Antalya’da bilhassa Çimi, Beyçukuru, Göktepe Çimi Kuyusu, Boğaz Kuyusu, Belen Dağı ve Yaylacık üzere birçok yaylada vatandaşlar, topladıkları kekiklerle mesken ekonomilerine katkıda bulunuyorlar. Yörenin en düzgün kekiğinin bu yaylalarda yetiştiğini belirten vatandaşlar, topladıkları kekiği kuruttuktan sonra satışa hazır hale getiriyor. Kekik bitkisi yalnızca yemeklerde değil, elde edilen yağ ile bitkilerde doğal ilaç olarak da kullanılıyor. Göktepe Yaylası’na çıkarak kekik toplayan vatandaşlar, her yıl temmuz ayında kekik topladıklarını, kendi muhtaçlıklarını karşıladıklarını, birçok vatandaşın ise bunu satarak gelir elde ettiğini belirttiler. Kekik toplayan vatandaşlar, kekiği makas yahut bıçakla keserek köküne ziyan vermeden, gelecek yıllarda yine çıkmasına ihtimam gösterdiklerini söylediler.
En güzel kekik Toros Dağları’nda yetişiyor
Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nden emekli olan ve Akseki’de bitki çeşitleri üzerine araştırma yapan Prof. Dr. Oktay Yeğen, kekiğin güneşli iklime sahip yüksek rakımlı ve taşlı Toros Dağları’nda endemik olarak doğal ortamda yetiştiğini ve hasat devrinin başladığını söyledi.
Akseki’de doğal ortamda yetişen karabaş kekiğinin endemik bir bitki olduğunu söyleyen Yeğen, “Akdeniz Bölgesi üzere kurak yerlerde endemik bitki yetiştirmek gerekir. Kekik yetiştirecekseniz orada halihazırda yetişmekte olan karabaş kekiği üzere çok yıllık bitkiler yetiştirmek gerekir. Bunların carvakol oranı çok yüksektir. Yüzde 70’in üzerindedir. Onlar oraya adapte olmuşlardır. Fazla su istemezler. Bir sefer dikildikten sonra 7-8 yıl hiç bakım istemeden yetişirler ve dekarda birinci yıldan itibaren en az kuru yaprak olarak ortalama 300 kilogram randımanı vardır” tabirlerini kullandı.
“Kekik yağı çıkarılan 20’den fazla kekik bitkisi var”
40 yılı aşkın müddettir kekik yağı üzerinde çalışmalar yaptığını kaydeden Yeğen, şöyle devam etti: “Kekik bilhassa Toros Dağları’nda endemik olarak, yöresel olarak yetişmektedir. Ben de bu kekik bitkisi üzerinde 40 yılı aşkındır çalışmalar yapıyorum. Bu hususta yayınlar çıkardım. Tarafımdan yapılan denemelerde kekik yağı çıkarılan 20’den fazla kekik bitkisi vardır. Bunların en kıymetlisi Akseki bölgesinde yetişmektedir. Biyosit tesiri çok fazladır. Bu hususta Kanada patenti aldım. Dünyada 50’den fazla kekik tipi vardır. En uygun kekik bitkisi yüzde 70 carvacol oranı olandır. Her kekiğin içeriği birebir değildir. Bu kekik yağının içinde 20 den fazla bileşen vardır. Hepsinin bedelleri başkadır. En pahalısı olan carvacol oranı yüzde 70 olanıdır. En yeterli kekik de Toros Dağları’nda kekik cenneti olan Akseki ve civarındadır. Yaptığımız araştırmalara nazaran en güzel kalite 600 ile 900 metre rakımlı yerde burada doğal olarak yetişiyor. Türkiye’de halk ortasında kekik ismi verilen ve Origanum, Thymus, Thymbra ve Satureya cinsine ilişkin 20’den fazla çeşidi olan bitkiler genelde tümüne birden kekik olarak isimlendirilmektedir. Lakin, ihraç edilen kekiğin çok büyük bir kısmı Origanum’dur.”
Tarım zararlılarıyla çaba için kekik yağından ilaç yaptı
Prof. Dr. Oktay Yeğen, çocukluğunun geçtiği memleketi Antalya’nın Akseki ilçesinde yaşlıların hastalıklardan korunmak hedefiyle kekik yağını kullandığını ve bundan yola çıkarak kekik yağıyla ilgili çalışmalar yaptığını söyledi.
Üniversitede çalışırken bitkilere ziyanlı mikroorganizmalarda bulunan kitin hususunu parçalamak emeliyle araştırma yaptığını anlatan Yeğen, “Kitin insan ve sıcak kanlı hayvanların bedenlerinde bulunmaz. Kitini parçalayabildiğiniz takdirde bitkilerde ziyana neden olan mikroorganizmalarla gayret yapılabilir. Bu yüzden bilim adamları, kitini parçalayan ilaçlar üzerine araştırmalar yapıyor” dedi.
Yeğen, kitini parçalayan sentetik ilaçların insan sıhhatine ve etrafa olumsuz tesiri bulunduğunu ve kalıntı meselesine neden olduğunu, kendisinin de kekik yağını kullanarak kitini parçalayacak bir formül geliştirdiğini bildirdi. Yararlı bir bakterinin salgıladığı enzimi kekik yağına fermente ederek karıştırdıklarını belirten Yeğen, daha sonra elde ettiği karışımla kitini parçalamayı başardığını kaydetti. Yeğen, “Geliştirmiş olduğum prosedür, kıymetli olmayan, özel alet-ekipman gerektirmeyen, hammadde olarak yurt içinden temin edilen, bitkisel malzeme kullanılan, büsbütün pratik, tesirli ve ekonomik bir yöntemdir” diye konuştu.
“Kekik yağından elde edilen ilaç büsbütün doğal”
Yeğen, iki yıl aktifliğini koruyan ilacın zararlılara karşı tesirli olmasının yanı sıra, bitkiyi beslediğini ve erken hasat imkanı sağladığını da savundu. İlacın bitkilerin yeni kök oluşumunu teşvik ettiğini belirten Yeğen, kekik yağından elde edilen ilacın büsbütün doğal olduğunu, hem yaprağa hem de toprağa uygulanabildiğini kaydetti. Kitini parçaladığı için tek bir ilaçla mantar, bakteri ve zararlılara karşı aktif çabanın sağlandığını vurgulayan Prof. Dr. Yeğen, “Yüzde 100 doğal olduğu için kalıntı sorunu da ortadan kalkıyor” dedi.
Büyükşehir Belediyesi hobi bahçesinde yer tahsis etti
Evinin bir odasını laboratuvar olarak kullanan Yeğen, bir taraftan da kekik yağından üretmiş olduğu organik ilaçların denemesini Antalya Büyükşehir Belediyesi hobi bahçesinde sürdürdüğünü anlattı. Yeğen, “Evimin bir odasını laboratuvar olarak kullanıyorum. Burada kekik yağından elde ettiğim organik ilaçlar ile belediyenin bana tahsis etmiş olduğu hobi bahçesinde domates, biber, salatalık, bamya, karpuz, kavun, patlıcan, bamya üzere yazlık ve kışlık tüm meyve zerzevat tiplerinde denemelerimi sürdürüyorum. Bitkiler üzerinde mutlaka hiçbir hastalık bulunmamaktadır. Yetiştirmiş olduğum eserler büsbütün organik olarak yetişmektedir. Randımanları ise epeyce yüksek orandadır. Türkiye’nin birçok vilayetinde tarım ile uğraşan çiftçilerimize de dayanak veriyorum” tabirlerini kullandı.
Almanya ve Bulgaristan’da ruhsat aldı
Yeğen, ilaçla ilgili yayınına ABD’deki Auburn Üniversitesi’nin ilgi gösterdiğini, bu üniversiteden yapılan teklif üzerine daha evvel Türkiye’den oraya gidip ABD vatandaşı olan bir öğrencisi ile birlikte ilaç için patent başvurusu yaptıklarını kaydetti. Patenti Kanada’da aldıktan sonra ABD vatandaşı olan öğrencisi ile uyuşmazlık yaşadıklarını tabir eden Yeğen, tıpkı yıl ilacın Türkiye’de kullanımı için periyodun Tarım ve Köyişleri Bakanlığına başvurduğunu anlattı.
Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Müdafaa Kısmı Başkanlığı’ndan emekli olan Prof. Dr. Oktay Yeğen’in kekik yağından geliştirdiği organik ilaç, 10 yılı aşkın müddettir Almanya ve Bulgaristan’da tarım eserlerinin mantar, bakteri ve zararlılara karşı korunmasında kullanılıyor. Oktay Yeğen, ilacın yurt dışında biber kök yanıklığı ve asmada külleme hastalığına karşı kullanıldığını kaydetti.
Bu özelliğe sahip kekik bitkisinin doğal olarak en düzgün 600-900 metre rakımda ve Akdeniz Bölgesi’nde yetiştiğini vurgulayan Yeğen, şunları kaydetti: “Yapılan tıbbi araştırmalar, kekiğin içerdiği unsurların uygulandığı sıcakkanlı hayvanların hücrelerinden salgılanan özgür radikalleri bağlayarak sıhhat açısından birçok yarar oluşturduğunu göstermiştir. Kekiğin içeriğindeki unsurlarla bedende hücre müdafaa sistemlerini geliştirmesiyle antioksidan, kanser oluşumunu engellemesiyle antikanserojen, diyabet hastalığını engellemesiyle antidiyabetik ve bedendeki kolesterol oranını ayarlamasıyla antikolestremik özellikler taşıdığı gösterilmiştir. Bu özellikleriyle kekik yaşlılığı geciktirmekte, tümör oluşumunu engellemekte, şeker hastalığına âlâ gelmekte ve besinlerin bozulmasını doğal yollarla engellemektedir.”