Birgün muharriri Şükrü Aslan, 6-7 Eylül olaylarının Türkiye’nin nüfus/etnisite siyasetlerinin bir tezahürü olduğunu, bu bahiste pek çok çalışma yapıldığını lakin periyodun mülkiyet bağlantılarına tesirine dair araştırmanın yok denecek kadar az olduğunu belirtti. 6-7 Eylül’ün bu kısmını konuşmamak için örtük bir mutabakat inşa edildiğini yazdı.
Şükrü Aslan’ın “6-7 Eylül, ötekiler ve mülkiyet” başlıklı yazısının ilgili kısmı şöyle:
“Türk çağdaşlaşmasının hikayesi de dünyadaki bu genel eğilimden muaf olmamıştır elbette. 6-7 Eylül 1955 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleşen hadiseler temelde Türkiye’nin nüfus/etnisite siyasetlerinin bir tezahürüdür ve bu taraflarıyla geniş bir literatüre bahis olmuştur. Lakin sürecin mülkiyet alanındaki tesirlerine dair literatür epey zayıftır. Halbuki 6-7 Eylül 1955 İstanbul’da bir yanda mülksüzleştirilenler ile mülkiyetleri bir anda katlananlara dair hikayelerin iç içe geçtiği çok değerli bir sosyolojik olguya işaret ediyor.
Yıllardır sürdürdüğüm İstanbul’un toplumsal/mekansal tarihi hakkında dinlediğim anlatıların bir kısmı 6-7 Eylül Pogromu’nun mülkiyet hikayelerine dairdir. Ama çabucak tüm anlatıların bu kısmı, kayıtdışı ikazına husus olmuştur. Güya bu kısmı konuşmamak için örtük bir mutabakat inşa edilmiştir. Bir bakıma ‘herkesin bildiği bir sır’dır sözkonusu olan. Enteresan bir biçimde bu alan akademik çalışmalara da kapalıdır ve münasebeti de ‘makul’ üzeredir: ‘Mülkiyet mahremdir’.
Mülkiyetsizleştirmede olduğu üzere, bu alanı konuşmamak üzere mutabakat inşa etmede de en değerli muhtaçlık en üst düzeyde milli/manevi hislerin inşa edilmesidir. ‘Milli manevi kimlik dışında kalanların mülkiyetlerine dokunmak böylelikle mümkün hale gelebilir. Türkiye’nin tarihi bu istikamette de oldukça tecrübeyle yüklüdür ve 6-7 Eylül’de olan bitenleri anlamaya da imkân sağlar. 1930’lu yıllarda çıkan mecmuaları ‘Ülkümüz, ırkdaşlarımızın saadetidir’ ve ‘Her şeyin üstünde Türk ırkı’ sloganları süslüyordu. 1940’lı yıllarda daha keskin bir lisan hakimdi: ‘Türk kanının temizliği’, ‘asil Türk kanı’, ‘Türk ulusal ruhu’ üzere tabirler gazetelerin temel vurgusuydu. Hatta asil Türk olmayanların hayat haklarının bulunmadığı, Türk halkının kabaran buğzundan ve felaketinden kurtulmasını sağladığı için azınlıkların, Varlık Vergisine şükretmeleri gerektiği üzere tehdit edici telaffuzlar de basında yer almıştı. Ötekine karşı ulusal manevi his öylesine işlemişti ki İstanbul Postası 5 Temmuz 1950’de ülkedeki lokanta, birahane, kokteyl salonları ile bilinen tüm yiyecek içecek satılan yerlerde yabancı asıllı garsonların çalıştırmayacağına dair Bakanlar Konseyi kararına yer vermişti. Bu politik iklimde ötekilerin mülkiyetine yönelik müdahale bir ölçüde “normalleşmiş” ve tahminen de her şey bir tetikleyici habere kalmış üzereydi.
Atatürk’ün Selanik’te dünyaya geldiği konutun bombalandığı haberi (ki bunun da planın modülü olduğu sonradan ortaya çıkacaktı) bu fonksiyonu yerine getirmişti. İnşa edilen milli-manevi kimlik ve kurulan plan sonucu binlerce İstanbullu Rum, Ermeni ve Yahudi yalnızca mülklerini değil mahalle ve kentlerini de bırakıp gitmek zorunda kalmıştı. 6-7 Eylül örneğinde İstanbul’un ve Türkiye’nin kent hafızası gidenlere ve mülkiyetlerine dair bir envanteri bir gün görünür hale getirir mi sanki? Ya da konuşmama üzerine konseyi örtük mutabakat biter mi bir gün? Aktüel siyasi tabirle söylersek, ‘helalleşme’ bu alanı da kapsar mı?”(YAZININ TAMAMI)