Radyo Televizyon Üst Şurası (RTÜK), Konya’da kardiyoloji uzmanı tabip Ekrem Karakaya’nın hasta yakını tarafından öldürülmesini içeren haberlere Konya 5’inci Sulh Ceza Hakimliğinin yayın yasağı kararını verdiğini duyurmuştu. RTÜK’ün duyurusunda televizyon kanalları dışında toplumsal medya ile internet ortamından faaliyet gösteren medyanın da yasak kapsamına alınması dikkat çekmişti.
RTÜK, şu duyuruyu yapmıştı:
“Konya Kent Hastanesi’nde meydana gelen silahlı atak olayına ait Konya 5. Sulh Ceza Hakimliğinin 2022/2828 sayılı kararı ile yazılı, görsel ve toplumsal medya ile internet ortamında faaliyet gösteren medyaya, olaya ait haberlere yönelik yayın yasağı kararı getirilmiştir.”
İfade Özgürlüğü Derneği’nden Prof. Dr. Yaman Akdeniz, Konya 5. Sulh Ceza Hakimliği’nin yayın yasağı kararını kıymetlendirdi. Akdeniz, tabip Ekrem Karakaya’nın öldürülmesini içeren haberlere internet haber siteleri için yayın yasağının getirilmesinin bağlayıcı olmadığını belirtti. Akdeniz, “İnternet haber siteleri açısından Konya 5’inci Sulh Ceza Hakimliği kararı bağlayıcı değildir. Kaldı ki bu karar haber sitelerine de bildiri edilmemiştir, bildirim edilmeyen ve varlığından haberiniz olmayan kararların haber siteleri açısından bir bağlayıcılığı kelam konusu olamaz” diye konuştu.
“BU TİP KARARLARIN ANAYASANIN 26 VE 28. UNSURLARINA ALIŞILMAMIŞ OLDUĞUNU SÖYLEMİŞTİ”
Akdeniz, kararın yasal bir desteği olmadığını belirterek şunları söyledi:
“Bu karar RTÜK tarafından kamuoyuna duyuruldu, kararın münasebetinde Basın Kanunu’na atıfla ulusal güvenlik, kamu sistemi ile ilgili soruşturmanın sağlıklı yürütülmesinin sağlanması maksadıyla çok geniş kapsamlı verilmiş bir yayın yasağı var. Bu yayın yasağı yalnızca basın organlarını değil internette faaliyet gösteren medyayı kapsar biçimde geniş verilmiş. Ancak Anayasa Mahkemesi’nin Halk Radyo ve Televizyon Yayıncılık kararında da ve sonrasında verdiği kimi kararlarında da daima Basın Kanunu’nun 3. hususunun 2. paragrafına atıfla verilen kararların yasal desteğinin olmadığını belirtmişti. Hatta bu tip kararların öngörülebilirlik ve muhakkak ölçütlerini sağlamadığını kıymetlendirmiş, Anayasanın 26 ve 28. hususlarına ters olduğunu söylemişti.”
“İNTERNET HABER SİTELERİ BASIN KANUNU KAPSAMINDA DEĞİL”
Akdeniz, kararın internet haber siteleri için geçerli olmadığını vurgulayarak kelamlarını şöyle sürdürdü:
“İkincisi zati internet haber sitelerinin Basın Kanunu kapsamında olmadığını biliyoruz. Hatta geçtiğimiz haftalarda Basın Kanunu ve İnternet Kanunu’nda yapılacak değişiklikler dezenformasyon cürmüyle ilgili Meclis’e gelen tasarıda internet haber sitelerinin Basın Kanunu kapsamına alınmasının Meclis’te tartışıldığını biliyoruz, bu tartışmalar ekim ayına kaldı. Bu tip kararlar; Konya 5’inci Sulh Ceza Hakimliği tarafından alınan karar aslında internet medyasını ve internet haber sitelerini kapsamamakta, zira internet haber siteleri Basın Kanunu kapsamında değil.”
“SANKİ DAHA GENİŞ KAPSAMLI BİR YAYIN YASAĞI VARMIŞ ÜZERE DUYURULMUŞ”
Akdeniz, kararın RTÜK tarafından geniş kapsamlı bir yayın yasağı alınmış üzere sunulmasını da eleştirerek; “Üçüncüsü, Konya’da verilen karar soruşturma evrakı kapsamı hakkında haber yapılmamasıyla ilgili, bu hususta rastgele bir ‘haber yapılamaz’ sonucu bu karardan çıkmıyor. Kararın tabir ve basın özgürlüğü açısından sıkıntılarının kıymetlendirilmesi ve soruşturmanın içeriğini tehlikeye düşürmeyecek haberlerin yapılması bu yasak kapsamında katiyen değildir. Bu haberin duyuruluş hali güya daha geniş kapsamlı bir yayın yasağı varmış üzere RTÜK tarafından duyurulmuş” diye konuştu.
Akdeniz, Anayasa Mahkemesi’nin daha evvel buna benzeri birtakım kararları iptal ettiğine dikkat çekerek şunları söyledi:
“Basın Kanunu’na baktığımız vakit destek olarak kullanılan 3. unsurun 2. paragrafı; ‘Basın özgürlüğünün kullanılması fakat demokratik bir toplumun gereklerine uygun olarak; oburlarının şöhret ve haklarının, toplum sıhhatinin ve ahlâkının, ulusal güvenlik, kamu tertibi, kamu güvenliği ve toprak bütünlüğünün korunması, devlet sırlarının açıklanmasının yahut hata işlenmesinin önlenmesi, yargı gücünün otorite ve tarafsızlığının sağlanması hedefiyle sınırlanabilir’ diyor. Emsal kısıtlamalar Anayasanın gerek 26’ncısı gerek 28’inci hususunda de var lakin buradan Anayasa Mahkemesi’nin belirttiği üzere yayın yasağı üzere yaptırım sonucu çıkmıyor.
“KONYA 5. SULH CEZA HAKİMLİĞİ KARARI ASLINDA ANAYASAYA AYKIRI”
Dolayısıyla kanunun 3. hususunun devam eden bir ceza soruşturması kapsamında önleyici bir önlem olarak konulacak yayın yasağı tarafından yasallık kaidesi karşılanmıyor, bu türlü bir sonuç buradan Anayasa Mahkemesi çıkmıyor diyor. Sulh ceza hakimlikleri de Basın Kanunu’nun 3. hususunun 2. paragrafına atıfla yayın yasağı kararı veremez. Yani Konya 5. Sulh Ceza Hakimliği kararı aslında Anayasaya karşıt ve bunu söyleyen de Anayasa Mahkemesi. Bu tip kararların artık verilmemesi gerekirken, sulh ceza hakimlikleri karbon kopya hala vermeye devam ediyor. Basının, kamuoyunun yakından ilgilendiren olayla ve hususlar hakkında haber yapmasını önlemeye çalışıyorlar. Bu kararın internet haber siteleri bakımından rastgele bir bağlayıcılığı olmamakla birlikte kapsamı da lakin soruşturmanın içeriğiyle ilgilidir. Doğal kararlar da açık ve şeffaf bir formda yayınlanmıyor. Münasebetiyle kararların içeriğini de tartışmak, pahalandırmak mümkün olmuyor.”
“VATANDAŞLAR TARAFINDAN KONUŞULMASININ KISITLANMASI ASLA KELAM KONUSU OLAMAZ”
Akdeniz, toplumsal medya kullanan yurttaşların bu haberleri paylaşmasının sorun teşkil edip etmeyeceğine ait soruya şu karşılığı verdi:
“Türkiye’de yaşadığımız toplumsal medya kullanımıyla ilgili binlerce soruşturma olduğu şuuruyla Konya 5. Sulh Ceza Hakimliği kararı kullanıcılar açısından geçerli olmayıp, medyaya yönelik birlikte aslında Basın Kanunu’na atıf yaparak verilmiş bir karar, olağan kullanıcıları kapsamaz. Yani benim bu mevzuyu toplumsal medyada tartışmama mani olmaz. Ancak soruşturma belgesi kapsamında yer alan bir bilgi yahut belgeyi bir halde elime geçirip bunu kamuoyuyla paylaşırsam o vakit olağan soruşturmanın kapalılığını tehlikeye düşürdüğümden hakkımda soruşturama açılabilir. Genel sınırlarıyla bu bahsin vatandaşlar tarafından konuşulmasının yahut değerlendirilmesinin kısıtlanması asla kelam konusu olamaz.”
“İNTERNET HABER SİTELERİ AÇISINDAN KONYA 5’İNCİ SULH CEZA HAKİMLİĞİ KARARI BAĞLAYICI DEĞİLDİR”
Akdeniz, sonuç olarak kararın haber siteleri açısından bağlayıcı olmadığını vurgulayarak şunları belitti:
“İnternet haber siteleri açısından Konya 5. Sulh Ceza Hakimliği kararı bağlayıcı değildir. Kaldı ki bu karar haber sitelerine de bildiri edilmemiştir, bildiri edilmeyen ve varlığından haberiniz olmayan kararların haber siteleri açısından bir bağlayıcılığı kelam konusu olamaz. Şunu da belirtmek gerekir ki; hükümet kendisi aslında haber sitelerinin Basın Kanunu kapsamında olmadığını söylüyor ve o tarafta de Meclis’e sunulmuş, tartışmalı bir teklif var. Lakin şu anda o Basın Kanunu haber siteleri için geçerli değildir, o bakımdan o kanun kapsamında alınan kararlar da haber siteleri bakımından bağlayıcı değildir.”