Burdur Gölü’nde suyun rengi, son devirdeki alg patlaması nedeniyle değişti. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi (MAKÜ) Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İskender Gülle, “Göl yaralı ve yardıma muhtaçlığı var. Bu yaralı hali daha uzun devam ederse tedavisi yani eski haline gelmesi daha sıkıntı olacaktır” dedi.
Son yıllarda suyu süratle çekilen ve kuruma tehlikesiyle karşı karşıya olan Burdur Gölü’ndeki alg patlaması nedeniyle suyun rengi değişti. Ortaya çıkan alglerle göl yüzeyi bölge bölge sarımsı yeşilimtıraktan maviye çalan renge dönüştü.
Göl kenarında açıklamalarda bulunan MAKÜ Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İskender Gülle, “Nodularia (siyanobakteri yahut mavi-yeşil alg) patlaması aslında bize Burdur Gölü’nün S.O.S verdiğini gösteriyor. Göl yaralı ve yardıma muhtaçlığı var. Bu yaralı hali daha uzun devam ederse tedavisi, yani eski haline gelmesi daha sıkıntı olacaktır. Alg patlaması göllerde berbata gidişin kıymetli bir işaretidir” diye konuştu.
‘GÜNEŞİ GÖRÜNCE DAHA SÜRATLİ GELİŞİM GÖSTERİYORLAR’
Siyanobakterilerin gölde her devirde olduğunu belirten Gülle, “Peki neden bu periyotta ortaya çıkıyorlar? Bunun en değerli nedenlerinden birincisi, gölün su sıcaklığının artmış olmasıdır ki en son ölçümlerime nazaran yüzey suyu sıcaklığı 26 derece civarındadır. İkincisi ise rüzgarların durması nedeniyle son 3-4 gündür gölün çok sakin olması. Dalgaların ve rüzgarların kesilmesiyle bu organizmaların derinliklerdeki karışımı bitiyor, sudan daha hafif olduğu için büsbütün hepsi su yüzeyine çıkıyor ve üst kısımda güneş ışığı ile direkt temasa geçtikleri vakit çok daha süratli gelişim gösteriyorlar. Onun için yılın en sıcak aylarında ve suyun en sakin aylarında görmemiz daha muhtemel” dedi.
‘SON 3 YILDA AĞIR OLUŞMAYA BAŞLADI’
Prof. Dr. Gülle, Burdur Gölü’nde alg patlamasının her yıl tekrarlandığını aktarıp, şunları kaydetti:
“Son yıllarda göldeki fosfor düzeyinin artması, gölün su düzeyinin süratle düşmesi ile kirliliğin daha ağır hale gelmesi, bilhassa global ısınmanın da tesiriyle gölün ortalama su sıcaklığındaki artış üzere nedenlerle bu olay daha sık ve ağır ortaya çıktı.
Buradaki çok gelişmeye neden olan organizma bir çeşit fotosentetik bakteri olan Nodularia spumigena isminde bir çeşit olup, bu çeşit aslında çabucak hemen dünyadaki bütün az tuzlu yahut daha bilimsel bir tabirle acı su olarak nitelendirdiğimiz göllerde hatta bazen denizlerde bile kelam konusu olabilmektedir.
Örneğin; ülkemizde Bafa Gölü’nde birkaç yıl evvel çok ağır gelişim göstermişti. Tekrar Burdur Gölü’nde 2000’li yılların başından bu tarafa bu organizmanın gelişimini yani siyanobakteri gelişimini izliyoruz ama bilhassa son 3 yılda ağır gelişim yani patlama olayları çok daha sık ve ağır oluşmaya başladı.
Bunda gölün su sıcaklığındaki artışın, su düzeyinin düşmesiyle birlikte fosfor konsantrasyonundaki artışın çok değerli rolü var. Bu organizma tuzluluğa hassas bir organizma olduğu için önümüzdeki 10-20 yıl sonra hiçbir gelişim göstermeyebilir zira göldeki tuzluluk ölçüsü süratle artış eğilimi göstermektedir. Hala yaklaşık 24 g/l olan tuz konsantrasyonu 30 g/l düzeylerine ulaştığında, yani gölün tuzluluk düzeyi deniz suyuna yaklaştığında, bu organizma da muhtemelen üreme potansiyelini kaybedecektir.”
‘TEDBİRLERİ SÜRATLE ALMAMIZ GEREKTİĞİNİ GÖSTERİYOR’
Göldeki plankton patlamasından kaynaklanan renk değişiminin ortaya çıkmasının, bir şeylerin yolunda gitmediğini gösterdiğini vurgulayan Prof. Dr. Gülle, “Bu durumu hem ağır kirliliğin hem de su düzeyinin azalmasının daha görünür hale gelen yan tesirleri olarak nitelendirebiliriz. Bu durum bize gölle ilgili yaklaşımlarımızı tekrar gözden geçirmemiz ve alınabilecek önlemleri süratle almamız gerektiğini gösteriyor” dedi.
Göldeki organizmaların farklı davranışlar gösterebildiğine değinen Prof. Dr. Gülle, şöyle konuştu:
“Mesela birtakım ortamlarda yahut kimi periyotlarda bir çeşit ‘biyotoksin’ olan, ‘nodülarin’ isimli bir toksin yayıyorlar. Bu toksin hepatotoksik özellik gösteriyor yani yüksek konsantrasyon kıymetlerinde canlıların karaciğeri üzerine tesir ediyor ancak Burdur Gölü’nde suya girme, gölden su sağlama üzere durumlar olmadığı için bu türlü bir tehlike yok. Yalnızca alglerin çok ağır gelişimlerinden sonra, kitle halinde ölmeleri sonucunda, sudaki oksijen düzeyi süratle düşüyor ve kokuşma olarak nitelendirdiğimiz sudaki çözünmüş oksijenin sıfıra yakın durumları kelam konusu oluyor.
Tabi bu durum göldeki endemik dişli sazancık balıkları açısından potansiyel bir tehlike oluşturabiliyor. Zira bazı göllerde siyanobakteri patlaması akabinde toplu balık vefatları sıklıkla görülmektedir.
Burdur Gölü’nde şu anda rüzgar siyanobakteri katmanlarını biraz dağıtmış durumda, lakin patlamanın daha şiddetli olması ve kokuşmanın daha tesirli olması sonucunda gölde oksijensizlik düzeyi yaşanabilir, balıklar bundan olumsuz etkilenebilir, dahası kıyıdaki beşerler ağır bir koku sorunu ile karşılaşabilir.
Bu 1 hafta 10 günlük süreksiz bir durum lakin sonbahar aylarında yeni bir patlama dalgasıyla karşılaşabileceğiz. Bu patlamaların su kuşları açısından ziyanı olup olmayacağı ise toksin düzeyine bağlı. Toksin ölçüsünü ölçmediğimiz için bunu bilemiyoruz lakin hala sucul canlılarda lüm olayı gözlemlemedik. O nedenle bir ziyanı olup olmadığını söyleyemeyiz. Toplu kuş ve balık vefatları varsa o vakit bir tesirinin olduğu aşikar.” (DHA)