Geçen hafta global çapta açıklanan birçok makroekonomik data ekonomik aktivitede yavaşlamaya işaret ederken, değerli merkez bankaları yetkililerinin agresif para siyasetlerini sürdüreceğine ait yönlendirmeleri de yatırımcıların risk iştahını olumsuz etkiledi. Buna ek olarak para piyasalarındaki fiyatlamalarında, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) temmuz toplantısında 75 baz puanlık faiz artışı ihtimali yüzde 84’e gerilese de güçlü kalmaya devam ediyor. Bankanın eylül toplantısında ise yüzde 73 ihtimalle 50 baz puanlık bir faiz artırımı gerçekleştireceği öngörülüyor.
Bu gelişmelerle dünya genelinde güçlenen resesyon kaygıları dolar talebini destekledi ve dolar endeksi 105,1’le Aralık 2002’den bu yana en yüksek haftalık kapanışını gerçekleştirdi. Geçen hafta 1.784 dolarla Ocak 2022’den bu yana en düşük seviyi gören altının ons fiyatı ise düşüşünü üst üste üçüncü haftaya taşıdı ve yüzde 1,1 azalışla 1.808 dolara geriledi.
Geçen hafta 19,39 dolarla Temmuz 2020’den bu yana en düşük seviyeyi gören gümüşün fiyatı yüzde 6 ve platinin fiyatı yüzde 2,2 paha kaybederken, paladyumun fiyatı yüzde 4,5 yükseldi. Paladyumun olumlu ayrışmasında, Sibanye-Stillwater şirketinin Güney Afrika’daki madenlerini kapatacağına dair haberler ve Rusya’nın paladyum arzını sınırlayabileceği beklentileri tesirli oldu.
ENERJİ FİYATLARINDA DALGALANMA
Geçen hafta güç emtia fiyatlarında dalgalı bir seyir izlenirken, Brent petrol yüzde 1,9 kıymet kazandı, New York Ticaret borsasında süreç gören doğalgaz ise yüzde 7,9 geriledi.
G7 ülkelerinin Rus petrolüne yönelik yeni yaptırım taahhütlerinin global piyasalarda arz daralması tasalarına yol açması, petrol fiyatlarını destekledi. Libya’daki iki ana limandan petrol nakliyatının durdurulması ve Ekvator’da devam eden protestolar nedeniyle üretimin düşmesi arz telaşlarını gündeme getirirken, bu gelişme de fiyatlardaki yükselişte tesirli oldu.
Aynı biçimde, ABD Güç Enformasyon Yönetimince (EIA) açıklanan raporda beklenenden daha büyük bir depolama inşası olduğunun belirtilmesi arz fazlası kaygılarını destekleyerek doğalgaz fiyatlarındaki düşüşü beraberinde getirdi.
Geçen hafta baz metallerde de sert satışlar yaşanırken, tezgah üstü piyasada 3,6251 dolarla Şubat 2021’den bu yana en düşük seviyeyi gören bakır haftayı yüzde 4,3 kayıpla tamamladı. Fiyatlar kurşunda yüzde 1,3, alüminyumda yüzde 0,8, nikelde yüzde 1,5, çinkoda yüzde 12,5 geriledi.
Bakırda, global ekonomik yavaşlamaya dair tasaların artması sonrası bedel kayıpları belirginleşirken, çinko fiyatlarında kısıtlı arz ve nikel fiyatlarında stoklardaki azalışın tesirleri görüldü.
TARIM EMTİASINDA SATIŞ BASKISI
Geçen hafta Chicago Ticaret Borsasında süreç gören buğdayın fiyatı 8,4050 dolarla 4 ayın en düşük düzeyini gördü. Birebir süreçte mısırın fiyatı 6,0425 dolarla ve soya fasulyesinin fiyatı 13,9125 dolarla 5 ayın en düşük düzeyine geriledi. Hafta kapanışında ise fiyatlar buğdayda yüzde 10,2, mısırda yüzde 9,9 ve soya fasulyesinde yüzde 2 kayıp yaşanırken, pirinç fiyatları yüzde 0,4 artış kaydetti.
Tarım emtia fiyatlarını etkileyen gelişmelere bakıldığında, Rus haber ajanslarının, Rusya’nın tahıl koridorunu açmak için Ukrayna’nın Yılan Adası’ndan askerlerini çektiğine dair haberlerin öne çıktığı görüldü. Bu gelişme arza yönelik kaygıları azaltarak buğday fiyatlarındaki düşüşü desteklerken, ABD’de kuraklık öngörülerinin zayıflaması ve yağışların artacağına yönelik iddialar de mısır fiyatlarındaki düşüşte tesirli oldu.
Diğer emtia fiyatlarına bakıldığında; geçen hafta pamuk 91,20 dolarla 9 ayın, şeker 18,1 dolarla 3 ayın, kakao da 2.293 dolarla 1 yılın en düşük düzeyini gördü. Evvelki haftaya nazaran pamuk yüzde 0,8, şeker yüzde 1,4 ve kakao yüzde 5,7 düşüş kaydederken, kahve ise haftayı yüzde 0,3 artışla tamamladı.
Vadeli Süreç ve Emtia Piyasaları Uzmanı Zafer Ergezen, faiz artırımlarının dolar endeksini üst çektiğini ve bunun da tüm emtia piyasalarında satış baskısına neden olduğunu söyledi.
ABD ve Avrupa’da süratli ilerleyen buğday hasadının fiyatlar üzerinde tesirli olmaya devam ettiğini belirten Ergezen, “Mısır da haftayı sert düşüşle tamamladı. Üretim varsayımlarında artış olması, Rusya-Ukrayna savaşının tesirlerinin beklenildiği kadar makus olmadığı algısı oluşturdu. Hem üretim iddialarında hem de stok varsayımlarında artış vardı. Merkez bankalarının enflasyona karşı faiz artırımlarına gitmesi de ekonomik büyümenin yavaşlayacağı telaşlarını beraberinde getiriyor” dedi.
Ergezen, kahvedeki yükselişte ise dünyanın en büyük kahve üreticisi Brezilya’da kahve hasadının ortalamaların altında seyretmesinin tesirli olduğunu söz ederek, ayrıyeten iş gücü piyasasındaki meseleler nedeniyle hasat tasaları yaşandığını kelamlarına ekledi.