Diyarbakır Ergani’de 12 bin yıllık olduğu bilinen, birinci ziraî faaliyetlerin başladığı yerlerden biri olarak kabul edilen ve neolitik periyodun izlerini taşıyan Çayönü Doruğu’nda, 3 sandık mezar daha bulundu. Bu mezarların geçen yıl bulunan 5 bin yıllık sandık mezarın devam niteliğinde olduğu belirtildi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Lideri Prof. Dr. Aslı Erim Özdoğan başkanlığındaki hafriyat çalışmalarında ortaya çıkarılan 3 mezardan 1’i ise açıldı. İçi toprakla dolu olan mezarın antropolog eşliğinde inceleneceği, içerisindeki materyallere nazaran de tarihlendirileceği bildirildi. Mezarlardan birinin çok yıprandığını, bilhassa 3’üncü mezarla ilgili tarihi bilgi vermenin şimdilik erken olduğunu belirten Hafriyat Lideri Prof. Dr. Aslı Erim Özdoğan, “Geçen seneye nazaran, biraz alan genişlettik. Artık 2 farklı vakit dilimi içerisinde çalışıyoruz. Milattan evvel 3’üncü bin devrinde çalışıyoruz. 3’üncü bin yıla ilişkin geçen sene bir yapı ve onun birtakım eklentilerini bulmuştuk. Bu yapının devamını bu sene araştırdık” dedi.
Bakırın işlendiği birinci yer: Çayönü Tepesi
Mezarlar ile ilgili tarihlendirme sürecinin antropolog eşliğinde yapılacağını kaydeden Prof. Dr. Özdoğan, “Açılan mezarın içerisindeki armağana yahut diğer şeylere nazaran, tarihlendirme evresine geçeceğiz. 10 günden aşağı sürmeyeceğini düşünüyoruz. Sandık mezar geleneği aslında bütün kuzey Mezopotamya’da karşımıza çıkan bir olay. Kuzey Mezopotamya’da tek Çayönü değil; hatta Çayönü’nden bir kesim daha eski yerleşmeler de var” diye konuştu.
Çayönü ile ilgili de Prof. Dr. Özdoğan, şunları söyledi:
“Çayönü’nün diğer bir değeri de şu anki bilgilerimize nazaran, birinci bakırı kolay bir teknoloji ile işlemeleri. Isıtarak ve dövüp, ekseriyetle boncuk yahut küçük bir zer yapıyorlar. Lakin bakırı alıp, kullanan, işleyen ve dünyaya tanıtan yer; Çayönü. Sandık mezarlar, antropolojik açıdan kıymetlidir. Dışarıdan çok müdahale olmadığı için DNA’sını araştırma imkanı veriyor.“