Petrol fiyatlarında yaşanan dalgalı seyir Türkiye’deki akaryakıt fiyatlarını yakından etkiliyor. Adana’da bulunan petrol rezervi ve akaryakıt fiyatlarında yaşanan düşüşle ilgili açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Sefer Şener, yeni indirimlerin gelebileceğini belirtti. Şener milliyet.com.tr’ye yaptığı açıklamada şu tabirleri kullandı:
AKARYAKIT FİYATLARINDA DÜŞÜŞ SÜRER Mİ?
“Fiyatlarda düşüşün devam etmesi için öncelikle ham petrol fiyatlarının 100 doların altına çekilmesi gerekiyor. Gerek OPEC gerekse Suudi Arabistan ve Venezuela üzere önde gelen petrol üreticileri global ölçekte ABD ve öteki gelişmiş iktisatların talepleri doğrultusunda son periyotta petrol arzını artırmaya başladılar.
Petrol arzındaki bu artış devam ettiği sürece petrolün 100 dolar düzeylerinin altına gelme ihtimali bulunmaktadır. Öbür taraftan bilhassa global çapta gelişmiş ekonomilerle ilgili resesyon beklentisi talebin azalacağı kaygısı ile petrol fiyatlarını pandemi devrinde gelmiş olduğu 140 dolarlı düzeylerden 100 dolarlı düzeylere geriletmiştir.
‘100 DOLARIN ALTINA GERİLEYEBİLİR’
Merkez bankalarının faiz artışları devam ettiği sürece resesyon kaygısı de artacağından petrol fiyatlarının kısa vadede 100 dolarlı düzeylerin altına gerileme ihtimali bulunmaktadır. Lakin unutmamak gerekir ki orta ve uzun vadede petrol fiyatlarıyla ilgili beklenti 2023 yılı başına gerçek 100 dolar düzeyinin üzerindedir.
İŞTE PETROL FİYATLARINDAKİ DÜŞÜŞÜN SEBEPLERİ
Yani kısa vadede petrol fiyatlarında düşüşün tesiri tüm dünyada hissedileceği üzere orta ve uzun vadede de şayet beklenen resesyon gerçekleşmezse üst istikametli olacaktır. Lakin gerek Avrupa’nın gerekse ABD’nin güç rezervlerinde ve tedarikinde çeşitlendirme arayışları izafî olarak petrol fiyatlarını geriletmektedir.
Hafta başında Avrupa Birliği’nin (AB) Azerbaycan’a gaz tedarikinde alternatif arayışları öbür tarafta Biden’ın Orta Doğu ve Venezuela petrolünü tekrar gündeme alması çeşitlendirme arayışının gayretleridir. Bu gayretler arttığı sürece kısa vadede petrol fiyatlarında düşüş beklemek yerinde olacaktır.
Ancak unutmamak gerekir ki iktisatların normalleşmesiyle birlikte talep artacağından ötürü orta ve uzun vadede çok önemli arz artırımlarına gidilmezse petrol fiyatlarının üst istikametli gideceğini söylemek mümkündür.
BENZİN VE MAZOT FİYATLARI NEDEN DÜŞÜYOR?
Doğal olarak ham petrol fiyatlarındaki değişim yurt içi fiyatlarını da etkilemektedir. Pandemi sonrasında 140 doları gören ham petrol fiyatları Türkiye’de mazot ve akaryakıt fiyatlarının 30 TL’ye yaklaşmasına neden olmuştur. Ham petrolde şu an 100-105 dolarlı düzeylerin tekrar görülmesi rölatif olarak Türkiye’deki mazot ve akaryakıt fiyatlarının ucuzlamasına yol açmaktadır.
Eğer 100 doların altı kalıcı hale gelirse sayın Hazine Bakanı’nın söylediği üzere Türkiye’deki akaryakıt ve mazot fiyatlarında da kalıcı olarak düşüş eğiliminin başlama ihtimali yüksektir. Buradaki ana nokta global çapta ham petrol fiyatlarının 100 doların altını görmesiyle alakalıdır.
ADANA’DA BULUNAN 1 MİLYAR DOLARLIK PETROL KEŞFİ
Son devir içerisinde gerek Kadeniz’de 543 milyar metreküplük doğal gaz rezervinin keşfedilmesi ve bu rezervlerin 2023 yılından itibaren çıkarılacak olması ve birinci etapta Türkiye’nin doğal gaz muhtaçlığının yüzde 10’unun karşılanacak olması, Adana ve Batman örneğinde olduğu üzere yeni bir kadro petrol rezervlerinin de keşfediliyor olması gerek yeni yapılacak kontratlar açısından pazarlık gücünü artırmakta, gerekse de fiili kullanım suretiyle kısmi de olsa piyasayı rahatlatacak bir ögedir.
Ancak şunu unutmamak lazım asıl kalıcı geri çekilme hem bu rezervlerin çeşitlendirilip artırılmasıyla hem de ham petrol ve doğal gaz fiyatlarının global çapta düşmesiyle gerçekleşecektir. Son 20 yıllık periyotta Türkiye bilhassa güçte tedarik çeşitlendirmesi yoluna gitmiş, yenilenebilir güç kaynaklarının toplam güç içerisindeki hissesini artırmaya çalışmıştır. Böylece yalnızca belirli bir alana bağımlılığı minimum seviyede getirmeye çalışmıştır.
Özellikle petrolde eldeki kaynaklar düşünüldüğünde Türkiye’ye çok önemli bir ithalat maliyeti olan kalem oluşmaktadır. Son 5 aylık periyotta dahi 100 milyar doların üzerinde güç için para yurt dışına aktarılmıştır. Bütün bunlar düşünüldüğünde güç çeşitlendirmesi, yeni kaynakların bulunması ve bunların kullanıma açılması elbet başta cari açık olmak üzere Türkiye’de güç maliyetlerini aşağı çekebilecek bir ögedir.
İlerleyen basamaklarda yenilenebilir güç kaynaklarının artırılması Türkiye’nin rekabet gücünü de üst taşıyacak bir ögedir.”