Batılı firmaların Rusya’dan çekilmesiyle pazardaki boşluğu Türk şirketler doldurmaya başladı. Ayrıyeten kimi batılı firmalar ambargoyu Türk şirketler aracılığıyla kırmaya çalışırken Rusya ve Türkiye ortasındaki ticarette yaşanan artış da dikkat çekiyor.
Rusya – Ukrayna savaşının akabinde Moskova’ya dönük yaptırımlar ülkeden çok uluslu şirketlerin çıkışını tetiklerken bu durum Türk şirketlerin Rusya’daki varlığını artırmasına neden oldu.
Şubat ayının sonlarında başlayan savaşın akabinde başta Avrupalı ve ABD’li firmalar olmak üzere pek çok batı menşeili firma Rusya’daki operasyonlarını durdurma kararı aldı. McDonald’s, Starbucks, Apple, H&M üzere her kesimden onlarca firma Rusya operasyonlarını durdurdu ve pek birden fazla pazardan çekildiğini açıkladı.
Ülkeden çekilen firmaların mağazaları ise birden fazla Rus firmalar olmak üzere farklı kısımlardan şirketlere devredildi. Savaş nedeniyle Rusya’ya yaptırım kararı almayan ve Rusya’nın ‘dost olmayan ülkeler’ listesine girmeyen Türkiye’deki pek çok firma ise bu boşluğu doldurmak için talip oldu. Böylelikle Türk şirketler pazardaki boşluğu dolduran değerli aktörlerden biri oldu.
Türk ayakkabı üreticisi FLO mayıs ayında global spor giysi şirketi Reebok’ın Rusya’daki 100’den fazla mağazasını satın alırken Fiba ve Anadolu Efes kümelerinin ülkede büyük satın alımlar gerçekleştirildiği duyuruldu. Ayrıyeten Rus gazete İzvestiya geçtiğimiz ay yaptığı haberde İpekyol, Mudo, adL, LTB, Twist’in Rusya’da mağazalar açacağını belirtti. Bu şirketlerin devralacağı yerlerin global markaların kullandığı mağazalar olacağı kestirim ediliyor.
‘ÇOK KIYMETLİ SONUÇLAR DOĞURACAK’
Türkiye Moskova Büyükelçiliği eski Ticaret Müşaviri ve Rusya analisti Aydın Sezer bahis ile ilgili Sozcu.com.tr’ye yaptığı değerlendirmesinde Türk şirketlerinin gerçekleştirdiği operasyonların Türkiye’nin Rus pazarındaki hissesi ile alakalı çok değerli sonuçlar doğuracağını belirtti.
Sezer, “Türk firmaları ambargo nedeniyle Rusya’yı terk etmiyor. Zati Türkiye de Rusya’ya ambargo uygulamıyor. Bu da pazardaki kimi bölümlerde Türk firmalarının çıkan şirketleri devralması yahut satın alması üzere bir imkan yarattı. Ayrıyeten Türkiye’de üretilen yabancı markaların Türk firmaları aracılığı ile Rusya’ya girmesinin önü açıldı” değerlendirmesinde bulundu.
Sezer ayrıyeten “Bunlardan çok daha değerlisi Türk firmalar büyük çaplı satın almalar yaşamaya başladı. Örneğin finans kesiminde, yiyecek içecek sektöründe… Anadolu Efes, Fiba Holding üzere büyük firmalar büyük satın almalar gerçekleştirdi” diye ekledi.
AVRUPALI ŞİRKETLER TÜRK ARACILARI KULLANIYOR
Savaşın akabinde öne çıkan bir öbür gelişme ise yaptırımlar nedeniyle Rusya pazarından çekilmek zorunda kalan Avrupalı şirketlerin bu ülkeye Türk şirketler aracılığı ile tekrar girmeye çalışacağı istikametindeki haberler oldu.
Konu ile ilgili konuşan Sezer, Rusya’nın yayınladığı kararnamelerle üretici ve marka sahibi dışına yapılacak paralel ithalata da imkan sağlamaya başladığını belirterek, “Artık Türkiye’deki bir şahıs bir batı eserini Rusya’ya satabilecek pozisyona geldi. Evvelce bu bahiste çok sıkı kontroller vardı. Şu anda paralel ithalata müsaade verildiği için büyük bir sorun olmuyor” dedi.
Sezer ayrıyeten batılı firmaların da bu yolu teşvik edip zorlamaya başladığını belirterek, “Örneğin kimi İtalyan ve Fransız firmaları Türkiye’deki aracıları üzerinden bu çeşit atılımları gerçekleştirmeye başladı” diye konuştu.
AB FİRMALARI TÜRKİYE ÜZERİNDEN SATIŞ PLANLIYOR
Geçtiğimiz hafta İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Lideri Çetin Tecdelioğlu da Avrupa ülkelerinin Rusya’ya uyguladığı ambargonun Türkiye için yeni fırsat yarattığını açıklayarak, Rusya’da Türk eserlerine önemli talep oluştuğunu ayrıyeten birçok AB firmasının da Rusya’ya Türkiye üzerinden eser satmayı planladığını söylemişti.
Birçok Avrupalı firmadan Türkiye üzerinden mal satmak ile ilgili talepler geldiğini belirten Tecdelioğlu, “Bu bahisle ilgili Türkiye’yi hem lojistik manada kullanmak isteyen, hem de şirket olarak Rusya’ya tedariği Türkiye’den yapmak isteyen bakırda, alüminyumda, mutfak eşyalarında, makina bölümünde talepler gelmeye başladı” dedi.
TİCARET ARTIYOR
Diğer taraftan batının Rusya ile ticareti kısması nedeniyle Türkiye ve Rusya ortasındaki ticaret hacminin de son aylarda çok güçlendiği görüldü. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) datalarına nazaran, Türkiye’nin Rusya’ya dış satımı temmuz ayında geçen yılın tıpkı devrine nazaran 236 milyon 932 bin dolar artarak 609 milyon 68 bin dolara çıktı.
Ayrıca Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü’nün paylaştığı bilgiye nazaran, Rusya kontaklı Ro-Ro nakliyeciliğinde son üç ayda aylık bazda yüzde 58 artış sağlandı. 2022 yılının birinci dört ayında iki ülke ortasında Ro-Ro çizgileriyle aylık ortalama 5 bin 208 araç taşınırken, açılan yeni çizgilerle, Mayıs-Temmuz periyodunda bu sayı yüzde 58 artışla 8 bin 213 araca ulaştı.
RUS ŞİRKETLERİN TÜRKİYE’DEKİ AKTİFLİĞİ DE ARTIYOR
Yine bu devirde Türkiye ve Rusya ortasındaki ekonomik alakaların güçlenmesi ile birlikte Rus şirketlerin de Türkiye’ye sermaye girişi gerçekleştirdiği ve faaliyetlerini hızlandırdığı görüldü.
Sezer husus ile ilgili, “Akkuyu, Türk Akım üzere büyük firmaların da faaliyetleri sürüyor. Başka Rus firmalarına ve hazine kağıtlarına sermaye girişleri de olabilir bu devirde. Münasebetiyle Rusya, Türkiye üzerinden ambargoları delerek iktisadına katkı yapmaya sağlıyor” dedi.
“Erdoğan seçim arifesinde gereksinim duyduğu sermayenin bir kısmının Rusya’dan gelmesine efor sarf ediyor” değerlendirmesinde bulunan Sezer, “Her iki tarafın da kazan kazan yaklaşımı kelam konusu. Lakin ben burada ambargoya karşın Türkiye’nin daha çok muhtaçlık duyan taraf olduğu görüşündeyim” diye ekledi.