İYİ Parti Küme Başkanvekili ve Samsun Milletvekili Erhan Usta, yeni alınan iktisat kararlarını kıymetlendirdi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) elinde döviz bulunduran şirketlere yönelik kredi kısıtlamasını yorumlayan Usta, “Çok kısa vadede tahminen kur üzerinde aşağı taraflı bir tesiri olacaktır. Orta yahut yakın bir vadede dolar kurunu üst yanlışsız itecektir. Zira, bir sermaye denetimine gidiyor Türkiye. Bu hem yerli hem de yabancı yatırımcıda bir güvensizlik oluşturacaktır…Döviz kurunun daha da artmasına neden olacaktır” dedi.
Usta, şunları söyledi:
“Şu anda baktığınız vakit Türk lirasından önemli bir kaçış var. Hem firmalar hem de kişisel yatırımcılar Türk lirasından kaçıyor ve dövize yahut değişik mallara talep de bulunuyor. Burada BDDK’nın aldığı bu karar çok yanlışsız bir karar olmadı. Makro ihtiyati önlem manasında elbette BDDK vakit zaman kredileri sonlandırmaya yönelik önlemler alabilir. Lakin burada bunun dövizle, yabancı parayla ilişkilendirilmiş olması bunun bir sermaye denetimi olduğu manasına geliyor. Bu cins kararlarda aslında kısa vadede tahminen bir kısım beklenen etkiyi gösterebilir lakin orta ve uzun periyotta aslında Türkiye iktisadına karşı olan güvensizliği artıracaktır…Alınan bu kararın ben gerçek olduğunu düşünmüyorum. Ve bu kararında önümüzdeki devirde üretim, ihracat üzerinde olumsuz tesirleri olacaktır.”
Usta, Merkez Bankası (MB) Para Siyaseti Kurulu’nun faizi yüzde 14 düzeyinde sabit tutmasının da yanlış bir karar olduğunun altını çizerek, “Tabi biz ‘faizler arttırılsın, faizler yüksek olsun filan’ demiyoruz. Enflasyon düşürülsün. 60 puana yakın negatif gerçek faizin olduğu bir iktisatta sağlıklı bir biçimde işlerin yürümesi mümkün değildir” dedi.
“60 PUANA YAKIN NEGATİF GERÇEK FAİZİN OLDUĞU BİR İKTİSATTA…”
Usta, hem BDDK’nın şirketlere yönelik kararını hem de MB faiz kararını şöyle yorumladı:
“Şimdi şu anda Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) sayılarıyla bile tüketici enflasyonu yüze 73,5. Şu anda siyaset faizi yüzde 14. Yani yaklaşık 60 puanlık gerçek negatif faiz var. Hükümet yanlış para siyaseti uyguluyor. Para siyaseti kararlarını bu yanlış kararları gözden geçirmek yani bunun sebepleri üzerinde durmak yerine daima sonuçlarıyla ilgileniyor. Bunun sonucu olarak Türk lirası paha kaybediyor. Türk lirasından kaçış var. Yahut mala olan talep inanılmaz formda artmış…
Şimdi siyaset faizi değiştirilmedi. Hatta değiştirilmediği üzere bundan bir hafta evvel Sayın Cumhurbaşkanı’nı bir açıklamasında ‘faizleri arttırmayacağız hatta gerekirse daha da düşürebiliriz’ diyerek aslında istikrarsızlığı biraz daha kamçılayacak kelamlar sarf etti. Tabi biz ‘faizler arttırılsın, faizler yüksek olsun filan’ demiyoruz. Enflasyon düşürülsün. 60 puana yakın negatif gerçek faizin olduğu bir iktisatta sağlıklı bir formda işlerin yürümesi mümkün değildir.
BDDK’nın aldığı bu kararın yahut uygulanan bu para siyasetinin, bu faiz siyasetinin Türkiye’de istikrarı sağlamasını hem ekonomik hem de finansal istikrarı sağlaması mümkün değil.
Çok kısa vadede tahminen kur üzerinde aşağı taraflı bir tesiri olacaktır. O etkiyi gördük lakin esasen toparlanma başladı. Orta yahut yakın bir vadede dolar kurunu üst yanlışsız itecektir. Zira, bir sermaye denetimine gidiyor Türkiye. Bu hem yerli hem de yabancı yatırımcı da bir güvensizlik oluşturacaktır. Ve bu güvensizlik ortamında da yerli paranın, Türk parasının daha da fazla bedel kaybetmesine yahut başka bir tabirle döviz kurunun daha da artmasına neden olacaktır. Bunlar hakikat kararlar değil. Yanlışsız olan enflasyonla kapsamlı bir uğraş yapılmasıdır.”
“ENFLASYONA KARŞI KORUMUYOR”
Alım gücü üzerinden ekmek fiyatlarını da kıymetlendiren Usta, şöyle devam etti:
“Türkiye İstatistik Kurumu sayılarına nazaran en son Tüketici Fiyat Endeksi yüzde 73,5 geldi. Önümüzdeki aylarda bu azalmayacak artacak. Ben yıl sonu enflasyonunun yüzde 80’i, bugünkü kaidelerde yüzde 80’i aşacağını düşünüyorum. Türkiye önemli bir besin krizi yaşıyor. Yani besine erişim bu ülkede hiç bu kadar güç olmamıştı… Şu anda ‘ekmek fiyatı’ dediniz. Ekmek fiyatları aslında TMO üzerinden yeniden bir siyaset ile mesela şu anda 420 dolar civarında TMO buğday ithalatı yapıyor. Ve bunu 200 dolar civarında bir fiyatla piyasaya aslında bu buğday tekrar satılıyor. Şu anda TMO’nun da ziyanları önemli ölçüde arttı. Hazineden destekleniyor. Lakin bu da sürdürülebilir değil. Şu anda ekmek fiyatları devletin, hükümetin takviyesi ile bir ölçü düşük tutuluyor. Fakat temel olan yanlışsız siyaset uygulamaktır.
Bu önemli bir kamu maliyesine yük getiriyor. Şu anda bütün iktisattaki enflasyon, kur riskini, bütün riskleri neredeyse hazine üstlenmiş durumda. Hazinede bunu sürdüremeyeceği için bu üstlendiği riskleri vatandaşa yansıtıyor. İşte ‘Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Katma Kıymet Vergisi (KDV) olarak ben bunu vatandaştan tahsil edeceğim’ diyor. Ek Bütçe Kanunu’nun gelir tarafına bakarsanız orada ‘710 milyar lira civarında dolaylı vergilerde bir artış olacak’ deniliyor. Bunlar inanılmaz büyük sayılar. Yani ‘fiyat artışları nedeniyle ortaya bir gelir artışı çıkacak ve ben de onu vergi ile toplayacağım’ diyor. Lakin başka taraftan geldiğiniz vakit artan fiyatlar yahut artan vergiler karşısında insanların alım gücü artmıyor. Şu var alışılmış. Bir üst gelir kümesi var. Hükümet daima oraya transfer yapıyor. Ancak bizim temel odaklanmamız gereken şey ağır halk kitleleri. Çalışan fakirler kavramı ile Türkiye bu periyotta tanıştı… İkinci kriz barınma krizi. Şu anda Türkiye çok önemli bir barınma krizi yaşıyor… İki tane yapılacak iş var. Bir, insanların gelirlerini arttırıcı siyasetler uygulanması lazım. Minimum fiyatın çabucak güncellenmesi gerekiyor. Yılın sonunu beklemek mümkün değil. Emekli, çalışanların aylıklarını enflasyon kadar vermek onları enflasyona karşı korumuyor. Yani siz 6 ayda bir enflasyon kadar artırım veriyorsunuz. Lakin 6 ay içerisindeki enflasyon kadar fakirleşme oluyor. Zira enflasyon 6 ayda bir artmıyor. Enflasyon günlük…İdare tarafından belirlenen maaş ve fiyatların daha sık aralıklarla enflasyonu göz önünde bulundurarak güncellenmesi gerekir. Bu işin gelir boyutu. İşin fiyat boyutunda da enflasyonu denetim edici siyasetler uygulanması lazım.”
Türkiye İktisat Modeli’ni de eleştiren Usta, “Şu anda ortada bir model yok. Ortada çalışan bir sistem yok. Daima bir berbat sonuçla karşılaştığımızda o sonucun üzerinde durarak onu gidermeye yönelik önlem alınıyor. Ancak o da yanılgı yanılgıyı doğuruyor” tenkidinde bulundu.
“SON DERECE YANLIŞTIR”
Usta, minimum fiyattaki artış ve enflasyon üzerindeki tesirleri hakkında da şu tabirleri kullandı:
Elbette gelir artışının mal talebinde bir artışa neden olacağı ve bunun da enflasyon üzerinde tesiri olacağı her vakit teorik olarak söylenilebilir. Lakin burada şu anda bunu düşünecek durumda değiliz. Minimum fiyatlı dediğimiz, 2 bin 500 lira emekli maaşı alan beşerler geçinemiyorlar, temel muhtaçlıklarını karşılayamıyorlar. Yani bu kadar insanı mağdur ederek enflasyonla gayret olur mu? Enflasyonla uğraşın temel kanalı öbür tarafta. Yani siz bir varlıklı sınıfı yaratıyorsunuz ve oraya daima sübvansiyon veriyorsunuz. Daha doğrusu oraya daima kaynak aktarıyorsunuz. Kur Muhafazalı Mevduattan aktarılan kaynağın biz şuandaki dolar kuruyla baktığımız vakit 200 milyar TL’yi aşacağını görüyoruz. Bunu kim alıyor? Üst gelir kümesi alıyor. Yani oraya gelince kepçe ile veriyorsunuz. Lakin öbür tarafa vermekten kaçınan bir iktidar anlayışı düşünülemez.
Asgari fiyatın, emekli aylıklarının artırılmasının da enflasyon üzerinde çok olumsuz bir tesiri olacağını düşünmüyorum. Zira o beşerler hayatta kalmaya çalışıyorlar. Temel şu anda hazinenin bütün siyaseti üst gelir kümelerine ek kaynak aktarma biçiminde. Ve bir kısım mallara olan talebi de onlar yaratıyor. Bilhassa konut, araba gibi…Dolayısıyla talep enflasyonu bu tarafta var. Lakin Türkiye’de enflasyon aslında şu anda gördüğümüz temel enflasyonun nedeni maliyet taraflı bir enflasyon var. O da bilhassa kurun bir yılda yüzde 150 artması. Yani siz dolar kurunu tutamazsanız bu kadar çok ithalat yapan bir iktisatta bir kere kur üzerinden gelen önemli bir maliyet enflasyonu var. Bura ile çaba edilmesi lazım. Yoksa taban ücretliye 1-2 bin lira daha fazla para verdiğimiz vakit bu enflasyon yaratır üzere bir kanıya girmek son derece yanlıştır. Olacak olsa bile buna katlanmamız lazım. Zira o insanları yaşatmamız gerekiyor.”