Prof. Dr. Kürşat Çağıltay’ın eşi Prof. Dr. Nergiz Çağıltay, yazılım mühendisliği kısmında öğretim üyesi olarak vazife yapıyor. 26 yaşındaki kızları Bengisu Çağıltay Amerika’daki Wisconsin-Madison Üniversitesi’nde araştırma vazifelisi. “Etkileşimli Toplumsal Robotlar” projesi ile çocukların kitap okuma alışkanlığını ve bilime olan ilgisini artıracak teknolojiler üzerinde çalışıyor. Ailenin en küçük üyesi olan 21 yaşındaki Bilgehan Çağıltay ise bilgisayar mühendisliği 4’üncü sınıf öğrencisi. O da geçtiğimiz yaz Wisconsin-Madison Üniversitesi’ndeydi, orada artırılmış ve sanal gerçeklik teknolojileri alanında staj yaptı.
‘OYUNCAK BEBEKLER İLGİMİ ÇEKMEZDİ’
Ailenin birinci çocuğu olan Bengisu Çağıltay, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Bilişsel Bilimler Enformatik Enstitüsü’nde yüksek lisansını tamamladıktan sonra Wisconsin-Madison Üniversitesi’nin bilgisayar mühendisliği alanında doktorasına başladı. Tıpkı vakitte üniversitede araştırma vazifelisi olarak çalışan Bengisu, aile bireyleriyle etkileşimde olacak toplumsal robotları tasarlayan grupta yer alıyor. Bengisu, “Ben kendimi bildim bileli büyünce bilgisayar mühendisi olmak istediğimi söylerdim” diyerek çocukken oyuncak bebeklerin ilgisini hiç çekmediğini belirtiyor. Bengisu Çağıltay çalıştığı alana ilgisinin nasıl şekillendiğini söyle anlatıyor:
İLK PROJEMİN DANIŞMANI BABAMDI
“Babam yeni çıkan teknolojileri işi gereği daima takip ederdi. O yüzden meskende daima son teknolojik aygıtlarla bir ortada olurduk. Benim de ilgimi çekiyordu. Birinci projemi ilkokul 5’inci sınıftayken, şu an konuşulan metaverse dünyasının bir temsilini hazırlayarak yapmıştım. Bir sanal okul tasarlayarak bunun kullanılabilirliği üzerinde çalışmıştım. Birinci projemin danışmanlığını babam yapmıştı.”
ÇOCUKLARIN OKUMA ARKADAŞI OLACAK ROBOT
Bengisu, Amerika’da bilime ve okumaya merakı olmayan 10-12 yaş aralığındaki çocuklara arkadaş olacak toplumsal robotlar üzerinde çalışıyor. Onun robotları çocuklarla okudukları kitaplar üzerine konuşuyor, hislerini farklı renklerde çıkarttıkları ışıklarla belirli ediyor. Psikoloji literatürüne nazaran belirlenen bu renkler robotun o anki his durumunu yansıtıyor. Mor renk üzgün olduğunu belirtirken turuncu ise memnun olduğu manasına geliyor. Robot kitapta geçen bir olay nedeniyle korktuğunda bir adım geri giderken, sevgi dolu hissettiğindeyse çocuğa yaklaşıyor.
EĞİTİCİ CÜMLELERLE YORUMLAR YAPIYOR
Robot, daha evvel sistemine yüklenmiş olan eğitici cümlelerle yorum yapabiliyor. Yorumlarını okunan kitabın ilgili kısmındaki duruma nazaran belirliyor. Örneğin, ‘Benim de bir kardeşim var ve o da bu türlü davranır’ ya da ‘Sana inanıyorum, sen de büyüdüğünde bilim insanı olabilirsin’ diyerek çocuğu motive ediyor. Ailesi üzere akademik hayata devam etmeyi hedefleyen Bengisu, “Şimdilik gayem bu lakin ilerde hayallerim ortasında kendi şirketimi kurmak da var. Şirketimde aile içi bağlantısı destekleyen ve ailelerin bilinçlenmesine katkı sağlayan yeni teknolojiler üzerinde çalışmalar yapmak istiyorum” dedi.
‘MAKİNELERİN LİSANINDAN KONUŞMAK İSTEDİM’
Ailenin en küçük üyesi Bilgehan Çağıltay, Sabancı Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği kısmında 4’üncü sınıf öğrencisi. Mezun olduktan sonra artırılmış ve sanal gerçeklik alanlarında çalışmaya devam etmek istediğini söyleyen Bilgehan, “Geçmiş yıllarda herkesin bilgisayarı yoktu lakin artık yaşamamızda vazgeçilmez bir yerde. İlerde sanal ve artırılmış gerçeklik teknolojilerinin de o denli olacağını ön görüyorum. Bilgisayar mühendisliği kısmını matematiği kullanarak makinelerin lisanından konuşabileceğimi düşünerek seçtim. Geçtiğimiz yaz Wisconsin-Madison Üniversitesi’nde 3 ay staj yaptım. Konutların engelli bireylerin rahat kullanabilmesi için gereken kriterlere sahip olmasında artırılmış gerçeklik teknolojilerinden faydalanmamızı sağlayacak çalışmalar yaptım” dedi.
ÇOCUKLARIMIZLA ÇALIŞACAK OLMAMIZ HEYECAN VERİCİ
Prof. Dr. Nergiz Çağıltay, Atılım Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yazılım Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi: “Bilgehan’ın gelişiminde ablası Bengisu’nun da çok tesiri oldu. Bilgehan bu sebeple ablasını rol model almış olabilir. Bengisu’nun çocukluğundan beri bilgisayar alanına ilgisi vardı ancak üniversite imtihanına girip tercih yapacağı vakit bize sitem etti. ‘Bilgisayar alanında ilerlemek istiyorum ancak bunu sizden etkilendiğim için mi istiyorum emin değilim’ dedi. Sonrasında meslek hakkında bilgi aldı ve bu mesleğin kendisi için uygun olduğuna karar verdi. Bilgehan’da süreç daha farklı ilerledi. Bilgehan, bu ailede 3 kişi bilgisayar alanında çalışıyor diyerek kararlı bir halde okuduğu kısmı seçti ve tek tercih yaptı. Sahiden biz bu mesleği severek yaptığımız için çocuklar da bundan dolaylı bir biçimde etkilendiler. Artık çalışmalarımızı çocuklarımızla birlikte yapacak olmak heyecan verici. Hepimiz farklı hususlarda lakin emsal alanlarda çalışıyoruz. İlerde dördümüz birlikte bir makale yazmak istiyoruz. Büyük ihtimalle sanal gerçeklikle ilgili bir makaleyi kaleme alacağız.”
BENGİSU ÖNE GEÇTİ
Prof. Dr. Kürşat Çağıltay, Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi Bilgisayar Bilimi ve Mühendisliği Öğretim Üyesi: “Hepimiz benzeri disiplinlerde çalışmalarımızı sürdürdüğümüz için meskende tatlı atışmalar olabiliyor. Bu yıl Bengisu ve çalıştığı takım Amerika’da büyük bir konferansa katıldı. Ben yıllardır o konferansta makale sunmaya çalışıyordum, bir türlü başarılı olamadım. O benden öne geçti. Bu sene ben de oraya bir makale göndereyim dedim. Bengisu çabucak ‘Bana gönderin, ben bir bakayım’ dedi. Gönderdik ve birçok yerini eleştirdi. Bu yaptığı tenkitleri de benden öğrendi aslında. Şu an çalıştığım üniversitede göz hareketleri takip teknolojisi ve sanal gerçeklikle ilgili çalışmalarıma devam ediyorum. Göz hareketleri takip teknolojisi hakkında Nergiz ile çalışıyorum. Aile uzunluğu çalışmalar yapmaya devam ediyoruz. Güçlerimizi birleştirerek ilerleyeceğiz üzere gözüküyor.”