Asgari Fiyat Tespit Komisyonu, 2022’nin ikinci altı ayında minimum fiyata yapılacak artış için, personel, patron ve hükümet temsilcilerinin iştirakiyle bugün toplandı.
ASGARİ FİYAT NE VAKİT AÇIKLANACAK?
AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 27 Haziran’da gerçekleşen Kabine Toplantısı’nın akabinde yaptığı açıklamada, minimum fiyatın tekrar değerlendirileceğini, çalışmaların hafta sonuna kadar biteceğini söylemişti. Minimum Fiyat Tespit Kurulu bugün orta artırım için birinci toplantısını yaptı.
Toplantı öncesi açıklama yapan Bakan Alım, “İşletmelerimizle toplumsal barışı korumalıyız. Bunun için de örgütlenme özgürlüğünü kısıtlayan zihniyeti yıkmamız lazım. Bunun ötesinde de yasal mevzuattaki meseleleri aşmamız lazım. Bizim bugün başlattığımız kurul çalışmalarının yarın sonuçlanacağını ümit ediyorum. Bu çalışmayla Türkiye’deki gelir dağılımındaki negatif tesire karşı çalışanların lehine ortaya çıkan olumsuz tesirleri aşmakla kalmayacağız, tıpkı vakitte bir toplumsal transfer yapma imkanını da bu vesileyle bulmuş olacağız” dedi.
ASGARİ FİYATA NE KADAR OLMALI?
Birleşik Kamu İş Konfederasyonu Lideri Mehmet Balık, açıkladıkları açlık hududu verisine dikkat çekerek, belirlenecek yeni minimum fiyatın 6 bin 780-7 bin TL’nin altında kalmaması gerektiğini söyledi.
DİSK Genel Lideri İstek Çerkezoğlu ise, “Bir meskende iki kişi çalıştığı vakit o meskene en az yoksulluk sonu (haziran ayı için 20 bin 818 TL) girebilmeli. Aksi halde, yapılacak kısmi iyileştirmeler yüksek enflasyon karşısındaki kayıpları gidermeye yetmeyecektir” diye konuştu.
Türk-İş’in bugün açıkladığı bilgilere nazaran, dört kişilik bir ailenin sadece bir aylık mutfak harcamasını tabir eden açlık sonu, haziranda 6 bin 391 TL’ye yükseldi. Kira, fatura, ulaşım üzere bir ailenin aylık tüm harcamalarını kapsayan yoksulluk hududu ise haziranda 20 bin 818 TL’ye çıktı.
Yeni taban fiyatın belirlenmesinde açlık ve yoksulluk hududu sayılarının dikkate alınması gerektiğini söz eden Birleşik Kamu İş Konfederasyonu Lideri Mehmet Balık, “Siyasi çevrelerden ve kulislerden, hükümetin ve patronların başındaki yeni minimum fiyat meblağının 5 bin TL olduğunu duyuyoruz. Resmi enflasyon bile yüzde 73,5” dedi.
Rakamın ne olacağı konusunda taraflarda farklı yorumlar var. Lakin ortak nokta minimum fiyatın 5 bin liradan az olmayacağı istikametinde. Lakin patrona sigorta priminin bir kısmının devlet tarafından karşılanması, minimum fiyat dayanağı üzere uygulamalarla dayanak verilmesine de kesin gözüyle bakılıyor.
ASGARİ FİYATTA ORTA ARTIRIM NE KADAR OLACAK?
İktidara yakınlığıyla bilinen Sabah gazetesinin tezine nazaran Ankara’da bir müddettir devam eden görüşmeler sonunda değişik formüller üzerinde çalışma yapılmıştı. Burada üç formül üzerinde süren görüşmelerde birinci formül olan prim düzenlemesi öne çıktı.
Hem personel hem de patron temsilcileri ile yapılan görüşmeler sonunda patrona çok yük getirmeyecek ve istihdamı koruyacak bir formülün uygulanması görüşü öne çıktı.
Buna nazaran kamunun minimum fiyat üzerinden aldığı vergilerden vazgeçmesi üzere prim kesintilerinden oluşan bir düzenleme ile net sayının üst çekilmesi kelam konusu olacak.
YENİ MİNİMUM FİYAT NE KADAR OLACAK?
Asgari fiyatın brüt sayısı 5004 TL olarak uygulanıyor. Bu sayıdan Ocak ayından bu yana gelir ve damga vergisi alınmıyor. Yalnızca emekçi için SGK primi olarak yüzde 14 kesinti ve işsizlik sigortası fonuna da yüzde 1 oranında kesinti yapılıyor. Toplamda 750,60 liralık bir kesinti sonrasında net fiyat 4.253 TL olarak ödeniyor.
5004 liralık minimum fiyat üzerinden ayrıyeten patron SGK hissesi olarak yüzde 15.5 oranında kesinti yapılıyor. Ayrıyeten yüzde 2 oranında da işsizlik sigortası fonuna kesinti yapılıyor. Bu kesintilerin toplamı da 775 lira 62 kuruşu buluyor.
Hem emekçi hem de patrondan yapılan kesintiler toplandığında sayı 1.626,22 TL’lik bir ölçüye ulaşıyor.
Bu ölçünün işsizlik sigortası fonunda karşılanarak aşikâr bir mühlet kamu tarafından alınmaması formülü ile birlikte taban fiyat için 5.879,62 TL meblağında bir ölçüye ulaşmak mümkün oluyor.
Bu formül işletildiğinde patrona yük getirmeden minimum fiyata bir orta artırım yapılmış olacak. Bu formülün dışında öne çıkan öteki formül ise yıllık enflasyona tamamlama biçiminde olacak. Orada da yüzde 50.5 oranındaki yıl başında yapılan artış oranının yıllık enflasyona tamamlanması sağlanacak.
Bu durumda artış yüzde 26 civarında olacak ve net minimum fiyat 5.363,53 liraya kadar ulaşacak. Burada da tekrar işsizlik sigorta fonundan takviye yapılması kelam konusu olabilecek.