İngiliz iktisat gazetesi Financial Times, yayınladığı son tahlilde Türkiye’nin arka arda yaşadığı krizlere ve yüksek enflasyona karşın Darwin’in evrim teorisine atfedilen “Güçlü olan hayatta kalır” sözündeki üzere genç nüfusunun getirdiği demografik getiriler ve güçlü büyümeyle desteklendiğini yazdı. Laura Pitel tarafından kaleme alınan makalede, turizm ve güç bölümlerinde faaliyet gösteren ismi açıklanmayan bir şirketin üst seviye yöneticisinin “Son 20 yıldır çok çalıştım fakat ülkemiz 1990’lardaki haline geri döndü. Bu ülke o kadar dirençli ve dinamik ki, bir biçimde birden fazla insan hâlâ ayakta. Ama bu ülke öteki bir Güney Kore olabilirdi. Bugünkü durumuyla kıyaslandığında nerede olabileceğini düşündüğümde çok üzülüyorum” kelamlarına yer verildi.
Yatırım bankası Renaissance Capital’in Baş Ekonomisti Charlie Robertson, Türkiye’yi takip ettiği 25 yıl boyunca Türkiye’nin “yumuşak ve şiddetli darbeler, daima üç haneli enflasyon ve çoklu döviz krizleri” yaşadığını belirterek, “Darwin’in ‘en güçlünün hayatta kalması’ kuralı Türkiye’de muhakkak geçerli” dedi. Türkiye’nin genç nüfusunun demografik getirileri ve güçlü gayri safi yurtiçi hasıla büyümesiyle de desteklendiğini kelamlarına ekleyen Robertson, hükümetin büyümeyi desteklerken tıpkı vakitte para ünitesini desteklemeyi amaçlayan bir dizi alışılmışın dışındaki tedbirinin ülkenin kredi notunu baskı altına aldığı ve sonunda “geri dönebileceği” riski olduğu konusunda da ihtarda bulundu.
Batılı şirketler enflasyonla uğraş ediyor
Ağustos ayında yüzde 80’i aşan resmi enflasyonun satın alma gücünde yol açtığı erozyon göz önüne alındığında, Türk işverenlerin karşılaştığı pek çok zorluktan birinin de emekçi fiyatları olduğu belirtildi. Görüşlerine yer verilen DHL Express’in Türkiye CEO’su Mustafa Tonguç, geçen yaz fiyat artışları başladığında 1.100 çalışanın fiyatlarını artırmaya ikna etmek için merkeze 50 temel eserin maliyet listesini hazırladıklarını ve bunları Almanya’daki muadilleriyle karşılaştırdıklarını belirterek, “Böylece fiyatlara bu yıl üç kere artırım yapabilirdik. İş dünyası olarak global ekonomiyi düzeltemeyiz lakin çalışanlarımıza olabildiğince ihtimam gösterebiliriz” dedi. Son 12 ayda çok sayıda şirketin iflas ettiğini belirten Tonguç, “İnsanların iş garantilerinden emin olmaları gerektiğini düşündük” diye konuştu.
‘İş dünyası Erdoğan’a kırgın ve kızgın’
Türk iş dünyasının büyük bir kısmının, yüksek enflasyona karşın Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na faizi yükseltmeme talimatı veren Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a kızgın ve kırgın olduğu belirtilen yazıda, “Yine de giderek istikrarsızlaşan iktisat idaresi iktidarın birinci yıllarındaki istikrardan bir kopuşa işaret etse de, yöneticiler en azından 1980’ler ve 1990’lardaki sıkıntı periyotlardan yüksek enflasyon ve para ünitesinin zayıflığıyla başa çıkma tecrübesine sahip olduklarını söylüyorlar” denildi.
Gazeteye konuşan Türk otobüs üreticisi TEMSA’nın CEO’su Tolga Kaan Doğancıoğlu, geçen aralık ayında liranın yeni bir rekor düşük düzeye ulaştığı son keskin düşüşün “hoş olmadığını” kabul ediyor.
Ancak Doğancıoğlu, Türkiye’de ve dünyada enflasyonun yükselmeye başlamasıyla birlikte “hemen vites değiştirdiklerini” ve düşük marjlı elektrikli olmayan araçların üretimini artırmak için gereken finansmana erişmeye karar verdiklerini belirterek, “Açıkçası uzun vadede yüksek enflasyon ya da hiperenflasyon sağlıklı değildir. Lakin bir şirket olarak pazarı kaybetmemek için çevik kararlar almanız gereken tatlı bir nokta vardır. Enflasyonist bir ortamda erken yatırım yapmanın da bir fazileti vardır” dedi.
‘Türk şirketleri döviz borçlarını azalttı’
Danışmanlık şirketi GlobalSource Partners ekonomist Murat Üçer‘e nazaran, son yıllarda bir dizi darbe atlatan Türk şirketleri, dolar ve euro cinsinden borçlarını “dramatik” bir biçimde azaltarak ve döviz biriktirerek liradaki dalgalanmalara maruz kalma riskini azalttı. Borçların azaltılması, 2018’de yaklaşık 200 milyar dolar olan net açık döviz durumunu bugün yaklaşık 100 milyar dolara düşürdü. Üçer, “Bu memnuniyet verici ve anlaşılabilir bir gelişme” dedi.