Devletlerin seçim öncesi kesenin ağzını açması değerlidir ki tekrar seçilebilsinler. Ülkede badire çeken kim yönetimdekileri yine tercih eder ki? Toplumsal devlet, vatandaşlarına minimum bir gelir garantisi vererek, toplumsal risklere karşı müdafaa sağlayan, toplumsal güvenlik imkanları sunan, eğitim, sıhhat, barınma üzere hizmetler veren idare anlayışını benimser. Son yıllarda içinde bulunduğumuz pandemi şartlarıysa bu anlayışın kıymetini gözler önüne sererken, devletlerin bu süreçte yaptıkları da her manada çok tartışıldı. Bazıları sıhhat sisteminde yetersiz kalırken, kimi ülkeler pandemi şartlarında eğitim meseleleri yaşadı, kimi ülkeler de yeniden pandemi şartlarında halkına maddi yardımlarda bulundu. Bu yardımlar Türkiye’de de devir periyot tartışılsa da şu devir en çok Hindistan’da tartışılıyor. Neden mi? Gelin bakalım👇
Hindistan’da son periyotta siyasetçilerin vatandaşlara ikramları gündemde!
Başbakan Narendra Modi, seçmenlerini, ikramlar dağıtan ve böylece onları ‘satın almaya çalışan’ kendisinin tabiriyle ‘tehlikeli politikacılara’ karşı uyarınca muhalifler de ekonomik adaletsizliğe dair projeleri yanlış nitelemekle suçladı. Başbakanın Hindistan eyaletlerindeki toplumsal projeleri zan altında bıraktığını savundular.
Başbakan Modi’nin partisi Baharatiya Janata’dan bir siyasetçinin Hindistan Yüksek Mahkemesi’ne başvurmasıyla fiyatsız eser dağıtan siyasi partilerin yardımlarına yönelik yasal süreç yapılması bedellendiriliyor.
Vaatlerin limiti yok!
BBC’den Zoya Mateen’in değerlendirmesine göre, bu yardımlar en genel tabirle seçmenlere yönelik bedava hizmet yahut ürün demek. Fakat tarifi konusunda tartışmalar sürerken, kötü-yanlış olarak nitelendirilemiyor.
Bir kesim olumsuz bir algı oluşturarak seçmenleri gerçek karar vermekten saptırdığını savunurken, bir kesim de seçmenlerin kendi kararlarını verebilen özgür iradeli bireyler olduğunu düşünüyor.
1947’de bağımsızlığını kazanan Hindistan’daysa bu öğeler seçimlerin olmazsa olmazı. Geniş bir yelpazede nakit ödemeden parasız sıhhat sigortasına, besin gereçlerinden bilgisayara, bisikletten altına kadar dağıtabiliyor.
Örneğin 2021’de güneydeki Tamil Nadu eyaletinde, 100 günlük Ay seyahatiyle yaz mevsiminde serinlemek için dev bir buz dağı vaadinde bulunulması seçimi kazandırmazken, vaatte bulunan siyasetçi de kendini seçmen şuurunu yükseltmek için telaffuzda bulunduğu formunda savunmuştu.
Sosyal yardım mı? Siyasi rüşvet mi?
Promosyon ve toplumsal takviye projesi olarak keskin sonlar çizilemezken, seçim öncesi ya da sonrası partiler tarafından verilenler Hindistan’da yasak olmazken, Başbakan Modi’nin partisi de dahil tüm partiler tarafından tercih edilen bir usul olarak biliniyor.
Merkez ya da eyalet hükümetleri fark etmeksizin vatandaşlara takviye olacak toplumsal devlet projeleri uygulanırken, iktidar partisi de konut takviye projelerinden tüpgaza, tuvaletlerden kanalizasyona projeler sunuyor. Bütün eyaletlerde misal projeler öbür partiler tarafından da uygulanıyor.
Örneğin, Bihar eyaletindeki hükümet, kız öğrenciler için mali teşvik verirken, Tamil Nadu eyaletindeki hükümet ucuz yemek için aşevleri işletiyor.
Ekonomistler sıhhat, eğitim dayanaklarını hak olarak görürken, kamu faydasının şahsî çıkarları aşması olarak yorumlanıyor.
Yelpaze genişledikçe ayrım zorlaşıyor. Kız öğrencilere bisiklet dağıtılması da tartışılanlardan bir tanesi olurken, Hindistan coğrafyasında kırsal bölgelerdeki kız öğrencilerin okula gidip gidememesini etkiliyor.
Aam Aadmi Partisi (AAP) başşehir Delhi’de parasız elektrik hizmeti sunacağını söylerken, bu uygulamanın milyonlarca fakirin hayatında kıymetli bir değişime neden olacağı biliniyor.
Bu örneklere yeniden Tamil Nadu eyaletinde hükümetin devlet okullarında okuyan çocuklara yönelik ücretsiz öğlen yemeği uygulaması eklenirken, uygulama bu bölgede başladıktan sonra ulusal seviyeye yayıldı ve okula kayıt, devamlılık üzere oranlarda artışa neden oldu.
Eleştirilen kısımlardan biri de ücretsiz dağıtılan eserlerin ya da verilen hizmetlerin bedelinin vergi mükellefleri tarafından ödeniyor olması.
Ekonomik büyüme ya da yatırımlar yerine bütçenin bu istikamette harcandığı belirtiliyor. Haziran 2022’de Hindistan Merkez Bankası tarafından hazırlanan bir raporda, kimi eyaletlerin parasız elektrik ve su hizmetlerinin çok masraflı olduğu belirtilmişti.
Muhalefet önderleri de dayanakların aslında vatandaşlara karşı temel sorumluluklar olduğunu ve bunların iktidar tarafından sunulması gerektiğini belirtiyor.
İktisatçı Yamini Aiyar, Express gazetesinde şunları yazıyor:
Gerçek şu ki ‘bedava bir şeyler dağıtma politikaları’ aslında ekonomimizin bizi zorladığı bir durum ve insan sermayesine yatırım yapan bir toplumsal devlet inşa etmekteki başarısızlığımızın sonucu.
Seçmenle bağ kuruyor mu?
Tüm siyasi partiler seçim öncesi rakiplerini bu halde eleştirirken, seçmenin hususa bakışı ise farklı oluyor.
Dağıtılanların temel muhtaçlıklar için yardım gayeli olduğunu düşünenler olduğu üzere, bunun yanlış olduğunu toplumsal devlet anlayışıyla dayanak düzeneklerinin oluşturulması gerektiğini düşünenler de bulunuyor. Ve son kelam Yüksek Mahkeme’nin vereceği karara kalıyor.