Şili’de diktatör Augusto Pinochet devrinde hazırlanan anayasanın yerini alması öngörülen yeni anayasa kabul görmedi. Pazar günü yapılan referandumda kullanılan oyların yüzde 99’unun sayıldığı ve katılanların yaklaşık yüzde 62’sinin yeni anayasaya “hayır” oyu verdiği açıklandı. Dayanak verenlerin oranı ise yüzde 38’de kaldı. Kelam konusu halk oylaması için 15 milyon seçmen sandığa çağrılmıştı. Yapılan kamuoyu yoklamaları da anayasanın reddedileceğine işaret ediyordu.
KÜRTAJIN YASALLAŞTIRILMASI, YERLİ TOPLULUKLARIN TANINMASI…
Yeni anayasa taslağı ülkede ağır tartışmalara yol açtı. Taslak metin, nüfusun yüzde 13’ünü oluşturan yerli toplulukların tanınmasını öngörüyordu. Yeni anayasa ile bu topluluklara özerklik tanınacak ve kendi yetki alanlarına kavuşacaklardı.
“Sosyal ve demokratik hukuk devleti” emelini taşıyan 178 sayfadan oluşan anayasa taslağı bunun yanı sıra kürtajın yasal hale gelmesini ve etrafın korunmasının anayasa ile garanti altına alınmasını öngörüyordu. Yeni anayasa taslağının reddedilmesiyle diktator Augusto Pinochet devrinde (1973-1990) hazırlanan ve birçok sefer revize edilen eski anayasa yürürlükte kalacak.
Referandum, yaklaşık altı aydır vazifede olan solcu Devlet Lideri Gabriel Boric açısından mağlubiyet manasına geliyor. Yeni anayasa metnine takviye veren Devlet Lideri Boric, başkanlık sarayında yaptığı konuşma ile yenilgiyi kabul etti. Eski bir öğrenci önderi olan Boric, ülkede siyasi ıslahatlar için çalışacağı ve yeni anayasa sürecinin hayata geçirilmesi için bütün yetkilerini kullanacağını de belitti.
‘BAŞKAN BORIC, BU SENİN DE YENİLGİN’
Pinochet destekçisi muhafazakar siyasetçi José Antonio Kast ise yaptığı açıklamada, “Başkan Boric, bu mağlubiyet senin de yenilgin” açıklamasını yaptı. Kast, geçen yıl aralık ayında yapılan devlet başkanlığı seçimlerinin ikinci cinsinde Boric’e karşı başkanlık yarışını kaybetmişti.
Şili’de yeni anayasa metninin hazırlanması süreci ülkede 2019 yılındaki şiddet ve yağma olaylarına dayanıyor. Toplumsal adaletsizlik nedeniyle yapılan protestolarda anayasanın yenilenmesi talebi sık sık lisana getirilmişti. Eski anayasada bilhassa özelleştirmelerin toplumsal adaletsizliğe neden olduğu belirtiliyor. Protesto şovlarının akabinde Ekim 2020’de bir referendum yapılmış ve bu referanduma katılanların çoğunluğu eski anayasanın revize edilmesine “evet” demişti. Pazar günü oylanan taslak metin, yerli azınlıkların 17 temsilcisinin de yer aldığı toplam 154 üyeden oluşan bir şura tarafından hazırlanmıştı. (DW Türkçe)