İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Özbekistan’ın Semerkant kentinde yapılan ŞİÖ Doruğu’nun genişletilmiş toplantısında konuştu.
Asya ülkelerinin en büyük kapasitesinin sahip oldukları medeniyet olduğunu söyleyen Reisi, “Bu büyük medeniyetler ailesinin sembolü olan Şanghay İşbirliği Örgütü, adalet, maneviyat ve insan onuruna hürmet üzere kendine has özellikler temelinde bölgesel yakınlaşma ve güvenlik iş birliğinde yeni ufuklar oluşturabilecek bir konumdadır” dedi.
İran’ın dış siyasette bölge ülkeleriyle yakın bağları öncelediğini lisana getiren Reisi, “Şanghay İşbirliği Örgütü’ne üye ülkeler dahil olmak üzere bölge ülkeleriyle azami etkileşim ve hem bölgesel hem de milletlerarası alanlarda aktif mevcudiyet, İran’ın dış siyasetinin merkezinde yer almaktadır. İran’ın geniş kapasitesi, Şanghay İşbirliği Örgütü’nün ilerleyen günlerdeki hareketlerini hızlandıracak ve kolaylaştıracaktır” diye konuştu.
‘Üye ülkeler ortasında sürdürülebilir ticaret oluşturulmalı’
Reisi, ABD’nin tek taraflı siyasetlerini maksat aldığı konuşmasında şunları kaydetti:
“Özellikle son yıllarda ekonomik ve siyasi çok taraflılık önemli biçimde tehdit ediliyor ve ABD idaresi, kendi isteklerini milletlerarası sisteme ve hâkim ve bağımsız ülkelere dayatmaya çalışıyor. Şanghay İşbirliği Örgütü, tek taraflılık ve ABD’nin baskıcı yaptırımlarıyla gayret ederken bir yandan da bunlara karşı yeni tahlilleri ve özel önlemleri benimsemelidir. Bunlardan biri, finans ve emtia borsaları ile ülkeler ortası data alışverişi alanındaki altyapının ortak biçimde geliştirilerek bu örgütün üyeleri ortasında sürdürülebilir ticaretin oluşturulmasıdır.”
Ulaşım ve güç güvenliğinin de ŞİÖ için iki kilit bahis olduğunu vurgulayan Reisi, üye ülkelerin büyük kapasitelerine karşın, transit alanında altyapı temaslarının kapsamlı olmadığını tabir etti.
Ülkesinin bu hususta Kuzey-Güney koridorunun geliştirilmesine özel kıymet verdiğini ve büyük yatırımlar yaptığını söyleyen Reisi, ulaşım ve transit ağının yanı sıra İran’ın Hazar Denizi, Basra Körfezi, Umman Denizi ve Hint Okyanusu’ndaki limanlarının da ŞİÖ üyeleri ortasındaki nakliyeciliğin güçlendirilmesi için hazır olduğunu kaydetti.
Yeni bir güvenlik modeli
Dünyanın en büyük güç rezervlerine sahip ülkelerin ŞİÖ’de yer aldığına dikkati çeken Reisi, bu ülkeler ortasındaki yakınlaşmanın ekonomik kalkınma, güvenlik ve istikrarı beraberinde getireceğini belirterek, İran’ın bölgesel güç arzının teminat altına alınmasında aktif bir rol oynamaya hazır olduğunu söz etti.
Reisi, ŞİÖ üyesi ülkeler ortasında ve Asya’da yabancı güçlerin müdahalesi olmaksızın çok taraflılığın ortak geliştirilmesi ve derinleştirilmesi temelinde yeni bir güvenlik modeline muhtaçlık duyulduğunu belirtti.
Azerbaycan ve Ermenistan ortasında hudut değişikliğini reddediyoruz’
Azerbaycan ile Ermenistan ortasında son günlerde yaşanan çatışmalara da değinen Reisi, “Kafkasya bölgesinde barış, istikrar ve güvenliğin tesisi İran için çok değerlidir. Her vakit toprak bütünlüğüne, ulusal egemenliğe hürmet duyulmasını destekledik ve Azerbaycan ile Ermenistan ortasındaki hudutlarda rastgele bir değişikliği reddettik. Taraflar, farklılıklarını diyalog yoluyla ve milletlerarası hukuka dayalı olarak barışçıl bir halde çözmelidir” tabirlerini kullandı.
Konuşmasının sonunda ülkesinin ŞİÖ’ye tam üye olmasına işaret eden Reisi, bunun Tahran’ın dış siyasetinde kıymetli bir adım olduğunu kelamlarına ekledi.