15 Ağustos 1947’de Hindistan ve Pakistan, İngiltere’den bağımsızlığını kazandı. Daha doğrusu tıpkı gün İngiltere’nin yönettiği topraklar, Hindistan ve yeni kurulan Pakistan devleti (Doğu Pakistan daha sonra Bangladeş oldu) ortasında bölündü.
Bu bölünme 15 milyon kişinin meskenlerinden olduğu ve varsayımlara nazaran 1 milyon kişinin öldüğü bir şiddet dalgası yarattı.
Hindistan ve Pakistan o günden bu yana birbirine düşman iki ülke.
Neden bölünme kararı alındı?
İngiltere 1946’da Hindistan’a bağımsızlığını vereceğini duyurdu. Londra’nın mali gücü artık ülkeyi yönetmeye yetmiyordu. Son İngiliz Genel Valisi Lord Louis Mountbatten bağımsızlık tarihini 15 Ağustos 1947 olarak belirledi.
O devir Hindistan nüfusunun % 25’i Müslümandı. Kalan kısmıysa büyük ölçüde Hindu. Ülkede ayrıyeten Sihler, Budistler ve öteki azınlık dinlerine mensup olanlar da vardı.
Jawaharlal Nehru (solda) ve Mohandas Gandi tüm inançları kucaklayan birleşik bir Hindistan istiyordu.
Hint Sanat ve İnsani Araştırmalar Konseyi’nden Profesör Navtej Purewal, “İngilizler dini, Hindistan’daki halkı kategorilere bölmek için kullandı. Örneğin lokal seçimler için başka Müslüman ve Hindu listeleri yaptılar. Müslüman ve Hindu siyasetçilere ayrılmış sandalyeler vardı. Din, siyasette bir öge haline geldi” diyor.
Düşünce kuruluşu Chatham House’un Dış Siyaset Enstitüsü’nden Dr. Gareth Price’a nazaran ise “Hindistan’ın bağımsız olacağıb elli olduğunda çok sayıda Müslüman, Hindu çoğunluk tarafından yönetilecek bir ülkede yaşamaktan telaş duydular. Ezileceklerini düşündüler. Farklı bir Müslüman ülke isteyen siyasi önderlere dayanak vermeye başladılar”.
Bağımsızlık hareketinin başkanları Mahatma Gandi ve Pandit Cevahirlal Nehru, tüm inançları kucaklayan birleşik bir Hindistan istediklerini söylüyordu.
Ancak Tüm Hindistan Müslüman Birliği önderi Muhammed Ali Cinnah, bağımsızlık mutabakatı çerçevesinde bölünme istiyordu.
Dr. Price, “Birleşik bir Hindistan’ın nasıl işleyeceği konusunda uzlaşmaya varmak uzun bir vakit alacaktı. Bölünme çabuk ve kolay bir tahlil üzere göründü” diyor.
Bölünme ne kadar acıya yol açtı?
Hindistan ve Pakistan ortasındaki yeni sonlar 1947’de İngiliz memur Cyril Radcliffe tarafından çizildi.
Hindistan alt kıtasını kabaca Hinduların çoğunluğu oluşturduğu orta ve güney kısmı ile, Müslümanların çoğunluğu oluşturduğu kuzeybatı ve kuzeydoğu kesiti biçiminde böldü.
Ancak İngiliz Hindistan’ı geneline yayılmış Hindu ve Müslüman toplulukları da vardı. Bu da bölünmeden sonra yaklaşık 15 milyon kişi, sıklıkla yüzlerce kilometre yol giderek yeni oluşan hudutları geçmeye çalıştı.
Birçok yerde, beşerler toplumlar ortası şiddet yüzünden meskenlerinden oldu. Bunun birinci örneği 1946’da tahminen 2 bin kişinin öldürüldüğü Kalküta katliamıydı.
Londra Üniversitesi’ne bağlı SOAS’tan Güney Asya tarihi uzmanı Dr. Elenaor Newbigin, “Müslüman Birliği milisler kurdu, birebir vakitte sağcı Hindu kümeleri da. Bu tedhiş kümeleri, insanları köylerinden kovaladı” diyor.
Bu süreçte en az 200 bin kişi öldürüldü ya da mülteci kamplarında hastalık nedeniyle hayatını kaybetti. Bu sayının 1 milyon oladuğunu söyleyenler var.
Hem Hint hem de Müslüman on binlerce bayan tecavüze uğradı, kaçırıldı ya da sakat bırakıldı.
Bölünmenin sonuçları ne oldu?
Bölünmeden bu yana Hindistan ve Pakistan, Keşmir bölgesinin denetimi için birkaç sefer savaştı.
1947-48 ve 1965’te iki defa topyekun savaş yaşandı. İki ülke, 1999’deki Kargil krizi sırasında da çatıştı.
İki ülke de bölgenin kendilerine ilişkin olduğunu tez ediyor ve şu anda bölgenin farklı yerlerini kontrolleri altında tutuyorlar.
Hindistan 1971’de de bağımsızlık için Pakistan ile savaşan Doğu Pakistan’a (şu anda Bangladeş) yardım için müdahale ettiğinde de İslamabad ile savaştı.
Şu anda Pakistan nüfusunun % 2’sinden azı Hindu.
Dr. Price, “Pakistan giderek daha İslamcı hale geldi. Bunun nedeni de kısmen nüfusunun çok büyük çoğunluğunun Müslüman olması ve çok az sayıda Hindu kalmış olması. Hindistan da giderek daha çok Hindu milliyetçiliğinin tesiri altında” diyor.
1947’deki olaylar sırasında Amritsar’ın kimi kesitleri harabeye döndü. Müslümanlar kentin Pakistan’a bağlanmasını, Hindular ise Hindistan’da kalmasını istiyordu.
Dr. Newbigin’e nazaran ise “Bölünmenin mirası ıstırap verici. İki ülkede de güçlü dini çoğunluklar yarattı. Azınlıklar daha da küçüldü ve daha evvel olmadığı kadar çok tehdit altına girdiler” diyor.
Profesör Navtej Purewal da o devir birleşik bir Hindistan’ın kurulabileceği görüşünde.
“1947’de birleşik bir Hindistan kurmak mümkün olabilirdi. Müslümanların çoğunlukta olduğu eyaletler de dahil, gevşek bir eyaletler federasyon kurulabilirdi.
“Ama hem Gandi hem de Nehru merkezden denetim edilen birleşik bir ülkede ısrar ettiler. Müslüman bir azınlığın o denli bir ülkede nasıl yaşayabileceğini hiç sahiden düşünmediler.”