Taliban idaresinde birinci yılını dolduran Afganistan, dışarıda diplomatik izolasyon, içeride ise ekonomik krizin yol açtığı insani dram ve terör olaylarıyla boğuşuyor. Geçen yıl 15 Ağustos’ta iktidara geldiğinden beri idaresinin memleketler arası arenada tanınmasını talep eden Taliban’ın uğraşları sonuçsuz kaldı. Bugüne kadar Afganistan’ın yeni hükûmetini hiçbir ülke tanımadı. Asayişin değerli ölçüde güzelleştiği ve hata oranlarının düştüğü ülke, kısa müddette ekonomik ve insani krizin girdabına kapıldı. Memleketler arası finans kuruluşlarının fonlara erişimi kestiği ülkede yoksulluk ve işsizlik süratle arttı. Birebir vakitte art geriye yaşanan terör akınları, Taliban idaresinin başa çıkması gereken bir diğer sorun oldu. Son 1 yılda ülke genelinde birden fazla DEAŞ tarafından 100’den fazla bombalı ve silahlı atak düzenlendi.
Birleşmiş Milletler raporlarına nazaran, ülke nüfusunun yarıdan fazlası yardıma muhtaç durumda. Misal halde, yetersiz beslenme, kızamık, çocuk felci üzere birçok hastalıkta artış meydana gelirken, sıhhat kuruluşları da imkânsızlıklarla boğuşuyor. Türkiye, insani krizin tehlikeli boyutlara ulaştığı Afganistan’da Taliban hükûmetini resmen tanımasa da Afgan halkını hiçbir vakit yalnız bırakmadı. ‘İyilik Trenleri’ ile gereksinim sahiplerine insani yardım ulaştırılırken, gerek sıhhat gerekse öbür birçok alanda kardeş Afgan halkının yaralarını sarmak için adımlar atıldı.
Hastaneye akın ettiler
Yeryüzü Tabipleri ve Sıhhat Bakanlığı koordinesiyle istekli olarak Afganistan’a giden Tabip Fatih Üstün, ülkedeki sıhhat sistemi krizini ve Türkiye’nin uğraşlarını gazetemize anlattı. Geçen mayıs ayında 9 kişilik takımla 10 günlüğüne başşehir Kabil’e gittiklerini söyleyen Üstün, 40 milyon Afgan’ın en az 25 milyonunun insani yardıma gereksinimi olduğunu, 18 milyon kişinin ise sıhhat sistemine erişemediğini kaydetti. Üstün, ülkede beslenme yetersizliği yaşayan 3 buçuk milyon bebek olduğunu lisana getirdi. Afgan halkının Türkiye’den gelen konuklara ağır teveccüh gösterdiğini belirten Uzman Doktor, “Türk tabipler gelmiş diye hastaneye akın ettiler. 700 kilometre uzaktan bisikletle gelenler vardı. Hasta olsun olmasın bizi görmek için sıraya girdiler. Yalnızca maddi değil manevi takviyeye de muhtaçlıkları var” dedi.
Menüde su ve ekmek var
Yeryüzü Hekimleri gönüllüsü Üstün, Taliban sonrası ülkenin memleketler arası fonlara erişiminin kesilmesi nedeniyle yoksulluğun süratle arttığını kaydederken, “Sadece su ve ekmekle gününü geçiren beşerler var. 60-70 yaşında amcalar akşama kadar hamallık yapıp bunun karşılığında 30 Afgani alıyor. Bu da 3 ekmeğe tekabül ediyor. Bayanlar ‘belki biri muhtaçlık sahibi olduğumuzu görür de bir ekmek verir’ diye fırınların önünde bekliyor” dedi. Misal durumun dünyanın diğer bir yerinde olması halinde hırsızlık, yankesicilik ve gasp üzere olayların ağır halde yaşanacağını tabir eden Üstün, Taliban öncesi periyodun bilakis, yeni idareyle birlikte bu tıp asayiş olaylarının büyük oranda azaldığını aktardı.
‘ACIMIZI ACINIZ BİLDİNİZ’
Afganistan Taliban idaresine geçtikten sonra dünyanın her türlü yardımı ve bağlantısı kestiğini hatırlatan Üstün, “Diplomatik olarak tanınmayan bir ülkeye Türkiye’den bu türlü bir dayanak çok değerli. Kendilerini dünyaya anlatmak istiyorlar. Yanlarında olduğumuzu hissettirmemiz lazım” sözlerini kullandı. Sıhhat Bakanı Kalender İbad ile görüştüklerini anlatan Üstün, İbad’ın kendilerine “Bizim için yaptıklarınız çok kıymetli. Fakat bizim yanımızda olmanız, acımızı acınız, sıkıntımızı derdiniz bilmeniz çok daha değerli. Türkiye’nin takviyesi bizim için yeterli” kelamlarıyla teşekkür ettiğini belirtti.