Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, iş başvurusu onaylandıktan sonra gebe olduğunu söyleyen bayanı, işe almaktan vazgeçen şirkete ‘ayrımcılık’ yaptığı gerekçesiyle para cezası verdi. N.B., kendisine yapılan ayrımcı muamelenin hukuka karşıt olduğunu, gebe olduğu öğrenildikten sonra işe alınmaktan vazgeçildiğinin aşikâr olduğunu lisana getirdi.
Ayrımcı muamele hukuka aykırı
Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na (TİHEK) yapılan müracaat ile ortaya çıkan olay şöyle gelişti: N.B. isimli genç bayan, aylarca hazırlık yaptıktan sonra ülke genelinde onlarca mağazası bulunan özel bir şirkete müracaat etti. İşe alımı onaylanan N.B., evrakları hazırladığı gün gebe olduğunu öğrendi.
Genç bayan, kendisini arayan şirket yetkilisine gebe olduğunu söyleyince işler bir anda sarpa sardı. Maruz kaldığı hareketin ayrımcılık olduğunu öne süren N.B., TİHEK’in yolunu tuttu. Kendisine yapılan ayrımcı muamelenin hukuka alışılmamış olduğunu, gebe olduğu öğrenildikten sonra işe alınmaktan vazgeçildiğinin aşikâr olduğunu lisana getirdi. Kurum, muhatap şirketin savunmasını da aldı.
‘Ayrımcılık teşkil ettiği açıktır’
Şirket, başvuranın hamileliği gerekçesiyle işe alınmadığı argümanlarını reddetti. İnsan kaynakları idaresince yapılan değerlendirmeyle başvuranın istenen kriterlere uygun olmadığının anlaşıldığını, ilgili durum için yeni bir işçi istihdamına gidilmediğini, öbür bir şubeden işçi nakliyle muhtaçlığın karşılandığını ileri sürdü. Tarafların tezlerini inceleyen TİHEK, emsal nitelikte bir karara imza attı.
Kararda, ‘Somut olayda, başvuranın hamileliği gerekçesiyle işe alınmaması çerçevesinde cinsiyet temelinde direkt ayrımcılık argümanı mevcuttur. Başvuran, hamileliği konusunda muhatap firmayı bilgilendirmesinden sonra firmanın iş müracaatına olumsuz dönüş yaptığını tabir etmektedir.
1963 TL idari para cezası
6701 sayılı Kanun’un 6’ncı hususunun üçüncü fıkrası uyarınca ‘İşveren yahut patron tarafından yetkilendirilmiş kişinin, istihdam başvurusunu gebelik, annelik ve çocuk bakımı münasebetleriyle reddedemeyeceği’ karar altına alınmıştır. Bir patronun, gebelik kelam konusu olduğunda, gebe bir bayan üzerinde, objektif ve makul bir münasebete sahip olmayan ve yasal bir maksat gütmeyen olumsuz bir farklı muamelede bulunmasının ayrımcılık teşkil ettiği açıktır.
Başvuruda cinsiyet temelinde ayrımcılık yasağı ihlali yapıldığına, muhatap şirket hakkında 1963 TL idari para cezası uygulanmasına oybirliği ile karar verilmiştir’ denildi.