İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi ve kayıp yakınlarının, “Kayıplar bulunsun failler yargılansın” hareketinin 710’nuncu haftası Koşuyolu Parkı Hayat Hakkı Anıtı önünde gerçekleştirildi. Kayıp yakınları, hak savunucuları ve sivil toplum örgütü temsilcilerinin katıldığı aksiyonda, kayıpların fotoğrafları taşındı. Bu hafta Diyarbakır’ın Hazro ilçesinde 25 Eylül 1991 tarihinde gözaltında kaybedilen İbrahim Gündem’in akıbeti soruldu.
‘ZAMANAŞIMI İLE GERÇEĞİN ÜSTÜ ÖRTÜLEMEZ’
Eylemde konuşan İHD Diyarbakır Şubesi Lideri Abdullah Zeytun, Musa Anter belgesinin zamanaşımı riski ile karşı karşıya kaldığını söyledi.
“Adaletsizlik, cezasızlık siteminin temel desteklerinden biri de elbette ki zamanaşımıdır” diyen Zeytun, şunları söz etti: “Türkiye’nin demokratik hukuk devleti olma savından dahi uzaklaştığı bir periyodu daima bir arada yaşıyoruz. Her türlü adaletsizliğin, hukuksuzluğun karar sürdüğü uygulamalarla geçmişte yaşananların cezasız bırakıldığı bir periyotla karşı karşıyayız. Bizler bu hukuksuzluğa karşı çaba etmeye devam ediyoruz.
Adaletsizlik, cezasızlık siteminin temel desteklerinden biri de elbette ki zamanaşımıdır. Çok yakın vakitte görülecek olan Musa Anter davasında bu risk ile karşı karşıyayız. Cezasızlık olgusunun temel desteklerinden olan zamanaşımı, bu davada olduğu üzere binlerce belgede da, devletin o karanlık süreçte işlenen hatalara ait kamu görevlilerini koruyan bir sebep olarak gösteriliyor.
Ancak memleketler arası kontratlar incelenirse, zamanaşımı bilhassa Musa Anter Davası ve ilişkili Kürtlere yönelik sistematik gerçekleştirilen ağır insan hakları ihlalleri davalarında münasebet yapılamayacağı görülecektir. İnsanlığa karşı işlenen kabahatlere ait, hem memleketler arası mahkemelerin Türkiye’yi mahkum ettiği kararlardan hem de memleketler arası normlardan zamanaşımının kalkan olmaması gerekiyor.
Devlet zamanaşımı ile ne işlediği o karanlık cürümlerden ne de geçmişle yüzleşme ve hesaplaşmadan kurtulamayacaktır. Bu hatalara ait zamanaşımı ve gibisi cezasızlık sebepleriyle gerçeğin üstü örtünemeyecektir. Kürtlere yönelik işlenen ağır insan hakları ihlallerinin faillerini ve bütünüyle siyasetleri aklamayacaktır. Yargı, insanlığa karşı işlenmiş hataların faillerini zamanaşımı ve gibisi münasebetlerle korunmaktan vazgeçmelidir. Yargı meslek etik kuralları gereği, milletlerarası mukavelelerin gerekliliklerini de yerine getirmelidir.
90’lı yıllarda hukuk devleti unsurundan, hukukun askıya alınma sürecinin yarattığı çeteleşme ve mafyalaşmayla Kürtlere yönelik işlenen hatalardan bahsediyoruz. Bugün bunların ifşaları gündemde ise tek sebep hukuk devleti olma argümanı, toplumsal sıkıntılara adil ve barışçıl tahlil olma sıkıntısıyla ilgilidir. Faillerin aklanması siyasetine alışmayacağız.”
‘KARDEŞİMİ NASIL GÖTÜRDÜLERSE O DENLİ GETİRSİNLER’
İbrahim Gündem’in kardeşi Feride Gündem ise her Cumartesi kardeşinin akıbetini sormak için Hayat Hakkı Anıtı önünde kayıp yakınlarıyla bir ortaya geldiklerini hatırlatarak, “Evde duramıyoruz. Burası bizim mezarlık ziyaretimizi gerçekleştirdiğimiz yerdir. Bir kemik dahi olsa teslim edilsin istiyoruz. Anne ve babam bu hasretle yaşadı ömürleri boyunca. Bizler de ölmeden evvel bu hasretimizin son bulmasını istiyoruz. Kardeşimi ve davasını unutmayacağız. Ne cürmü vardı, gece yarısı konutundan alıp götürdüler. Nasıl götürdüler ise o denli de getirsinler” diye konuştu.
İBRAHİM GÜNDEM KONUTUNDAN ALINDI
İHD Diyarbakır Şubesi Kayıp Komitesi Üyesi Fırat Akdeniz, gözaltında kaybedilen İbrahim Gündem’in öyküsünü paylaştı. Gündem’in evli ve 9 çocuk babası olduğunu hatırlatan Akdeniz, şunları söyledi: “İbrahim Gündem, 1952 yılında Diyarbakır’ın Hazro ilçesinde Sarıerik (Qenderhel) Köyünde dünyaya geldi. Evli ve 9 çocuk babasıydı. Ailesi ile birlikte Hazro ilçesine bağlı Sarıerik Köyünde çiftçilik ve hayvancılık ile geçimini sağlıyordu. 25 Eylül 1991 tarihinde Diyarbakır’ın Hazro ilçesine bağlı Sarıerik köyünde ikamet eden baba Ahmet Gündem’in konutuna, gece saat 01.00 sıralarında Üsteğmen Kenan Şahin ve beraberindeki bir küme asker tarafından baskın düzenlenir. Baskında Ahmet Gündem’in oğlu İbrahim Gündem, askerlerce gözaltına alınır. Sabah bırakılacağının belirtilmesi üzerine, karakola giden Ahmet Gündem, oğlu İbrahim Gündem’i sorar, lakin kendisine “gözaltına alınmadı” cevabı verilir.
Bunun üzerine Ahmet Gündem, oğlu İbrahim’in bulunması ile ilgili teşebbüslerini sürdürür. Hazro Cumhuriyet Savcılığı’na masraf. Savcılık, Ahmet Gündem’i tekrar karakola yönlendirir. Bunun üzerine Ahmet Gündem, bir sefer daha karakola resmi dilekçe ile müracaatta bulunur. Lakin, yazdığı hiçbir dilekçeye cevap verilmez. Bu sefer Diyarbakır Valiliğine gidip oğlunun akıbetini sorar. Valilikçe aranan karakoldan, “biz almadık” cevabı verilir. Akabinde Vilayet Jandarma Alay Komutanlığı’na giden Ahmet Gündem, burada ‘Devleti suçluyorsun, devlet bu türlü şeyler yapmaz’ formunda azarlamalara ve tehditlere maruz kalır.
Ahmet Gündem, oğlunun gözaltında kaybedildiğine dair girişmelerini bir mühlet daha sürdürdü. Lakin bu mühlet zarfında tehditlere maruz kaldı. 15 Şubat 1993 tarihinde asker ve korucular tarafından konutu yakılan Ahmet Gündem, 15 bireyden oluşan aile fertleri ile birlikte Diyarbakır Merkeze göç etmek zorunda kalır.
İbrahim Gündem’in annesi Meyrem Gündem, yıllarca oğlunun yaşadığına dair bir haberin gelmesini bekler. Ne yazık ki Meyrem Ana da tıpkı Berfo Ana, Fatma Ana, Elmas Ana üzere çocuklarına kavuşamadan bu hayattan gözü açık bir biçimde göçüp gitti.”
Konuşmaların akabinde İbrahim Gündem ve öbür tüm kayıp ve faili meçhul siyasi cinayetlere kurban gidenler için 1 dakikalık oturma hareketine geçekleştirildi. (DUVAR)