İngiliz bilim insanları laboratuvar üretimi olan kanı, klinik çalışma kapsamında birinci kere beşere nakletti. Birkaç yemek kaşığı ölçüsündeki kanın bedende nasıl fonksiyon göstereceği test edilecek.
Araştırmanın hedefi, kan bağışının yerini almak değil. Çalışma, hayati ehemmiyette olan lakin çok az görülen kan kümelerini üretme hedefi taşıyor.
Örneğin Orak Hücreli Anemi hastası olan şahsa nizamlı kan nakli yapılması gerekiyor. Şayet nakledilen tam bir ahenk göstermezse beden bunu reddetmeye başlıyor ve tedavi başarısız oluyor.
Bu düzeyde gerekli olan doku ahengi, yaygın biçimde bilinen A, B, AB ve 0 kan kümelerinin ötesine geçebiliyor.
Bristol Üniversitesi’nden Profesör Ashley Toye, birtakım kan kümelerinin çok ender olduğunu söylüyor ve ‘sadece 10 bireyde görülen’ kan kümelerinin var olduğunu anlatıyor.
Örneğin birinci sefer Hindistan’da görülen Bombay ismi verilen kan kümesinden İngiltere çapında sadece üç ünite bulunuyor.
KAN NASIL ÜRETİLDİ?
Bu araştırma projesi Bristol, Cambridge, Londra’da takımların birlikte çalışması ile ilerliyor ve ciğerlerden bedene oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerine odaklanıyor.
İşleyiş ise şu formda:
- Önce bağışla elde edilen 470 ml civarında bir kan alınıyor.
- Manyetik boncuklar ile kırmızı kan hücrelerine dönüşme özelliği olan kök hücreler ayrıştırılıyor.
- Ayrıştırılan bu kök hücrelerin laboratuvar ortamında çoğalması sağlanıyor.
- Ve bunlar kırmızı kan hücresi olmaya yönlendiriliyor.
Üç haftalık süreç sonunda yarım milyon kök hücresi bulunan havuzdan 50 milyar kırmızı kan hücresi elde ediliyor. Bunlar da filtrelenerek, nakil edilebilecek 15 milyar kırmızı kan hücresine kadar indiriliyor.
BBC’ye konuşan Profesör Toye, bağışla ile elde edilen kanın, aranan nitelikteki kana dönüştürüleceği bir üretim çizgisi oluşturmaya çalıştıklarını aktarıyor.
Çalışmanın beşerli klinik deneyleri 10 sağlıklı insan üzerinde başladı. Deney kapsamında üretilmiş kan, bu şahısların bedenlerinde radyoaktif bir unsur ile işaretlenerek takip ediliyor.
Vücuttaki kırmızı kan hücrelerinin olağan kurallarda 120 gün sonunda yenilenmesi gerekiyor. Bağışlanan kanlar olağan kaidelerde hem eski hem de yeni kırmızı kan hücreleri barındırıyor. Fakat laboratuvar üretimi kanın taze olmasından kaynaklı olarak 120 tam gün ömürlü olacağı bedellendiriliyor. Araştırmacılar ileride daha az ölçü, daha az aralıklı kan bağışına muhtaçlık duyulabileceğini ön görüyor.
Kan üretiminin maliyeti konusunda ise tartışmalar devam ediyor.