Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, ŞİÖ devlet liderleri toplantısında yaptığı konuşmasında, “Özbekistan’ın devir başkanlığında gerçekleşen bu toplantının yüzyıllar boyunca kültür, sanat, ticaret ve bilimin merkezi olan tarihi Semerkant’ta yapılıyor olmasından büyük memnuniyet duyduğunu” söz etti.
Özbekistan’ın, ŞİÖ periyot başkanlığı sürecinde 80’den fazla toplantı düzenlediğini belirten Mirziyoyev, “Üye ülkelerin de ortak uğraşlarıyla bugünkü toplantıda imzalanması öngörülen 40’tan fazla mutabakatın üye ülkeler ortasında farklı alanlardaki iş birliğinin daha da geliştirilmesine ait somut yaklaşımları içerdiğini” aktardı.
‘ŞİÖ, global ve bölgesel süreçlerin aktif iştirakçisine dönüştü’
Mirziyoyev, ŞİÖ’nün büyük ailesine yeni üyeler, gözlemci ve diyalog ortağı ülkelerin girmek istediğini aktararak bunda, örgütün besbelli ölçüde genişlemesi ve Avrasya bölgesinde çok istikametli iş birliğinin geliştirilmesi için stratejik fırsatlar gördüklerini söyledi.
Örgütün bölgesel güvenlik ve ekonomik kalkınmanın değerli faktörü olan istikrara kavuşturucu rolünün giderek arttığını vurgulayan Mirziyoyev, “ŞİÖ, kısa bir mühlet içerisinde global ve bölgesel süreçlerin faal iştirakçisine dönüştü” dedi.
Mirziyoyev, örgütün yapısının genişlediğini ve iştirak alakalarının geliştiğini belirterek bu çerçevede İran’ın örgütün tam üyesi olarak yükümlülüklerine ait mutabakat muhtırası imzalandığını, Mısır ve Katar’a diyalog ortağı statüsü verildiğini, Belarus’a ŞİÖ’nün tam üyesi, Bahreyn, Kuveyt, Maldivler, Birleşik Arap Emirlikleri ve Myanmar’a örgütün diyalog ortağı statüsünün verilmesiyle ilgili süreçlerin başlatıldığını vurguladı.
‘Orta Asya’nın ŞİÖ’nün ‘coğrafi çekirdeği’ statüsünü muhafazası lazım’
Mirziyoyev, örgütün ilişkisiz statüsünün ve açıklığının korunmasının kıymetine işaret ederek “Güvenlik bütünlüğü prensibine muhakkak bağlıyız. ŞİÖ’nün faaliyeti geniş iş birliğine yönelik olmalıdır. Ayrıyeten Orta Asya’nın ŞİÖ’nün ‘coğrafi çekirdeği’ statüsünü muhafazası gerektiğine de inanıyoruz” diye konuştu.
Çin-Kırgızistan-Özbekistan demir yolunun inşasına ait üçlü muahedenin imzalanmasını tarihi bir olay olarak kıymetlendiren Mirziyoyev, stratejik olarak kıymetli bir diğer proje olan Tirmiz-Mezar-ı Şerif-Kabil-Peşavar demir yolu koridorunun inşasını destekleme davetinde bulundu.
‘Geçmiş yanlışlar tekrarlanmamalı’
Mirziyoyev ayrıyeten, Afganistan’da barışın tesisi ve sosyo-ekonomik toparlanmasının desteklenmesi, bu husustaki çalışmaların uyumunun güçlendirilmesinin, ŞİÖ’nün en kıymetli önceliklerinden biri olmaya devam etmesi gerektiğini kaydederek, “Afgan halkının âlâ komşuluk desteğimize her zamankinden daha fazla gereksinimi olduğunu vurgulamak isterim. Geçmişteki yanılgıları tekrarlamamalı ve Afganistan’ı meseleleriyle baş başa bırakmamalıyız” değerlendirmesini yaptı.
Afganistan’daki Taliban hükümetinin daha fazla tecrit edilmesinin kaçınılmaz olarak ülke içinde radikalleşmenin artmasına ve onu terör örgütleri için bir platform haline getirmesine yol açacağını belirten Mirziyoyev, bu nedenle, bayan ve çocuk hakları da dahil Taliban hükümetince daha evvel taahhüt edilen milletlerarası yükümlülüklerin uygulanması konusunda Kabil ile yapan bağlar geliştirilmesi gerektiğini vurguladı.
Mirziyoyev, ayrıyeten ülkesinin Afganistan ile hududundaki Tirmiz kentinin mevcut ulaşım ve lojistik merkezinin çağdaş altyapısını kullanarak Afganistan’a insani yardım için özel bir fonun kurulması önerdiğini söyledi.