6 Ekim 1990’da meskenine gönderilen bir bombayla katledilen akademisyen ve siyasetçi Üçok, vefatının 32. yılında Ankara Yaşar Kemal Kültür Merkezi’nde düzenlenen aktiflikte anıldı.
İnönü Vakfı Lider Yardımcısı ve eski CHP Ankara Milletvekili Gülsün Bilgehan, Atatürkçü Niyet Derneği (ADD) Genel Lideri Hüsnü Bozkurt ve 29 Ekim Bayanları Derneği Genel Lideri ve eski CHP Milletvekili Şenal Sarıhan aktifliğe katıldı. Bilgehan konuşmasında özetle şunları söyledi:
BİLGEGAN: BAHRİYE ÜÇOK HÂLÂ HATIRLANIYOR
“Bahriye Üçok hâlâ hatırlanıyor. 32 yıldır sonuçlanamayan vahşice, korkakça işlenen bir cinayetin akabinde kaybettiğimiz bir aydın bayan, Cumhuriyet bayanı. İnönü’nün kelamlarını hatırlamanın bir sefer daha vakti. O da çok manalı, tekrar gündemde. İnönü o ünlü kelamını, aslında ‘sabırlı olun’ demiş ancak siyasi tarihe ‘cesur olun’ diye geçmiş. 1931 yılında basın yasası için söylüyor. O vakit da basın maddesine uygulanmak düşünülen bir nedenle Meclis’te yaptığı bir konuşmada o ünlü kelamını söylüyor. ‘Basına sansür uygulamak, gazeteleri yasaklamak, cezalandırmak kâfi değil. Yapmamamız gerekiyor. Demokraside bu yoktur’ diyor.
Ben Avrupa Kurulu Meclisi’ne seçilip gittiğimde Meclis’teki bayan oranı yüzde 4’tü. 22 bayan vardı.
“İYİ Kİ ONUN ÜZERE YAVUZ BAYANLAR VARDI”
1934’te Atatürk Türk bayana seçme ve seçilme hakkını verdiğinde Türkiye, Meclis’teki bayan oranıyla dünyada ikinciydi. Son datalara baktım. 2022 yılının siyasi iştirakte Türkiye 112.sırada. İkinci sıradan 112.sıraya gelmişiz. Genel olarak baktığımızda ise 146 ülke içinde bayan erkek eşitliğinde Türkiye 124.sırada. Bunları düşününce, ‘nereden nereye gelmişiz diye düşünmemek mümkün değil.
Tarihimizi en azından yeni nesillere çok uygun anlatmalıyız. Zira hainler ile kahramanların yer değiştirilmek istediği bir ülkede yaşıyoruz. Geleceğimiz onlara bağlı. Onları korumak ve âlâ yetiştirmek de bize bağlı.
Bahriye Üçok’u hürmetle anıyorum. Düzgün ki onun üzere yiğit bayanlar vardı. Bu yiğit bayanların işi daha bitmedi. Yavuz bayanlar var olmaya devam edecek Türkiye’de.”
SARIHAN: ÜÇOK’UN BİZDEN BEKLEDİĞİ, LAİKLİĞİ DAHA YERLEŞİK HALE GETİRMEK
Bilgehan’ın akabinde kelam alan Sarıhan şunları kaydetti:
“Geçmişi, bizim için çaba edenleri unuttuğumuz vakit geleceği kurma misyonunu ve sorumluluğunu da unutmuş oluyoruz diye düşünüyorum. Geleceğin inşası kurtuluş uğraşımıza önderlik etmiş, bize bağımsız bir ülke armağan etmiş olanlara borcumuz kadar, isimsiz kahramanlarına ve Cumhuriyet ihtilallerine sahip çıkmak için verdikleri çabalar nedeniyle hayatlarını yitirmiş olanlara da bir borçtur diye düşünüyorum.
4 Temmuz 1972. Üçok’un Meclis’teki birinci konuşması gericilikle uğraş ile ilgili. Gericilikle çaba konusunun altını çizen bir konuşmayla parlamentoda vazifeye başlıyor. Bu da onun çizgisinin, ne demek istediğinin, neyle uğraş ettiğinin açık delili.
İran’da artık bayanlar vefat değerine sokaktalar. Mevt kıymetine saçlarını açmış durumlar. Bu, kaygı duvarının aşıldığı manasına geliyor. Yanı başımızda İran kaygı duvarını aşarken, biz 20 yıllık bir sürecin sonrasında olağan demokratik yollarla iktidarın değişmesi için gayret gösterirken, o denli bir yanlış yapıyoruz ki, ortadan kalkan problemleri yine deşmek ve yine, gerici bulduğumuz iktidara imkanlar tanıyan yeni yanlışlar yapmak üzere bir problemle karşı karşıya kalıyoruz.
Mayıs’ta seçimler olduğu vakit ilerici ve devrimci sonuçlar çıkacaktır. Hepimiz hazırız. Kusur yapmamak lazım. Yanlışsız adım atmak lazım. Ne yapıyor AKP, ‘O Anayasa değişmeli’. Evet, Anayasa değişmeli. O anayasa ileriye hakikat değişecek, geriye yanlışsız değil. Laiklik uğruna canını feda etmiş olan Bahriye Üçok’un bizden beklediği şey toplumda laikliği daha yerleşik hale getirmektir.”
BOZKURT: SAYISIZ CUMHURİYET AYDININI ANMAK ZORUNDAYSAK, BU, COĞRAFYADAKİ TEK LAİK CUMHURİYETİ YOK ETME GAYRETİNİN ÜRÜNÜ
ADD Genel Lideri Bozkurt ise, “Hallacı Mansur, İbni Sina, İbni Haldun, İbni Rüşt; Batı’da ıslahat ve Rönesans’ın ateşleyicisi olanlar neden kafir ilan edildilerse, neden Mustafa Sagir diye bir adam Mustafa Kemal’i yok etme vazifesi üstlendiyse, neden biz yıllardır her 24 Ocak’ta Uğur Mumcu’yu, 31 Ocak’ta Muammer Aksoy’u, 6 Ekim’de Bahriye Üçok’u, her 21 Ekim’de Ahmet Taner Kışlalı’yı; Turan Dursun’u, Bedrettin Cömert’i, Abdi İpekçi’yi, Çetin Emeç’i ve daha sayısız cumhuriyet aydınını anmak zorunda kalıyorsak, bu aslında yüzlerce yıllık dünya sömürü ve emperyalizm tarihinin bu coğrafyadaki sömürge çizgilerini kaybetmemek için, bu coğrafyadaki tek laik cumhuriyeti yok etme eforunun eseridir. Bahriye Üçok’u katleden de odur” sözlerini kullandı.