Kırmızı et fiyatlarındaki artış enflasyonu solladı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ağustos ayı enflasyonunu yüzde 80.21 olarak açıkladı fakat hem yüksek maliyetler hem de hayvan varlığındaki azalma nedeniyle kırmızı et fiyatlarındaki yıllık artış yüzde 119’u geçti. Haziran ayından itibaren enflasyon datalarında husus sepeti yayınlamayı durduran TÜİK’e nazaran 2021 Ağustos ayında dana etinin ortalama kilo fiyatı 65.11 liraydı. Şu anda zincir marketlerde dana eti yüzde 115 artışla 140 lira civarında satılıyor. Yeniden TÜİK bilgilerine nazaran geçen yıl ağustos ayında ortalama fiyatı 71.61 lira olan kuzu etinin fiyatı ise şu anda yüzde 119.2 artışla 157 lira civarında.
Vatandaş kemiğini alıyor, mangalda artık pirzola yok
Enflasyondaki yüksek artışla birlikte alım gücü her gün daha da gerileyen vatandaşlar, devayı kasaplardan kemik alıp kaynatarak suyunu çorba ve yemeklerinde kullanmakta buluyorlar. Bir vakitler Türklerin en sevdiği mangal keyfinde pirzola baş sırayı alırken, artık ızgaralarda tavuktan diğer eser görmek pek mümkün olmuyor. Birçok kasap son vakitlerde kendilerinden yalnızca dana ve kuzu kemiği değil tavuk kemiği isteyenlerin sayısında büyük artış olduğunu söylüyorlar.
Kırmızı et tüketiminde Avrupa sonuncusuyuz
Food and Agriculture Organization-Gıda ve Tarım Tertibi (FAO) bilgilerine nazaran Türkiye, hem yüksek enflasyon hem de alım gücündeki gerilemeyle yılda 39 kiloya düşen kişi başı tüketimiyle Avrupa’nın en az kırmızı et tüketen ülkesi haline geldi. İspanya yılda kişi başına 99 kiloluk tüketimle Avrupa liderliğini sürdürürken, Türkiye Avrupa sonunculuğunu Arnavutluk, Moldova ve Kuzey Makedonya’yla birlikte paylaşıyor.
Ulusal Kırmızı Et Kurulu Lideri Ahmet Hacıince, Türkiye’nin et tüketiminin her vakit Avrupa ülkelerinin altında seyrettiğini belirterek, “Tüketimi karşılaştırırken karşımıza çıkan bu sonuncun öncelikle nedenlerini ortaya koymak gerekir. İspanya, Avusturya, Güney Amerika ülkeleri, ABD üzere ülkeler kişi başına et tüketimde en üst sıralarda yer alan ülkelerdir. Zira bu ülkeler dünya ortalamasını üst çeken bir et üretimine sahiplerdir” dedi. Türkiye’nin meralarının iklimsel nedenlerle sığır otlatmaya kâfi olmaması, yem bitkisine ayrılan tarım alanlarının kesimli ve küçük olması, sığır varlığımızın uygun düzeyde olmasına karşın et ırkı hayvan varlığımızın yetersiz oluşu ve küçükbaş hayvan etinin kırmızı et tüketimi içinde zayıf kalması üzere nedenlerin Türkiye’nin sıralamadaki yerini aşağılara hakikat ittiğini vurgulayan Hacıince, şunları söyledi:
‘Alım gücü Türkiye’nin sıralamasını belirleyen en değerli faktörler arasında’
“Bütün bunların yanında alım gücü ve tüketim alışkanlığı da kelam konusu sıralamada Türkiye’nin yerini belirleyen kıymetli faktörler ortasında yer almaktadır. Bu ülkelerin yüzlerce yıla dayanan genetik çalışmaları sonucu elde edilmiş etçi sığır ırk popülasyonu, yem bitkisi ekilişine elverişli büyük ölçekli tarım alanları ve otlakları, sığırın yanında hali hazırda dünya kırmızı et tüketiminin yüzde 60’a yakın kısmını karşılayan domuz eti üretiminin yapılabiliyor olması üzere faktörler ete erişme ve uygun fiyata temin etme imkanı sağladığı için, bu ülkelerin başta kırmızı et olmak üzere et tüketimi sıralamasının yüksek düzeylerinde yer almasında en büyük etkendir. Türkiye, üstte saydığımız nedenlerle her vakit için bu ülkelerin gerisinde kalmış olsa da kişi başına et tüketiminde kıymetli düzeyde ve istikrarlı bir biçimde artış kaydeden bir ülkedir. Şöyle ki, OECD ve FAO’nun raporlarına nazaran 1961 yılından 2014 yılına kadar dünyanın kişi başına et tüketimi 20 kilo artışla 43 kiloya ulaşmıştır. Türkiye’de ise yalnızca 2000-2021 yılları ortasında kişi başına kırmızı ve beyaz toplam et tüketimi 26.74 kilo artışla 17.5 kilodan 44.24 kiloya yükselmiştir. Türkiye’nin kişi başına protein tüketimi memleketler arası standartlara nazaran kâfi görünse de elbette ki et üzere besin bedeli yüksek bir besinin protein muhtaçlığının karşılanmasındaki hissesi istek edilen düzeyde değildir. Türkiye için olumsuz olan kuralların uygunlaştırılması ile Türkiye’nin de sıralamada üst düzeylerde yer alacağına inanıyorum.”