Merkez Bankası‘nın toplantısında faizle ilgili nasıl bir yol izleyeceği çok merak ediliyordu. Dün faiz kararını açıklayan banka siyaset faizinin 14’ten 13’e düşürüldüğünü açıkladı. Bankanın atağıyla birlikte 17 hududunda olan dolar da 18 TL’nin üzerini gördü. Herkes Merkez Bankası‘nın bu atağının nedenini merak etmeye başladı.
“DAHA RAHAT BORÇLANMA, DAHA ÇOK HARCAMA İSTENİYOR”
Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selva Demiralp, Merkez Bankası‘nın faiz düşürmesiyle ilgili dikkat çeken bir yazı kaleme aldı. Yazısında bankanın atağının nedenini de yazan Demiralp, “Şöyle bir mantık izleniyor: İktisadın büyüyebilmesi için borçlanma faizlerinin azalması lazım. O halde Merkez Bankası siyaset faizini düşürürse kredi faizleri iner, daha rahat borçlanma, daha çok harcama, daha çok yatırım, daha çok istihdam olarak geri döner” tabirlerini kullandı.
“SİYASİ BİR TERCİH OLDUĞUNU LİSANA GETİRDİ”
Prof. Dr. Selva Demiralp’in BBC için kaleme aldığı yazıdan dikkat çeken kısımlar şu halde: “Geçtiğimiz aylarda Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati “enflasyonla büyümenin” bir siyasi tercih olduğunu lisana getirdi. Şöyle bir mantık izleniyor: İktisadın büyüyebilmesi için borçlanma faizlerinin azalması lazım. O halde Merkez Bankası siyaset faizini düşürürse kredi faizleri iner, daha rahat borçlanma, daha çok harcama, daha çok yatırım, daha çok istihdam olarak geri döner.
Peki bu vesileyle artan talep enflasyonist baskıları artırırsa ne olacak? Onu da daha fazla büyüme karşılığı ödenecek bir bedel olarak kabul eder yola devam ederiz. “Enflasyonla büyüme” modeli bunu ima ediyor.
“REEL OLARAK GENİŞLEMECİ SİYASET VAR”
Ancak ekonomik dinamikler bu türlü işlemiyor. Enflasyon beklentileri düşmeden siyaset faizini düşürmek, piyasa faizini düşürmüyor. Zira piyasa faizleri belirlenirken siyaset faizine ek olarak enflasyonist beklentiler, ileriye yönelik riskler de fiyatlara giriyor. O yüzden siyaset faizi düşse de orta ve uzun vadede artan enflasyonist beklentiler ve risk primi nedeni ile piyasa faizlerinin arttığını görüyoruz.
Dünkü karardan çabucak sonra risk priminin artışa geçmesi uzun vadeli faizlerin daha da yükseleceğine işaret ediyor. Bir noktayı atlamayalım. Siyaset faizi düştükçe kredi faizleri artsa da mevcut kredi faizi düzeyleri enflasyonun oldukça altında. Bu nedenle gerçek olarak genişlemeci bir siyaset var.
“ORTA VADEDE DARALTICI TESİR YARATIYOR”
Ancak ileriye yönelik enflasyon beklentisi ve risklerin bu kadar yükseldiği bir ortamda bankalar kredi arzını kısıyorlar. Dolayısı ile dünkü karar bir müddettir altını çizdiğim “daraltıcı genişleme”ye yeni bir örnek oluşturuyor. Yani kağıt üzerinde genişlemek emeli ile atılan adım orta vadede ekonomi üzerinde daraltıcı bir tesir yaratıyor.”
