Türkiye’de, özel sıhhat kuruluşlarının ruhsatları ve takımlarının el değiştirdiği büyük bir sıhhat piyasası oluştu. Ruhsatların alım satımlarına aracılık eden danışmanlık şirketlerinin ilanlarında onlarca hastane, tıp merkezi ve poliklinik ruhsatı ile takımların milyon liralık bedelle satışa çıkarıldığı görülüyor. Piyasada yılda ortalama 50 sıhhat ruhsatının el değiştirdiği belirtiliyor. Fiyatlar ise takımlardaki uzmanlıklara nazaran farklılık gösteriyor.
Dünya gazetesinden Yasemin Salih’in haberine nazaran, kesimde ruhsat ve takım piyasasının oluşması 2008’de Sıhhat Bakanlığı’nın düzenlediği Özel Hastaneler Yönetmeliği ve Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sıhhat Kuruluşları Hakkındaki Yönetmelik ile başladı. Yönetmelikle özel sıhhat kuruluşlarının yeni ruhsat ve takım müsaadesi alması durduruldu.
‘SAĞLIK KESİMİ SIHHATİNİ YİTİRDİ’
Özel Hastaneler ve Sıhhat Kuruluşları Derneği (OHSAD) Lideri Reşat Bahat’a nazaran kesimin sağlıklı büyümesini değil “şişmanlamasını” sağlayan bu yönetmelik, yatırımcıların farklı usuller geliştirmesine neden oldu. “Bu yönetmelik çıktığında Türkiye’de 567 özel sıhhat ruhsatı varken, bugün bu sayı 550’nin altına indi. Bahat, “Bu yönetmelikle dalın büyümesi durduruldu. Sıhhat turizmi yapan hastanelere makul seviyelerde verilen küçük müsaadeler ve hastane kapasitelerini dolduranlara tanınan yatak sayısındaki minik müsaadeler sayılmazsa dal büyüyemedi. Açık biçimde kendi içinde şişmanladı. Sıhhatini yitirdi” yorumunu yaptı.
YILDA 50 RUHSAT EL DEĞİŞTİRİYOR
2008’de oluşan takım ve ruhsat pazarı, kısa müddette yeni teşebbüslerin kurulmasına neden oldu. Kesimdeki ruhsat satış ve kiralamalarına aracılık eden danışmanlık firmaları kuruldu. Türkiye’deki özel sıhhat ruhsat bölümlerinin yüzde 90’ından fazlasına aracılık ettiklerini belirten Nisa Sıhhat Danışmanlık Hizmetleri Yöneticisi Nazif Karbuz, tüm hastane yatırımcılarının yakından tanıdığı bir isim. 2008’deki kararla yeni ruhsatların dondurulduğunu, lakin bu tarihten evvel verilen ruhsat ve/veya ön müsaadelerin öbür vilayetlere taşınmasına, diğer şirketlere dönemlerine imkan sağlandığını söyleyen Karbuz, yılda yaklaşık 50 ruhsatın el değiştirdiğini bildirdi.
Karbuz’un verdiği bilgilere nazaran bu taşınma ve zaman sürecine de tekrar Sıhhat Bakanlığı onay veriyor. Karbuz, sistemin kuralını şöyle özetledi: “Bu müsaadeler, özel sıhhat kurumlarında çalışan tabip sayısının kamu kurumlarında çalışan tabip sayısına oranı, milyon başına düşen doktor sayısı, on bin bireye düşen yatak sayısı ve nüfus yoğunluğu dağılımı temel alınarak veriliyor. Şayet taşınan ruhsatın bulunduğu ilin yoğunluğu, taşınacak ilin yoğunluğundan daha fazlaysa evre sürecine onay çıkıyor. 2008’den sonra özel bir sıhhat kurumu açılabilmesi için vilayet içerisinde mevcut bir sıhhat kurumu ruhsatı satın alınması yahut doluluk oranı daha yüksek bir vilayetten mevcut bir sıhhat kurumu ruhsatı taşınması gerekiyor.”
EN KIYMETLİ RUHSAT İSTANBUL, ANTALYA VE GAZİANTEP’TE
Özel sıhhat ruhsatları bakımından birtakım vilayetlerde artık yer yok. Türkiye’nin bu bakımdan en dolu vilayetlerinin İstanbul, Muğla, Antalya, Kocaeli, Adana, Gaziantep, İzmir, Bursa olduğunu belirten Karbuz, buralardan öbür tüm vilayetlere ruhsat taşıması yapılabildiğini tabir etti. Lakin Türkiye’nin hiçbir vilayetinden kelam konusu bu sekiz ile ruhsat taşıması yapmak mümkün değil.
Karbuz şu bilgileri verdi: “Bu durum bahse bahis vilayetlerde özel sıhhat kurumu açmayı düşünen bir yatırımcının yalnızca vilayet içerisinde etkin yahut askıda olan özel sıhhat kurumu ruhsatı yahut ön müsaadesi satın almak zorunluluğunu getirmektedir. İstanbul, Muğla, Antalya, Kocaeli, Adana, Gaziantep, İzmir, Bursa üzere ağır vilayetlerde bulunan bir hastane ruhsatının; yatak sayısı, takım sayı ve çeşitliliğine nazaran değişiklik göstermekle birlikte 40-60 milyon TL ortasında olduğunu söyleyebiliriz. Bu vilayetlerde 10 takım ve üzeri olan tıp merkezi ruhsatı 10-13 milyon TL ortasında kıymetle el değiştiriyor. Yoğunluğu bu vilayetlerden daha az olan vilayetlerde ise hastane ruhsatları 15-20 milyon TL, 10 ve üzeri takım sayısına sahip tıp merkezi ruhsatlarında ise 7-10 milyon TL ortasında fiyatlar biçiliyor. Fiyatlar pandemiden sonra arttı. Bir evvelki seneye nazaran yüzde 130 artış var.”
TIP MERKEZLERİNE VİLAYET KISITLAMASI YOK
Sektöre ruhsat bölümlerinde danışmanlık yapan Nazif Karbuz, bakanlık tarafından birtakım özel sıhhat kurumlarının kendi ortalarında birleşmesi, takım becayişi yapması, takım devralması, ünite devralması üzere süreçlere kolaylıklar getirildiğini de söyledi. Örneğin yeni tip ruhsat alamayan ve/veya büyüme bahtı olmayan tıp merkezlerinin tamamına vilayet kısıtlaması olmadan istediği sıhhat kurumuyla birleşme hakkı verildiğinin altını çizdi. Karbuz, “Atıl durumda bulunan doktor takımını yahut ünitesini kullanmayan sıhhat kurumlarına, vilayet içinde rastgele bir kısıtlama olmadan, vilayet dışında ise muhakkak kriterlere bağlı olarak evre hakkı verilmiştir.”
YILDA 200 TAKIM VE ÜNİTE DÖNEMİ YAPILIYOR
Karbuz’un verdiği bilgilere nazaran Türkiye’de yılda ortalama 20 özel sıhhat kurumu bulunduğu yerde el değiştiriyor. Yılda 200- 250 ortasında takım ve ünite zamanı yapılıyor. Bahse mevzu devranların yüzde 80-85’i dal içinde bulunan sıhhat kurumları ve yatırımcılar tarafından, yüzde 10- 15’i dal dışı yatırımcılar tarafından gerçekleştiriliyor. Karbuz, yabancı yatırımcı hissesinin ise yüzde 5’in altında olduğunu söz ediyor. (EKONOMİ SERVİSİ)