İzmir’de Buca Fen Lisesi öğrencileri Devin İnan (17) ve Rümeysa Çiçek (16), Buca Belediyesi Buca Bilim ve Sanat Merkezinde yaptıkları 2 yıllık çalışma sonucunda değerli bir buluşa imza attı. Bakterileri tespit edebilen kağıt tabanlı bir biyosensör geliştiren öğrenciler, çalışmalarıyla bilhassa besin zehirlenmelerine son vermeyi hedefliyor. Çok düşük bir maliyetle kısa müddette bakteri tespitine yarayan çalışma, pek çok bölümde kullanılabilecek. Yurt içi ve yurt dışında çok sayıda ödül elde eden Devin İnan ve Rümeysa Çiçek, Amerika Birleşik Devletleri’nde düzenlenecek Memleketler arası Bilim ve Mühendislik Fuarı’nda (ISEF) yarışa hak kazandı.
DİĞER BAKTERİLER İÇİN DE UYGULANABİLİR
Geliştirdikleri proje hakkında konuşan Rümeysa Çiçek, “Devin ile E. coli bakterisini tespit edebilen kağıt tabanlı bir biyosensör geliştirdik. E. coli, besin zehirlenmelerinin büyük çoğunluğuna sebep olan, içme suları üzere günlük hayatta karşımıza çok sık çıkan ve Afrika üzere gelişmemiş ülkelerde kontaminasyonda hissesi çok büyük olan bir bakteri. Kağıt tabanlı bir biyosensör de çok yeni bir teknoloji. Biz projemizde yalnızca E. coli üzerine çalıştık lakin antikor-antijen münasebetine nazaran başka bakterilere de uyarlanabilecek bir proje geliştirdik” dedi.
BAKTERİ VARSA RENK DEĞİŞİMİ OLUYOR
Çiçek, hazırladıkları kitin nasıl uygulanacağını şu sözlerle anlattı: “Örneğin sütte bakteri varlığı tespit edilmek istendiğinde kit içerisinde bulunan bilgilendirme metnindeki süreç adımları uygulanacak. Şayet renk değişimi olursa bakteri olduğu anlaşılmış olacak. Biz, laboratuvarda kullanılacak gelişmiş bir sensörün yanı sıra vatandaşların da meskenlerinde kullanacağı biçimde kitler geliştirdik. 1 dakika üzere kısa bir müddette bakterinin olup olmadığı anlaşılabilecek. Klinik teşhisten tutun kozmetik bölümüne kadar pek çok alanda kullanılabilir. Besin zehirlenmelerinin yanı sıra biyolojik sıvılarda bakteri tespiti de yapılabilecek. Üstelik bunlar çok daha düşük bir maliyetle gerçekleşecek.” Çiçek, elde ettikleri muvaffakiyetler nedeniyle gurur duyduklarını belirterek Yale Üniversitesinde moleküler biyoloji ve genetik okumak istediğini söyledi.
ŞİRKET KURMAK İSTİYORLAR
Devin İnan ise “Bu projeyle evvel TÜBİTAK kimya alanında müracaat yaptık. Bölge standını birincilikle tamamladık. Sonra Türkiye finallerine gittik ve burada da birinci olduk. Birkaç ay sonra ön eleme yapıldı ve Amerika’da ISEF yarışına katılmaya hak kazandık. Bu, alanımızda dünyadaki en itibarlı proje yarışı. Mayıs ayında ABD’ye gideceğiz. Ayrıyeten Teknofest’e katıldık, burada da kendi alanımızda birincilik elde ettik. Mükafatı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan aldık. Yurt içi ve yurt dışında pek çok yarışa katılıp dereceler elde ettik. ISEF, bilimsel açıdan bizi çok geliştirecek bir süreç olacak. Orada derece alırsak imtihansız geçiş hakkı da elde edeceğiz. Birinci 3’e girersek Stanford Üniversitesinde burslu eğitim alabileceğiz. Çok memnunuz. Biz bu proje ile hayallerimizin gerçekleşebileceğini öğrendik. Özgüvenimiz daha da arttı. Bu proje, gelecekte üzerine çalışacağımız bilim kolunu seçmemiz konusunda da yardımcı oldu. Ben biyoloji alanında okumak istiyorum. Nörobiyolojide ve genetik alanında yüksek lisans yapmak istiyorum” sözlerini kullandı. İnan, fikrin pandemi sürecinde geliştiğini, patent aldıktan sonra şirket kurmayı amaçladıklarını kaydetti.
GELECEĞİN BİLİM VE SANAT İNSANLARINI YETİŞTİRMEYİ HEDEFLİYORUZ
Devin İnan ve Rümeysa Çiçek’e rehberlik eden Biyokimyager ve Buca Belediyesi Buca Bilim ve Sanat Merkezi eğitmeni Cansu Prensip Kuru da şunları söyledi: “Merkezimizde anaokulundan üniversiteye kadar her yaş kümesinden bilim ve sanat alanında öğrencilerle çalışıyoruz. Bir manada geleceğin bilim ve sanat insanlarını yetiştirmeyi hedefliyoruz. çocuklarımızın her biri kendi ilgi alanları doğrultusunda yetiştiriliyor ve memleketler arası platformlara hazırlanıyor. Devin ve Rümeysa da bu öğrencilerimizden ikisi. Onlar da 2 yıllık bir çalışma ile bilim alanında bir proje geliştirdi. Onların başarılı olmaları bizi çok memnun etti.”