CHP İstanbul Milletvekili Mehmet Bekaroğlu, Kamu İhale Kanunu’nun 21/B olarak bilinen unsurunun birinci haline dönmesi için kanun teklifi vererek, hususun iktidara yakın şirketlere kaynak transfer aracına dönüştüğünü söyledi.
CHP’li Bekaroğlu, doğal afet, salgın üzere ani ve beklenmeyen olayların ortaya çıkması durumunda acil ihale yapılmasını düzenleyen Kamu İhale Kanunu’nun 21/B olarak bilinen unsurunun birinci haline dönmesi için kanun teklifi verdi.
Kamu İhale Kanunu’nun 21. unsuru yürürlüğe girdikten sonra 8 sefer değiştirildi
Gazete Duvar’da yer alan haberde, Bekaroğlu’nun Meclis Başkanlığı’na sunduğu kanun teklifinin münasebetinde 2001 yılında, devrin koalisyon hükümetince Kamu İhale Kanunu’nun 21-1-b unsurunda değişiklik yapıldığı hatırlatıldı. “Doğal afetler, salgın hastalıklar, can yahut mal kaybı tehlikesi üzere ani ve beklenmeyen yahut yönetim tarafından evvelden öngörülmeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin acil olarak yapılmasının zarurî olması”nı getiren düzenlemenin yasalaştıktan sonra 8 defa değiştirildiğini belirten Bekaroğlu’nun verdiği bilgiye nazaran bu bende 16.05.2018’de 7144 Sayılı Kanun ile “beklenmeyen veya” ibaresinden sonra gelmek üzere “yapım tekniği açısından özellik arz eden yahut yapı yahut can ve mal güvenliğinin sağlanması açısından acilen yapılması gerekliliği idarece belirlenen hallerde veyahut” ibaresi eklendi.
’21/B hususu iktidara yakın şirketlere kaynak transferi haline geldi”
Yasa teklifinin Meclis Plan ve Bütçe Kurulu’ndaki görüşmelerinde düzenlemeye itiraz ettiklerini belirten Bekaroğlu şunları söz etti:
“Yapım tekniği açısından özellik gösteren işlerin de pazarlık adabı kapsamına alınarak kamuda lakin istisna hallerde kullanılabilen pazarlık metodunun genişletilmesini kamu ihalelerinde saydamlığın, rekabetin, kamuoyu kontrolünün ve kaynakların verimli kullanılmasının sağlanması açısından uygun bulmadığımızı muhalefet şerhinde vurguladık. 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 21. unsurunda yer alan bu sınırlayıcı karara rağmen, uygulama devrinde büyük meblağlı birtakım ihalelerin, bilhassa ulaştırma, alt yapı ve kent hastanelerine ait ihalelerin hukuka karşıt bir biçimde 21. unsur kapsamında gerçekleştirildiği, kamu kurumlarının 21. unsurun b bendini, kayırmacılığa kılıf olarak gördüğü ve neredeyse tüm ihalelerini bu kapsamda yapma uğraşı içine girdikleri, kelam konusu hususun iktidara yakın şirketlere kaynak transferinde bulunmanın ve dolaylı yoldan siyasetin finansmanının aracı haline getirildiği gözlemlenmiştir.”
İdarelerin birden fazla vakit kendi planlama ve zamanlama yanılgılarını bu bent kapsamında kıymetlendirerek pazarlık yolunu kullanmasının unsurun ruhuna ters olduğunu tabir eden Bekaroğlu, “Bu çeşit ihale yordamının tüm sakıncalarının ortaya konulmasına ve kamuoyunda yoğunlukla eleştirilmesine, sorgulanmasına karşılık mevcut iktidarın bu tavrında değişiklik olmamıştır. Kimi ihalelerin bitirilme müddetleri dikkate alınarak acil olmadığı gerekçesiyle iptaline yargı tarafından karar verilmesine rağmen, görünürde yargı kararlarının uygulanmasını sağlamaya yönelik olarak yapıldığı algısı yaratılarak bunlarla ilgili olarak yapılan ikinci ihalelerin de tekrar ısrarla birebir yolla gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır. Örneğin; Halkalı-Ispartakule Demiryolu İnşaatı ile Elektromekanik Sistemlerinin Temini ve Üretim İşi, Sabiha Gökçen Havalimanı TEM İlişki Yolu Tünel Güçlendirme İşi üzere örnekler bu kapsamdadır” dedi.
“Yasanın birinci haline dönülmesi gerek”
Son 20 yılda kamu ihalelerinde hem ihale evresinde hem de uygulama basamağında şeffaflığın neredeyse tümüyle ortadan kalktığını tabir eden Bekaroğlu, “İhalelerin, Kamu İhale Kanunu’nun 21’inci hususuna nazaran pazarlıkla, çoğunlukla da hiçbir ivediliği olmadığı halde birebir hususun birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında yapılması, rekabeti ortadan kaldırdığı için esasen yüksek bedellerle kontrat imzalanan bu projelerde sonraki yıllarda da kıymetli ölçülerde keşif artışlarına gidilmektedir” dedi. Bu nedenle kamunun büyük ölçülerde ziyana uğratıldığını belirten Bekaroğlu, saydamlık ve şeffaflık olmadığı, ayrıyeten Sayıştay’ın kontrolünün aktifliğini yitirmiş olması nedeniyle kamu ziyanının boyutlarının bilinemediğini, yasanın birinci haline döndürülmesi gerektiği için kanun değişikliği teklifini verdiğini söyledi.