Fikret Artan
Şimdi gelin “paradan sıfır atılmasının gerçek öyküsünü” birinci sefer şahsen işin içindeki birinden dinleyin…
Ekonomist Planlama Uzmanı ve ülke sorunlarına hassas biri olarak, uzun bir müddet Ulusal Paramızın güçlendirilmesi ve çocukluğumuzda yaşadığımız Kuruşlu günlere dönülmesini içten arzuluyor ve bu istikamette araştırmalar yapıyordum.
Nihayet, 1999 yılı Mart ayında bir takımla birlikte hazırladığım Yoksullukla Uğraş Projesinde, bir Merkez Bankası Araştırmacısının teknik görüşünü de alarak, Para Siyaseti bölümü 18. Sayfasında; “…Güveni sağlamak, muhasebe sistemine kolaylık getirmek ve ruhsal tesiri de göz önüne alınarak Türk Parasından Sıfır Atılacak, ulusal onurumuza yakışan bir Yeni Lira Tedavüle çıkartılacaktır.” sözünü şahsen koydum.
Nitekim,
6 Nisan 1999’da Ankara Divan Otelinde tanıtım toplantısı yapılan Seçim Beyannamesinin Para Siyaseti kısmı, 65. Sayfasında yer alan tıpkı söz MHP Genel Lideri Sn. Dr. Devlet Bahçeli tarafından da kamuoyuna ilan edildi.
2001 Krizinden çabucak sonra, Dış Ticaret Müsteşar Yardımcılığı vazifesinde bulunurken, devrin Başbakan Yardımcısı Sn. Devlet Bahçeli Makamına davet ederek “Enflasyonla Uğraş ve Yine Yapılanma Programı” ile “Güçlü İktisada Geçiş Programı”nın uygulanması ve Ekonomide İtimadın ve Koordinasyonun sağlanmasına ait acil bir çalışma yapmamı ve kendisine sunmamı, kendi el yazısı ile kaleme alarak istedi.
Kendisine özel olarak yaptığım çalışmanın 10. sayfasında; “Dolar 1 Milyon Liraya ulaştığı anda paradan 6 sıfırın atılarak, 1 ABD Dolarına eşit Yeni Güçlü bir Lira’ya geçilmesi” teklifinde bulundum.
En nihayet,
Kemal Derviş’in idaresinde uygulanan “Güçlü İktisada Geçiş Programı”nın yol haritasında “TL’den Sıfır Atılması” hususu yer buldu.
Konu kamuoyunun gündemine güçlü bir formda oturduğu üzere, devlet kayıtlarına da resmi olarak girdi.
Daha sonra gelen 58. Hükümet hem olgunlaşmış bulunan ve resmi kayıtlara giren Paradan Sıfır Atılmasını, hem de büyük ıslahatların tamamlandığı İstikrar Programını Kemal Dervişin koltuğuna oturan yeni “Hükümet Komiseri” Ali Babacan ile motamot devam ettirdi.
KRİZİN GERÇEK SAHİPLERİ
İlk yazımda da vurguladığım üzere, bugün DAP kurucusu olan Ali Babacan ve Eski Hazine Müsteşarı İbrahim Çanakçı ve takımı ile YETERLİ Partide konumlandırılan o devrin Merkez Bankası Lideri Durmuş Yılmaz, Partinin Küme Lider Vekili Erhan Usta ve Gn. Bşk. Danışmanı TÜİK E. Lideri Birol Aydemir ve öteki “Hizmet Mensupları” 2003-2008’deki hazır buldukları uygun ekonomik ortamı ve tarihi fırsatları heba ederek bugünkü krizin oluşmasının ve toplumumuzun ağır bir formda maruz kalmasının en büyük hisse sahipleridir.
Buna karşın, kendilerini destekleyen TV Kanallarına daima çıkıp, sorumluluklarını sakladıklarını zannederek, utanmadan daima tenkitlerde bulunmaları ve kamuoyunu aldatıcı bilgilerle algı oluşturmaya çalışmalarının, en hafif tabirle yüzsüzlük olduğu konusunda bana katılacağınızı düşünüyorum.
2005 YILINDA PARADAN 6 SIFIR ATILMASININ GERÇEK GELİŞMELERİ
Gelelim Ali Babacan’ın gerçeklere ters bir biçimde TL’den 6 Sıfır Atılmasına sahip çıkması olayına;
Bu zat 2002’den sonra İktisattan Sorumlu Bakan olarak Hazine kendisine Bağlı Kuruluş, Bağımsız Merkez Bankası ise yalnızca İlgili Kuruluştur. Bu sebeple bugünlerde Merkez Bankasının bağımsızlığından dem vuran Ali Babacan; Ya bu mevzuda samimi değil ve hakikat konuşmuyor, ya Paradan Sıfır atılması konusunda, ya da bence her ikisi hakkında…
Ayrıca, Kurum ve Kuralları olan Türkiye Cumhuriyeti’nin o devirde bir Bakanlar Kurulu ve Yürütme Erkinin başı olarak da bir Başbakanı vardır. Hakikaten Paradan 6 Sıfır Atılması uygulaması da bu kurallar çerçevesinde ve devrin Başbakanı Sn. R .Tayyip Erdoğan’ın Onayları doğrultusunda gelişti ve gerçekleşti.
5 Ocak 2004 tarihli Bakanlar Heyeti Kararıyla Türk Lirasından 6 Sıfır Atılması “Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Ünitesi Hakkında Kanun Tasarısı” olarak Başbakan imzasıyla TBMM’ye gelmiş, Plan-Bütçe Kurulu ve Genel Kurul’da kabul edildikten sonra, 30 Ocak 2004 tarihli Resmi Gazetede 5083 Sayılı Kanun olarak yayınlanarak, gerekli teknik hazırlıklar ilgili Kurumlar ve Bakanlıklar tarafından yapıldıktan sonra 1 Ocak 2005 tarihinde T.C. Merkez Bankası tarafından uygulandı.
Bakanlar Konseyi Kanun Tasarısı ve Meclis Plan Bütçe Kurulu ile Genel Konsey Kararı üzere yaklaşık 1 yıllık uzun bir prosedürü olan “TL’den 6 Sıfır Atılmasını”, Bakanlar Şurasının 22 üyesinden yalnızca birisi olan Ali Babacan’ın “Ben yaptım, Periyodun Başbakanının haberi bile yoktu” biçiminde gerçeğe muhalif olarak sahiplenilmesine yönelik sözlerinin etik pahalar açısından takdirini siz okuyuculara ve kamuoyuna bırakıyorum.
Aynı şahıs partisinin sitesine koyduğu biyografisinde, 2002 sonunda hazıra konduğu İstikrar Programının kendisinden evvelki olumlu sonuçları ortada olmasına karşın, tekrar kamuoyuna yanlış bilgi sunarak 2001 Krizinin kendisi tarafından çözüldüğü izlenimini vermektedir.
Buna ek olarak, 2009 yılında büyük ölçüde 2003-2007 ortasında kendisinin sorumlu olduğu uygulamalar sebebiyle yaşanan ve %4,8 küçülmeyle sonuçlanan 2009 Ekonomik Krizini nasıl çözdüğünü de büyük bir pişkinlikle tabir edebilmektedir.
Son periyotta caddelere asılan Afişlerde ise “Ekonomik Krizi 6 ayda çözeceğini” ve ülkeyi paraya boğacağını sav etse de, bunun art planında ABD ve İngiltere’den vaat edilen borçlanmadan diğer bir şey bulunmamakta ve bu durum görevde olduğu devirde ülkemizi nasıl bir borç batağına soktuğunu, üretimi baltalayarak nasıl ithalata bağımlı hale getirdiğini, milyonlarca gencimizi nasıl işsiz bıraktığını ve bugün içinde bulunduğumuz Ekonomik Krizin asıl sorumlusu olduğunu net bir formda ortaya koymaktadır.
HODRİ MEYDAN
Paradan 6 Sıfır Atılmasına ait birer örneği elimde olan ilgili bütün dokümanları detayları ile ortaya koymama karşın, DAP Gn. Bşk. Ali Babacan hala bu argümanını sürdürüyorsa ve kendine güveniyorsa, 2003-2015 ortasındaki 13 yıllık kesintisiz bakanlık yaptığı periyoda ilişkin Ekonomik Durumu, istediği TV Kanalında, yakın çalıştığı Müsteşar ve Yardımcıları, Merkez Bankası Lideri ve Yardımcıları ile bütün Genel Müdürlerini ve CHP ve Düzgün Parti Sepetine yerleştirdikleri “Pensilvanya Yumurtalarını” da yanına almasını kabul ederek, tek başıma tartışmak için hodri meydan diyorum.
TÜRK LİRASINDAN 1 SIFIR ATILMASI ÇALIŞMALARINA ACİL OLARAK BAŞLANILMASI
Değerli okuyucular bugüne gelecek olursak;
Bugün içinde bulunduğumuz ekonomik krizin, milyonlarca insanımıza olumsuz tesirinin en aza indirilmesi, bilhassa enflasyonist beklentilerin kırılması, dolarizasyonun önlenmesi ve ekonomiye inancın arttırılması ve kararlılığın gösterilmesi bakımından;
1 Ocak 2023 tarihinden geçerli olmak üzere
Türk Lirasından 1 Sıfır atılmasını teklif ediyorum.
Böylece, bağıntılı fiyatlar değişmese de, gerek piyasadaki mal ve hizmetlerin fiyatları, gerekse maaş ve fiyatlar 2005 düzeyine ve AB paraleline yakın bir yerde oluşacak ve fiyat artışlarının kısa müddette dizginlenmesine katkıda bulunacaktır.
Şöyle ki; Mesela bugün 5 TL olan 1 Ekmek 50 Kuruş, 5.500 TL olan Taban Fiyat 550 TL, 20.000 TL’lik bir yarar 2.000 TL olarak söz edilecek ve Enflasyonla Çabanın ruhsal cephesinde olumlu sonuçlar alınacaktır.
Sıfır atma operasyonun gerçekleşmesi halinde Döviz Kurları; 1 ABD Doları 1,86 TL, 1 Euro ise 1,83 TL olarak süreç görecektir ki, 1 Ocak 2005’de 6 sıfır atıldığında geçerli olan sırasıyla 1,34 TL ve 1,81 TL’lik kur seviyelerine çok yakın olacaktır. Bu da Dolarizasyonun önlenmesine katkı sağlayacaktır.
İlave olarak Merkez Bankası bol sıfırlı Banknot Bedellerini yükselterek para basmak zorunda kalmayacak ve yüksek enflasyon kronik hale gelmeye fırsat bulamayacaktır.
Ayrıca, Cumhuriyetimizin 100. Yılı olan 2023’de, vaktin ruhuna uygun olarak orijinal bir TL’nin kullanılmaya başlanılması, çok güçlü bir moral ve motivasyon sebebi olması yanında, makro ekonomik göstergelerin düzeltilmesine de kıymetli ölçüde katkıda bulunacaktır.
Fikret Artan
FİKRET ARTAN KİMDİR
İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi mezunu olan Fikret Artan, ABD Kaliforniya Üniversitesi’nde Memleketler arası Ticaret ve Finansman alanında yüksek lisans eğitimi aldı.
1986-2000 yılları ortasında Devlet Planlama Teşkilatı’nın Yıllık Ekonomik Programlar kısmında planlama uzmanı olarak misyon aldı.
2000-2001’de, Dış Ticaret Müsteşar Yardımcılığı yaptı.
2001’den 2004’e kadar, Türkiye’nin ABD’deki Büyükelçiliğinde, Ticaret Baş müşavirliği diplomatik misyonunda bulundu.
2018 yılından beri Emekli Bürokrattır.
KİT’ler, Özelleştirme, Makro Ekonomik İstikrarlar, Ekonomik Krizler ve Dış Ticaret alanında çalışmaları bulunmaktadır.