Ticaret Bakanlığı datalarından yapılan derlemeye nazaran, Türk müteahhitlik dalı birinci sefer 1972’de yurt dışına açıldı.
Özellikle 2003’ten bu yana iş hacmini giderek artıran yurt dışı müteahhitlik bölümü, bugüne kadar 131 ülkede 458,4 milyar dolar bedelinde 11 bin 273 proje üstlendi.
Sektör, 2020’de maksat ülkelerde yaşanan önemli siyasi istikrarsızlıklar, konjonktürel meseleler ve Kovid-19 salgınının tesirlerine karşın 15,9 milyar dolar bedelinde 354 iş almıştı.
Geçen yıl ise Kovid-19 salgınının dünya iktisadında yarattığı olumsuz tesirin azalmasına paralel olarak firmaların yurt dışında üstlendiği projelerin toplam bedeli 30,8 milyar dolara ulaştı. 2021’de ortalama proje bedeli, rekor düzeye yaklaşarak 72 milyon doları buldu.
Sektörün bu yılın birinci 6 aylık devrinde üstlendiği proje sayısı 132, toplam proje bedeli ise 4 milyar 627 milyon dolar oldu. Bu yıl içinde üstlenilen projelerin ortalama bedeli ise 35 milyon 53 bin dolar olarak gerçekleşti.
RUSYA BİRİNCİ SIRADA
1972 yılından bugüne kadar müteahhitlik firmalarınca yurt dışında üstlenilen projelerin ülkelere nazaran dağılımında, Rusya yüzde 20,8 ile birinci sırada yer alırken, ülkede bugüne kadar 95,4 milyar dolarlık proje üstlenildi.
Rusya’yı yüzde 10,9’luk hisseyle Türkmenistan takip etti. Bu ülkede üstlenilen proje meblağı 50 milyar dolara yaklaştı. Irak yüzde 6,9’luk hisse ve üstlenilen 31,7 milyar dolarlık projeyle üçüncü sırada yer aldı. Bu ülkeleri, Libya, Kazakistan ve Suudi Arabistan izledi.
Öte yandan, birinci 10’da yer alan ülkelerin 4’ünün Bağımsız Devletler Topluluğu ülkeleri, öteki 6 ülkenin ise Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkeleri olduğu görüldü.
1972 yılından bugüne en çok proje üstlenilen kesimlerin dağılımında, konut ve rezidans projeleri yüzde 13,7’lik hisseyle birinci sırada yer aldı. Dalın bugüne kadar üstlendiği konut projelerinin bedeli 63 milyar doları buldu.
Konut projelerini, yüzde 13,3’lük hisse ve 60,9 milyar dolarlık proje bedeliyle kara yolu-tünel ve köprüler takip etti.
Enerji kesimi yüzde 8,5’lik hisseyle yurt dışında üstlenilen işlerde üçüncü sırada yer aldı. Bu bölümün bugüne kadar üstlendiği proje fiyatı 39,1 milyar dolar oldu.
Müteahhitler, bugüne kadar yurt dışında 33,8 milyar dolarlık ticaret merkezi ve 30,2 milyar dolarlık havalimanı projesi üstlendi.
DÜNYANIN EN BÜYÜKLERİ ARASINDA
Uluslararası inşaat dalının en saygın yayımlarından Engineering News Record (ENR) Mecmuası, dünyanın önde gelen müteahhitlik firmalarının memleketler arası piyasalarda bir evvelki yılda elde ettikleri gelirlere nazaran sıralandığı “ENR En Büyük 250 Yurt Dışı Müteahhitlik Firması Listesi”ni her yıl nizamlı olarak duyuruyor.
Türkiye’nin 2003 yılında yalnızca 8 müteahhitlik firması ile yer aldığı listeye 2021’de 40 firma girmeyi başardı. Türkiye listede firma sayısı prestijiyle Çin ve ABD’den sonra 3. sırada yer alıyor.