Son yıllarda bir marka haline gelen merkez Toros dağları eteklerinde yayla özelliğindeki merkez Mezitli ilçesi Tepeköy şeftalisi, üretici tarafından 2 liraya satılırken, market raflarında ise 15.90 TL’den alıcı buluyor. O denli ki, Tepeköy’e komşu olan ve 10 kilometre aralıktaki Fındıkpınarı yaylasında ise tezgâhlarında tüketici 10 TL’den alabiliyor. Ortadaki fiyat uçurumuna mana veremeyen üreticiler artan maliyetler nedeniyle önümüzdeki dönemi öngöremediklerini söyledi.
Mersin’in Toros dağları eteklerinde yayla özelliğine sahip merkez Mezitli ilçesi Tepeköy’de, şeftali kolunda 2 TL’den, market raflarında ise 15.90 TL’den satılıyor.
Bir marka haline gelen Tepeköy şeftalisinin kısmında 2 TL olan fiyatı, yaklaşık 10 kilometre yakınında yer alan tekrar yayla özelliği bulunan Fındıkpınarı’nda ise 10 TL’den süreç görüyor. İki yakın yayla ortasında yetişen şeftalinin ilçe merkezindeki marketlerde 15.90 TL’den satılması ise şaşkınlık yaratıyor.
DALINDA BIRAKMAYI TERCİH EDİYORLAR
Tepeköy’de kısmında fiyatının 2 liraya düşmesine rağmen alıcı bulamadıklarından yakınan üretici de eline geçecek olan paranın toplama ve nakliye maliyetlerini karşılayamayacağı için kolunda bırakmayı tercih ediyor.
Aralarında Tepeköy, Sarıyer ve Kocayer Mahalleleri üzere ağır üretimin olduğu bölgedeki üreticiler artan maliyetler nedeniyle önümüzdeki dönemi ön göremediklerini söylediler. İnsanların ucuz meyve zerzevat yeme imkânı varken sahipsizlik nedeniyle hem üreticinin hem de tüketicinin epeyce güç durumda kaldığından sıkıntı yanan üreticiler, “Devletimizin bu hususta sessiz kalması bizi çok üzdü. Çok mağduruz. Bir an evvel müdahale edilsin dedik lakin daha da berbatı oldu. Yani gübrenin kilosunu 15 liraya alıyoruz lakin şeftaliyi 2 liradan satıyoruz. Meyve suyu için bile almıyorlar. Her şeyin taban fiyatı var lakin şeftaliye gelince hiçbir şey yok. Ondan sonra bizi komitecinin insafına bırakıyorlar. Sonra her yere borç, bankaya borç, ilaççıya borç. Bunun sonrası hırsızlık. Devletimiz, bakanlıklarımız bizi uygunca sahipsiz bıraktı. 7 liralık mazot 25 lira, 90 liralık gübre 400 lira olmuş. Her şey çok hoş diyorlar ancak bu mu hoşluk? Yalnızca bu köyde 10 bin ton şeftali var lakin hepsi çürüyor. 10 gün sonra yiyecek şeftali yok” dedi.
KOMİSYONCULAR DA BİREBİR KAYGIDAN YAKINDI
Şeftaliyi üreticiden alarak zerzevat haline götürdüklerini lisana getiren komiteciler ise birebir mağduriyeti kendilerinin de yaşadığını söyledi. Paketleme, taşıma üzere maliyetler sonrası Mersin haline götürdükleri şeftaliyi 3,5 TL ile 5 TL ortasında bir fiyata satabildiğini söz eden bir komiteci, “Halde fiyat veren bile olmuyor. Köylü arkadaşımız getirmiş 50 sandık biri 30 sandık bir 10 sandık bırakıp gidiyor. Hale götürdüm 5 lira, 3,5 liraya halde satılan şeftali beni kurtarmıyor ki. Yalnızca benim bir buçuk milyon ziyanım var. 50 tane alıcı var her biri bir buçuk milyar ziyan ederse ne olacak. Ondan sonra kimse almayacak. Çok vahim bir durumdayız. ‘Allah sonumuzu hayır etsin beterin beteri’ var diyorlar ancak bundan beteri herhalde 3 Dünya savaşı olur” diye konuştu.
PAZARCI ESNAFI DA DERTLİ
Üreten ve komiteci kadar pazarda satanlar da şeftaliden yana sıkıntılı durumda. Üzerine çok cüzi bir kâr hissesi koyduktan sonra satışa sunduklarını lakin vatandaşların alım gücü nedeniyle satamadıklarının altını çizen pazarcı esnafı da, “Çabuk çürüyen bir eser. En fazla iki gün içerisinde satmak zorundasın. Satamazsan çürüyecek ve parası benden çıkacak. Her şeyi hesaplamak durumundayız. Vatandaş da haklı zira alabilecek gücü yok. Fakat biz de haklıyız, satamayıp çürüyen malların maliyetini maalesef eserlere yansıtmak durumundayız” ifadelerini kullandı. Üreticiden tüketiciye ulaşıncaya kadar oluşan fiyat farkının yönetimsel bir eza olduğunu tabir eden Kocayer Mahalle Muhtarı Mehmet Ali Öztürk ise şunları söyledi:
“Üreticilerimiz, 15 liraya gübreyi alıyorlar, bunu sulaması, yakıtı, personelliği her şeyi var ancak satarken şeftaliyi lakin 2 liradan satabiliyorlar. Bu halde üreticinin bir daha üretmesi mümkün değil. Her yere borç var. İlaç satıcısı, kredi çekilen banka para bekliyor. 2 liradan kazanması ve gelecek yıla umutla bakması mümkün değil. Bunun kesinlikle denetlenmesi ve bir fiyat siyasetinin belirlenmesi gerekiyor. Yoksa ortada çiftçi üretici diye bir şey kalmayacak.”
“DEVLETİN ACİL EL ATMASI GEREKİYOR”
Üreticinin yaşadığı sıkıntıya dikkat çekmek maksadıyla evvelki yıllarda bir dizi çalışma yapan ve kendisi de Yüksek Ziraat Mühendisi olan Mezitli Belediye Lideri Neşet Tarhan, üreticinin düştüğü bu duruma devlet yetkililerinin el atması gerektiğini söyledi. Geçtiğimiz yıllarda şeftali üreticisini desteklemek gayesiyle kentin her bölgesinde üreticilerin birinci elden satışlarına müsaade vererek Mezitlilerin ucuz şeftali yiyebilmesinin önünü açan Lider Tarhan, birtakım zincir marketlerle de muahede yapılmasını sağlayarak üreticinin daha fazla para kazanmasının önünü açmıştı.
“KALICI TAHLİL ŞART”
Ancak, kişisel teşebbüslerle meseleye kalıcı tahlil üretilemeyeceğini vurgulayan Lider Tarhan, bölgede her yıl 100 bin tonun üzerinde şeftali üretimi yapıldığını hatırlatarak, şunları söyledi:
“Oldukça kaliteli, Türkiye’nin en hoş şeftalisi bu bölgede yetişmekte. Üreticilerimiz çok sıkıntı günler geçiriyor ve isyan ediyor. Üreticinin eline kiloda 2 lira geçmekte iken çabucak 10-15 km aralıkta olan Fındıkpınarı yaylasında 10 liradan satılıyor. Mezitli’ye geldiğiniz vakit 30 kilometrelik uzaklıkta 20 dakikalık bir yolda marketlerde 16 liradan satıyor. Biraz düşünen beşerler yarım saatlik bir yerde 2 liradan bir fiyat 16 liraya nasıl çıkıyor diye baş yorması gerekiyor. Bunlar denetlenemez mi? Örneğin biz 800 üretici bayanın yer aldığı Bayan Üretici Pazarlarımızda taban fiyat uygulaması yapıyoruz. ‘Bir sebzeyi, bir meyveyi şu fiyattan fazla satamazsınız’ diyoruz. Hükümetin ilgili kuruluşları yerelde de bu türlü bir uygulamaya geçemez mi? Üretici karlı değil diye isyan ediyor. Tüketici değerli diye isyan ediyor. Alışılmış bu türlü olunca da, Mersin, Mezitli üzere bir yerde her yıl köyde yaşayan, kırsalda yaşayan nüfusumuz maalesef azalıyor. Bu Türkiye’nin önemli bir toplumsal problemidir. Giderek kentlerdeki işsizlik artıyor. Kentlerdeki toplumsal meseleleri arttırıyor. Köylüyü, üreticiyi yerinde bırakarak üretime devam edebilmesi için tedbir almak zorundayız. Üreticinin yerinde kalabilmesi için de onun memnun olması gerekiyor. Lakin 10 dakikalık yerde şeftali 2 liradan 10 liraya çıkarsa, yarım saatlik uzaklıkta 2 liradan 16 liraya çıkarsa üretici nasıl memnun olsun.”