Taliban’ın 15 Ağustos 2021’de idareye gelmesinin akabinde o vakte kadar başta Hint sineması olmak üzere, dünya sinemasını Afgan sinemaseverlerle buluşturan ülkedeki az sayıdaki sinema salonu faaliyetlerini askıya almıştı. Ayrıyeten sinema dalında çalışan yüzlerce direktör, aktör, senarist ve çalışan da Afganistan’ı terk etmişti. Afganistan’da kalan sinemacılar ise sansür ve maddi sorunlar başta olmak üzere birçok bahiste zorluklarla uğraş ediyor.
TALİBAN SONRASI BİRİNCİ SİNEMA FESTİVALİ
Taliban’ın idareye geldikten sonra düzenlenen birinci sinema şenliği ise başşehir Kabil’deki Ariana ve Nema Resane isimli sinema salonlarında izleyicilerle buluştu. Afganistan Radyo ve Televizyon Kurumu ile 4 sinema derneğinin düzenlediği “Did-i Naw (Yeni Bakış) Kısa Sinema Festivali” bünyesinde Afgan direktörlerce çekilen 37 kısa sinema ve belgesel izleyicilerin beğenisine sunuluyor.
Filmlerin gösterimi için Ariana ve Nema Resane sinemaları bir yılın akabinde kapılarını sanatseverlere açtı. Toplamda 4 gün sürecek şenliğin sona ermesinin akabinde, heyet kararıyla “en güzel senaryo”, “en düzgün yönetmen” ve “en güzel belgesel” kategorilerinde dereceye girenler ödüllendirilecek. Taliban idaresindeki Afgan Sinema Kurumunun onayını alan sinemaların daha çok, yetim, dul ve dar gelirliler üzere toplumsal dezavantajlı kısımlar ile dini içerikli mevzuları ele aldığı görülüyor.
FİLMİ İZLEYENLER ORTASINDA SIRF BİR BAYAN VARDI
Ariana Sineması’nda yaklaşık 50 kişinin sinemaları izlediği görülürken bu bireylerden yalnızca birinin bayan olması dikkati çekti. Öte yandan, gösterimi yapılan sinemalarda rol alan az sayıda bayan da Taliban’ın getirdiği örtünme kurallarına riayet ederek rol aldı.
“AFGAN SİNEMASI İSMİNE SEVİNDİRİCİ BİR ADIM”
Yönetmen ve seyirciler, Taliban’ın sinema şenliğine müsaade vermesinin Afgan sinemasının gelişimi ismine “sevindirici bir adım” olduğunu belirtti. Taliban’ın sinema bölümüne dayanak vermesini isteyen direktör ve seyirciler, Afgan kültürünün dünyada tanınması için Taliban idaresinin sinemayı ve sinemacıları desteklemesi gerektiğini vurguladı.
“KADINLARIN YER ALAMIYOR OLUŞU MAALESEF ÜZÜCÜ BİR DURUM”
İzleyicilerinden Zehra Murtezevi, sinema salonunda bayan izleyici ve sinemalarda genç bayan oyuncu sayısının azlığından şikayet etti. Murtezevi, “Kadınların yer alamıyor oluşu maalesef üzücü bir durum. Şu ana kadar izlediğim sinemalarda bayanların birçoklarının öne çıkan bir rolü yoktu. Olanların da yaşı büyüktü. Genç bayanların rol alamadığını gördüm. Gördüğüm sinemaların tamamında küçük kız ve erkek çocuklar ile yetişkin erkekler vardı.” diye konuştu. Bayanların sinema kesimine iştiraki konusunda Taliban’ın daha fazla özgürlükçü olmasını isteyen Murtezevi, bunun Afganistan’ın gelişimi için faydalı bir adım olacağını kelamlarına ekledi. Bir öbür izleyici Zafer Muhammedi de “Sinema, bir ülkenin kültürünün yansımasıdır. Bu nedenle toplumumuzun kültür düzeyini yükseltecek her adımdan hoşnut oluruz.” sözlerini kullandı.