Nur Kaplan
ANKARA – Yalova’da bulunan Sefine Tersanesi’nde 19 yaşındaki Yasin Demirdağ’ın yüksekten düşerek vefat etmesi, bu kesimdeki iş cinayetlerini yine gündeme getirdi. Montaj elemanı olarak çalışan Demirdağ’ın yerde yatan cansız vücuduna iş güvenliği uzmanlarının emniyet kemeri takmaya çalışması hem tersane emekçilerinde hem de toplumsal medyada büyük reaksiyona yol açmıştı.
Demirdağ’ın vefatına ait açıklama yapan şirket yetkilileri, işe girişte şahsî kollayıcı ekipmanın personele eksiksiz verildiğini, Demirdağ’ın 2 saat evvel de emniyet kemerinin kancasını takmadığı için uyarıldığını ileri sürmüştü.
7 AYDA 26 İŞ CİNAYETİ
İşçi Sıhhati ve İş Güvenliği Meclisi’nin yayımladığı raporlara nazaran, 2013 yılından 2021 yılına kadar tersane/gemi bölümünde 226 emekçi, 2022 yılının birinci 7 ayında ise gemi, tersane, deniz, liman işkolunda 26 personel iş cinayetlerinde vefat etti. DİSK’e bağlı Gemi Üretimi ve Deniz Nakliyeciliği, Ardiyecilik ve Antrepoculuk Çalışanları Sendikası (Limter-İş) Genel Sekreteri Hakkı Demiral ile tersane personellerinin çalışma şartlarını ve iş güvenliği önlemlerini konuştuk.
TERSANE ÇALIŞANLARI HANGİ ŞARTLARDA ÇALIŞIYOR?
30 yılı aşkın müddettir tersane çalışanı olan Hakkı Demiral, tersanede çalışmanın ustalık gerektirmeyen bir iş olduğunu, münasebetiyle ‘genç ve deneyimsiz’ çalışanların tercih edildiğini söyledi. Demiral, tersane çalışanların çalışma şartlarının zorluğunu şu sözlerle anlattı:
“Yalova Sefine tersanesinde ortalama 3 bin 500 kişi çalışıyor. 30 derece sıcak varken demirin ve yapılan kaynağın sıcaklığıyla 50 dereceyi buluyor. Yasin’in yaşında olanlar 150-200 TL günlük yevmiye alıyor. Tersanede neredeyse bütün personeller sabah 08.00 akşam 20.00 çalıştırılıyor. Bu da yorgunluğa ve dikkatsizliğe neden oluyor. Ağır ve tehlikeli iş kolu olmasına karşın, fazla çalıştırma yasak olmasına karşın, yasanın belirtmiş olduğu saati tersane emekçileri 1 haftada tamamlıyor. Neredeyse birçoklarının mesleği yok. Bu beşerler memleketten geldiğinde ikametgâhı yok. Bir tane de dükkân tutuyorlar. Emekçi de köyden gelmiş hiçbir örgütlü tecrübesi yok, başlıyorlar çalışmaya.”
‘UYARIYA UYMAMIŞSA ÇALIŞTIRMA’
Tersane işverenlerinin, tersane alanında inançlı çalışma ortamını sağlamak zorunda olduğunu söyleyen Demiral, Demirdağ’ın vefat ettiği iş cinayetinde patronun “Biz ikazımızı yaptık” kelamlarına karşılık, şirketin emekçiyi tazminatsız atabilme hakkının olduğunu söz ederek “’Biz emekçiyi 3 defa uyardık lakin uymadı’ diyorsunuz. Uymamışsa çalıştırma o zaman” dedi. Demiral, “Kişiye birinci müdahale, birinci yardım yapılması gerekirken, emniyet kemeri düzeltilmeye çalışılıyor. İnsani, vicdani, ahlaki değil” diye konuştu.
‘YAŞAM’ HATTI
Yaşanan iş cinayetinin akabinde fotoğrafları incelediğini söyleyen Demiral, Demirdağ’da takılı olan emniyet kemerinin belden bağlanan kısmının olmadığını, bacaktan ve koldan takılan kemerin de koruyuculuğunun olmadığını söz etti. İş sıhhati ve güvenliği uzmanlarının bütün şahsî kollayıcı tedbirleri personellere evvelden anlatması gerektiğini söyleyen Demiral, şu bilgileri aktardı: “İskeleler korunaklı yapılmalı, merdivenler sağlamlaştırılmalı, orta kollar 45 santimi geçmemeli, darbeden ziyan görmeyecek bir iskele gereci olmalı. İskeleye bağlı olmayan bir ‘yaşam hattı’ çekilmeli. Yani rastgele bir durumda gereç yıkılınca emekçinin o ömür çizgisinde asılı kalması lazım.”
‘İŞVEREN ‘KASTEN ADAM ÖLDÜRME’ KABAHATİNDEN TUTUKLANMALI’
Yasin Demirdağ’ın vefatının “insanlığı utandıracak bir vaka” olduğunu söyleyen Demiral, savcılığın soruşturmayı bir an evvel tamamlayıp patronu “kasten adam öldürme” hatasından tutuklanması gerektiğini belirtti. Demiral, “19 yaşındaki bir insanın kanlar içinde yerde yattığını gördükten sonra bunun üzerine işveren talimatıyla emniyet kemerini takmak mevti unutmuş, ölmeyi unutmuş olmaktır. Patronun korunmasına yönelik talimatı yerine getirmek, insanın vicdanını sızlatan bir durum” formunda konuştu.