Pandeminin birinci günlerinde virüsün durdurulamayacağı çok net bir biçimde görülmüştü. Soru süratle “Virüsle nasıl yaşarız?” formunda sorulmaya başlandı.
Dünyanın büyük kısmı net bir gayeyle hayatlara sıkı kısıtlamalara getirdi; Covid aşısının geliştirilmesi ve uygulanması için vakit kazanmak. Hedefe giden bir araçtı. Bağışıklık geliştiğinde kısıtlamalar gevşetildi ve hayat olağana döndü.
Çin bilerek virüsü tam olarak baskılama ya da “sıfır Covid” stratejisini seçti ve buna bağlı kaldı. Sorun ise virüsü büsbütün yok edemiyordunuz ve her seferinde yeni kapanmalar gerekiyordu.
Çin istese bile, aşı programının zayıflığı, sıfır Covid siyasetinin terk edilmesinin şu anda büyük ölümlere yol açabilecek olması manasına geliyor.
YENİDEN AÇILMA ÇIKMAZI
Çin’in hem kullanılan aşılar hem de “aşıları en tehdit altındakilere ulaştırma manasında zorlukları var.
Çin kendi aşılarını geliştirdi; CoronaVac ve Sinopharm. Bu aşılar, kimilerinin ileri sürdüğü üzere işe yaramaz değil. Lakin dünyanın geri kalanında kullanılanlar kadar da düzgün değiller.
Çin’in aşılarında koronavirüsler büsbütün alınıyor, öldürülüyor ve bedeni tüm virüsle savaşabilmesi için eğitiyor. Pfizer ve Moderna’da kullanılan mRNA aşı teknolojisi ise bağışıklık sistemini, yalnızca virüsteki diken proteinine saldırması için eğitiyor. Bu kısım, bedenimizdeki hücreleri enfekte eden esas nokta.
Kritik noktaya odaklanmak yerine virüsü bütün olarak maksat almak, daha az muhafaza sağlayan fark olabilir.
Lancet mecmuasında yayımlanan, Hong Kong’tan alınan datalara nazaran Pfizer/BioNTech’in iki dozu ağır hastalıklara ve mevte karşı % 90 muhafaza sağlıyor. Sinovac’ın iki dozu ise % 70 müdafaa veriyor.
Daha etkisiz bir aşı kullanmak, tıpkı etkiyi sağlamak için nüfusun daha da büyük bir kısmını aşılamak zorunda olmak manasına geliyor.
SORUN YAŞLILARIN AŞILANMAMASI
Çin’deki meseleyse, Covid’den ölmesi çok daha mümkün, çok daha az sayıda yaşlının aşılanmış olması.
Sıfır Covid siyasetinin avantajı çok az kişinin ölmüş olması. 1,4 milyar nüfuslu ülkede kayıtlara geçen 5 bin dolayında vefat, 67 milyon nüfuslu İngiltere’deki 170 bin mevtten çok daha etkileyici.
Ancak virüsü durdurmak, tıpkı vakitte hastalığın geçirilmesiyle oluşan doğal bağışıklığın çok daha geride kalması manasına geliyor.
Çin, genel olarak virüse karşı muhafazasız ve bu da ülkeyi büyük bir meseleyle karşı karşıya bırakıyor.
Omicron üzere yeni varyantlar, üç yıl evvel ortaya çıkan birinci virüse nazaran çok daha süratli yayılıyor ve ülkeye girmesi daima bir risk.
Tam olarak aşılanmak ve hatırlatıcı doz almak hayatları kurtarsa da, virüsün yayılmasını engelleyemiyor. 8 milyar nüfuslu dünyada virüsün girmesini önlemek sıkıntı.
Çin, virüs birinci görüldüğünde kapanmaya gitmezse, pandeminin birinci günlerindeki dehşeti yaşama riskini alıyor.
Nature tıp mecmuasında Mart ayında yayımlanan kestirimlere nazaran, sıfır Covid siyasetini sona erdirmek, yatak kapasitesinin 15 kat fazlası hastanede bakıma muhtaçlık duyan hasta ortaya çıkartabileceğinden, hastanelerin bu durumla başa çıkması güç. 1,5 milyon dolayında kişinin ölebileceği kestirim ediliyor.
Sonsuza kadar kapanmaya gitmek ve ülkenin bağışıklık problemini çözmek ortasında bir seçim yapılması gerekiyor. Dünya Sıhhat Örgütü bile sıfır Covid siyasetinin sürdürülebilir olmadığını ve vazgeçilmesi gerektiğini söylüyor.
Diğer kimi ülkeler, “sıfır Covid” siyasetinden, virüsle birlikte yaşamaya başarılı bir geçiş yaptı.
Hem Yeni Zelanda hem de Avustralya pandeminin başında sert siyasetler izledi ve açılmak için aşıları kullandı.
Şimdi Çin’in sorunu baştakiyle birebir: Çıkış stratejisi ne?