Sofia Ammassari & Duncan McDonnell
“Una vittoria storica”, yani “tarihi bir zafer”. İtalya’nın değerli gazetelerinden Corriere della Sera’nın internet sitesi, pazar gecesi İtalya’da gerçekleştirilen genel seçimlerde sandıkların kapanmasının akabinde, yayımlanan sonuçlara bu türlü reaksiyon gösterdi. Varsayım edilen oy oranı yüzde 40-45 ortasında olan Giorgia Meloni öncülüğündeki sağ koalisyon, Alt Meclis’teki (Yasama Meclisi’ndeki) 400 sandalyenin en az 230’unu kazanarak net bir çoğunluğa ulaşıyor.
Meloni’nin partisi İtalya’nın Kardeşleri, sağ kulvardaki en büyük kazanandı ve çeşitli anket şirketleri, oyların yaklaşık yüzde 25’ini alacağını iddia ediyordu. Bu, Matteo Salvini’nin yaklaşık yüzde 8-9 oy alacağı düşünülen Lig Partisi’nin ve eski başbakan Silvio Berlusconi’nin Forza İtalya’sının çabucak altında olduğu düşünülürken, iki ana müttefikinin toplamından daha fazlaydı.
Yalnızca dört yıl içinde İtalya’nın Kardeşleri, sağ kulvardaki küçük bir aktörden büyüğe evrildi. İtalya’nın Kardeşleri partisi, 2018’de Lig’in kazandığı yüzde 17.4’lük ve Forza İtalya’nın yüzde 14’lük oy oranına kıyasla toplam yüzde 4.4’te kaldı. Ve biraz daha geri gidersek, İtalya’daki sağ koalisyon, yirmi yılı aşkın bir müddettir merkez sağ popülist bir partinin (Forza İtalya) egemenliğinden artık faşist bir partinin (İtalya’nın Kardeşleri) egemenliğine geçti.
İtalya’nın Kardeşleri’nin kazandığı zafer birkaç birincisi simgeliyor. İtalya’da birinci sefer bir bayan başbakan olacak. Hem İtalya hem de Batı Avrupa, Mussolini’nin çöküşünden ve İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinden beridir birinci defa faşist bir çoğunluk hükümetine sahip olacak.
GIORGIA MELONI KİMDİR?
1990’ların başında Roma’da emekçi sınıfının yaşadığı bir bölge olan Garbatella’da ortaya çıkan post-faşist İtalyan Toplumsal Hareketi’nde bir aktivist olarak politik hayatına başlayan Meloni, mirasını inkâr etmeyen bir siyasi ortamda öne çıktı. 1996 yılında Fransız televizyonuna verdiği bir röportajda, Mussolini’nin “iyi bir politikacı” olduğunu ve “yaptığı her şeyi İtalya için yaptığını” belirtti.
Meloni, artık İtalya’nın faşizmi tarihe gömdüğünü söylese dahi, partisinin siyasi köklerinin izleri varlığını sürdürüyor. Mesela, partisinin sembolündeki alev, post-faşist İtalyan Toplumsal Hareketi’nden alındı ve son periyotta siyasetçilerinin ve destekçilerinin faşist selamlar verdiği örnekler sergilendi.
Meloni ve partisinin kazandığı muvaffakiyet, Berlusconi’nin 1994’te siyasete başlamasına dek uzanıyor. Berlusconi’nin Merkez sağ Forza İtalya hareketi, iki küçük faşist partiyi (ülkenin varlıklı kuzey bölgesinin ayrılığını savunan Lig hareketi ve Ulusal İttifak) o yılki genel seçimleri kolaylıkla kazanan bir koalisyonda bir ortaya getirerek yasallaştırdı. Neredeyse 30 yıl sonra, çok yakında iktidara gelecek olan koalisyon birebir üç bileşeni içeriyor olsa da artık iç istikrarları büyük oranda değişti.
Kimi yorumcular yeni hükümetin temsil edeceği senaryo üzerine odaklanırken, ortada tarihi bir değişiklik yaşanıyor. Sağ siyasetteki sarkaç, Berlusconi’nin 1990’larda ve 2000’lerde faşist uzantıları olan merkez sağ popülist hükümetlerinden, 2022’de Meloni’nin merkez sağ uzantıları olan faşist popülist hükümetine kaydı.
SONUÇLAR İTALYAN SİYASETİ AÇISINDAN NE MANAYA GELİYOR?
Sağın genel başarısı içinde kazananlar ve kaybedenler mevcut. Bariz biçimde Meloni bunlardan birincisi, Salvini ise ikincisidir. Partisini 2013-2019 yılları ortasında canlandıran siyasetçi Salvini, Temmuz 2019’da yapılan anketlerde yüzde 35’in üzerinde olan takviyesinin bugün yüzde 10’un altına dek indiği büyük bir düşüşe şahit oldu. Sırf açık bir halefinin olmaması Salvini’yi partisinin liderliğini yitirmekten kurtarabilir.
Sol siyasetteki ana parti olan Demokrat Parti için berbat bir gün daha… 2018 genel seçimlerinde yüzde 20’nin altına düşmelerinin akabinde, bu sefer daha düzgününü yapmaları da pek mümkün görünmüyor. “Aşırı sağı durdurmanın” ötesinde bir kampanya teması bulamamaları ve daha geniş bir koalisyon kuramamaları, İtalyan soluna uzun müddettir ket vuran stratejik beceriksizliği uygunca ortaya çıkardı.
Bu seçimin bir diğer “ilki” ise, savaş sonrası İtalyan tarihinde birinci kez üçte ikinin altına inen ve 2018’de yüzde 73’ken 2022’de yüzde 64’e gerileyen iştirak oranı oldu. Bu durum, kendilerine Dünya’yı vaat eden ve bunun çok azını vermiş olan onlarca yıllık siyasetçiler nedeniyle bilhassa güneydeki nüfusun büyük kısmında hayal kırıklığı yaşanan bir ülkenin imajını gözler önüne seriyor.
Ekonomi ve dış siyaset açısından İtalya kısa vadede pek değişmeyebilir. Meloni, İtalyan ve memleketler arası seçkinler karşısında sorumluluk sahibi bir önder olduğunu göstermeye istekli olacak. Patron federasyonu “Confindustria” üzere güç sahibi iç çıkar kümeleri el altında tutulmalı. Covid sonrası tamirat planı ile İtalya’yı destekleyen Avrupa Birliği de o denli.
Ne var ki, faşistlerin “halk düşmanları” dediği etnik, dini ve cinsel azınlıklar; göçmenler; ve yeni rejimi eleştirmeye yürek eden yargıçlar, aydınlar ve gazeteciler üzere bölümler açısından pek çok şey değişebilir. Meloni’nin kısa mühlet evvel lisana getirdiği üzere, “Uzun yıllar boyunca başlarını eğmek ve inandıklarını söylememek” zorunda kalan faşist İtalyanlar için de gidişat değişecek.
Yazının özgünü The Conversation sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)