İran’da 13 Eylül’de 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin ahlak polisi tarafından başörtüsü kuralına uygun örtünmediği gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybetmesinin akabinde başlayan protestolar ikinci ayına yaklaşıyor. Bayanların şovlarda başörtülerini çıkarması ve gençlerin İran sokaklarında karşılaştıkları mollaların sarıklarını düşürmesi ise “Kadın, hayat, özgürlük” sloganlı şovların sembolü haline geldi.
İKTİDARI DEVİRME MESAJI
Yolda gördükleri mollaların sarıklarını düşürerek bu anları cep telefonlarına kaydeden hareketçilerin bu hareketi, kısa müddette akıma dönüştü. TikTok, Instagram ve Twitter üzere birçok toplumsal medya platformunda gençlerin mollaların sarıklarına vurarak düşürdükleri görüntüler paylaşılıyor. Gençler ortasındaki bu hareket, İran’daki dini rejime referansla iktidarı düşürme iletisi olarak algılanıyor. Uzmanlar, bayanların yanı sıra erkeklerin de ağır olarak katıldığı şovlarda “herkes için özgürlük” vurgusunun yapılmasının, ülkedeki farklı etnik ve dini kümeleri baskı rejimi olarak görülen İran idaresi ve onun sembollerine karşı birlikte hareket etmeye sevk ettiği görüşünde.
BİNLERCE TUTUKLU
Protesto şovlarının çok sayıda meyyit ve tutuklu olmasına karşın devam ediyor olması da öteki dikkat cazibeli ögelerden biri. Milletlerarası insan hakları kuruluşlarına nazaran protestolarda ölenlerin sayısı 300’ü aşarken, yaklaşık 15 bin kişinin de tutuklu olduğu belirtiliyor. Ülkede 2019’da akaryakıt fiyatlarına artırımların akabinde da protesto dalgası baş göstermiş fakat rejim isyanı denetim altına almıştı.
TUTUKLU EYLEMCİLERE İDAM CEZASI İDDİASI
İran’da muhafazakârların tartıda olduğu 290 sandalyeli parlamentoda 227 milletvekilinin birtakım tutuklu göstericilere idam cezası verilmesi tarafında karar aldığı belirtiliyor. İran başyargıcı Gulam Hüseyin Mohseni-Ejei, Yüksek Yargı Kurulu toplantısında parlamentonun talebini kabul ettiğini ve birtakım protestocuların kısas unsuru ya da kısas yasası uyarınca idam edilebileceğini söyledi. İran’da şovlarda tutuklu 15 bin kişinin bulunduğu belirtiliyor.