Uluslararası Para Fonu (IMF), Türkiye’ye faiz artırımı tavsiyesinde bulundu.
Kuruluşun 14–26 Ekim tarihlerindeki Türkiye ziyaretleri sonrasında bir heyet tarafından hazırlanan raporda, Türkiye’nin para siyasetlerini sıkılaştırması tarafında atacağı adımlarla birlikte Merkez Bankası’na daha fazla bağımsızlık tanınması konusunda vurgu yapıldı.
Raporda, “Bu cins atılımlar, enflasyonu kalıcı bir biçimde düşürmeye yardımcı olacak ve rezervlerin vakit içinde tekrar oluşturulmasına müsaade verecek” tabirleri yer aldı.
Değerlendirmede yüksek enflasyon ve yükselen mali riskler göz önüne alındığında sıkı maliye siyasetinin kırılgan kesitlere yönelik gayeli yardımlar yapılmasına imkan sağlayacağı söz edildi.
Bu atılımların uygulanmasıyla birlikte enflasyonda yaşanacak düşüşün akabinde, devletin finansal piyasalarda ve kredi tahsisinde daha az rol oynaması için Kur Muhafazalı Mevduat dahil makro ihtiyati ve düzenleyici tedbirler etaplı olarak kaldırılması da tekliflerin ortasında yer aldı.
Raporda Covid-19 salgının birinci tesirinden sonra özel kesime verilen teşviklerin güçlü bir toparlanma sağlandığı vurgulanırken, 2021 sonundan itibaren siyaset faizinde yapılan indirimlerin TL’nin kıymet kaybı ve enflasyonun yükselmesine yol açtığı belirtildi.
Türkiye’de yıllık enflasyon Ekim ayında yüzde 85,5 ile yeni bir rekor kırkarken, geçen yıl dolara karşı yüzde 44 paha kaybeden Türk Lirası, bu yılsa yüzde 29 oranında paha kaybı yaşadı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Merkez Bankası’nın faiz indirimi yapması konusunda sık sık tavsiyelerde bulunurken, son olarak Çarşamba akşamı katıldığı bir TV programında “Faizi tek haneli sayıya gerçek çekiyoruz” dedi. Erdoğan, kamu bankalarının yatırımlarda daha fazla teşvik edici rol oynayacağını da kelamlarına ekledi.
Merkez Bankası Para Siyaseti Şurası (PPK), 20 Ekim’deki toplantısının akabinde siyaset faizini 150 baz puanlık bir indirimle yüzde 12’den yüzde 10,5’e çekti.
Pek çok ekonomist ise faiz indirim kararlarının Türk iktisadına ziyan verdiği görüşünü savunuyor.
Ekonomist Refet Gürkaynak, Merkez Bankası’nın son kararının rastgele bir şaşkınlık yaratmadığını söyledi:
“Kötü para siyasetine artık şaşırmadığımızı görünce kendi makus standartlarında dahi şaşırtacak kadar kötüsünü bulmuş. Allahtan para siyaseti transferi filan kalmadı, kimsenin umrunda değil. Umrumuzda olduğu vakit ne yapacağız bilmiyorum.”
Dünyada ise ABD ve İngiltere başta olmak üzere pek çok ülke enflasyonist baskıyla gayret etmek ismine faiz indirimine gidiyor.
ABD Merkez Bankası (Fed) siyaset faizini 75 baz puan artırdı. Bu kararla siyaset faizi 2008’den bu yana en yüksek düzeye çıktı. Fed daha evvelki son 4 toplantıda da siyaset faizini 75’er baz puan artırmıştı.
İngiltere Merkez Bankası, son 33 yılın en büyük artırımına giderek faizi 75 baz puan yükseltti. Böylelikle faiz yüzde 2,25’ten yüzde 3’e çıktı. Bu, geçen yıl Aralık ayından beri gerçekleşen sekizinci faiz artırımı. Analistlere nazaran ülkede faiz gelecek yıl yüzde 4,75 olabilir.
Ankara ve İstanbul’u ziyaret eden heyetin, raporu Ocak ayında IMF idare heyetine göndermesi ve akabinde da tavsiyelerin resmileştirilmesi planlanıyor.