanından oluşan takımla, kirleticilerin deniz ortamında tesirlerinin saptanması konusunda sefere çıktı.
Islak laboratuvar, kuru laboratuvar, biyoloji laboratuvarı, ısı denetimli laboratuvar ve bilgisayar laboratuvarının bulunduğu gemi ile sefere çıkan grup, 14 gün boyunca denizin 150 noktasından numuneler alarak laboratuvarlarda inceleme yapacak.
Seferin birinci gününde, “Rozet Örnekleme” aygıtı, takım tarafından denize indirildi ve belli metrelerde sudan örnekler alındı.
Cihaz gemiye çıkarıldıktan sonra örnekler, alındıkları metrelere nazaran şişelendi ve laboratuvarlarda incelendi.
Sudan alınan numunelerin akabinde denize bırakılan bir ağ ve kepçe yardımıyla taban çamurundan da örnekler alındı.
Dip suyunda bulunan oksijen sistemli olarak izlendi. Denizin üst katmanında oksijen olağanken alt katmanında ise canlı hayatı için 2 miligram olması gereken oksijen ölçüsü sıfır miligram olarak görüldü.
Uzmanlar, oksijenin sıfır düzeyinin de altına düşerse oksijensiz teneffüsün gerçekleştirilmeye başlanacağını duyurdu.
Hidrojen sülfür tabakanın oluşma ihtimaline karşı da ihtar yapıldı.
“DENİZİN KİRLİLİK GÖSTERGELERİ ÇOK FARKLI OLABİLİYOR”
TÜBİTAK Mam Etraf Yüksek Mühendisi Ersan Kuzyaka, deniz tabanında yapılacak çalışmaları anlatarak, şöyle konuştu:
*Bizim bu mevsimde yaptığımız çalışmalar bilhassa deniz suyu kirliliği, zooplankton örneklemeleri çalışmaları yapıyoruz.
*Bunların sonuçlarına nazaran de kirlilik değerlendirmesi yapıyoruz. Şu an gemide araştırma grubu olarak 9 kişi varız, bunun dışında da 11 tane gemi çalışanımız var. Karadeniz’de 20 günü bulan sefer Marmara Denizi’nde 14 günü buluyor.
*Aldığımız örneklerin bir kısmını gemimizde eş vakitli olarak deniz suyu numunelerinin çözülmüş oksijen elementlerini burada tahlil ediyoruz.
*Burada yapamadığımız tahlilleri ise +4’te ya da -20 derecede dondurup kurumdaki laboratuvarımızda devam ediyoruz.
*Mevcutta denizin kirlilik göstergeleri çok farklı olabiliyor. Marmara Denizi’nin özelinde bulunmayan bir canlı çeşidi görürsek, mevcut biyolojik kirlilik olarak yeni bir kirliliğin habercisi olmuş oluyor.
“ALT KATMANDA OKSİJEN ŞU AN SIFIR DÜZEYİNDE, HİDROJEN SÜLFÜR KATMAN OLUŞMAYA BAŞLAYABİLİR”
Araştırma kümesinin Başuzman Araştırmacısı Sabri Memnun, ‘Rozet Örnekleme’ aygıtını tanıtarak, Marmara Denizi’nin oksijen düzeyinden bahsetti. Memnun, denizin alt katmanında oksijenin tükenme düzeyine geldiğini belirterek, “Deniz yüzeyinden deniz tabanına kadar aygıtı indiriyoruz, daha sonrasında üzerindeki algılayıcılar sayesinde su kütleleri tayin ediyoruz. Aygıtımız deniz tabanından yüzeye hakikat gelirken üzerindeki şişelerden su örnekleri alıyoruz. Aldığımız su örneklerini hem güvertedeki laboratuvarda hem de ofisteki laboratuvarda devam ettiriyoruz” diye konuştu.
Marmara Denizi’nin katmanlı bir yapıya sahip olduğunu belirten Keyifli, şu tabirleri kullandı:
*Üst katman ve alt katman diye ayırdığımız katmanlarda bir örnek görüyorsunuz şu an. Gördüğünüz üzere üst katman kütlesinde oksijenimiz pek güçlü ve doygunken alt katmanda ise oksijenimiz tükenme düzeyine gelmiş durumda.
*Bunun değişimi çok kıymetli. Tekrar geçmiş yıllarda kritik düzeyin üzerindeydi, artık daha da altında.
*Şu an sıfır düzeyinde, şayet daha da altına inerse oksijensiz teneffüs gerçekleştirilmeye başlanacak.
*O vakit da Karadeniz’in tabanı üzere hidrojen sülfür katman oluşmaya başlayabilir. Olağanda maalesef Marmara Denizi’nin doğal yapısından ötürü alt katman dediğimiz kütlenin oksijeni üst katman kadar varlıklı olamıyor.
*Bu evvelce 2 miligram kadardı, şu an bulunduğunun iki katı kadardı. Tabandaki atmosfer tesirinden uzak olan su, gitgide kötüleşiyor.
*Bu demek oluyor ki bizim Marmara Denizi’ni muhafazamız gerek. Biraz evvel bahsettiğim üzere aygıtımız inerken bu kütleleri belirliyoruz.
*Daha sonrasında aygıtımız üst hakikat çıkarken belirlediğimiz derinliklerden örneklerimizi alıyoruz. Bu alanlar genelde oksijenin kritik olduğu düzeyler oluyor.
Bu halde Marmara Denizi’nde çalışmalarımızı 150 noktada gerçekleştiriyoruz. konuştu.
(DHA)