BURSA (İGFA) – Bursa’daki okullarda satışı uygun olan ve olmayan besin ve içecekler Bursa Valiliği Vilayet Hıfzıssıhha Şurası kararınca belirlendi.
Öğrenci, kursiyer ve çalışanlara (kantin/kooperatif yemekhane, kafeterya, büfe, çay ocağı üzere besin işletmelerinde) hakikat beslenme alışkanlıkları kazandırılması, sağlıklı beslenme ortamları oluşturulması ve bunların emniyetli besine erişimleri konusunda kimi tedbirlerin alınması mecburilik haline getirildi.
İl Hıfzıssıhha Şurası’nda alınan karara nazaran, kelam konusu kararda satışa uygun olan ve olmayan eserlerle ilgili açıklama yapıldı.
Buna nazaran;
Eğitim Kurumlarında SATIŞI UYGUN OLMAYAN Besin ve İçecekler;
• Güç içecekleri, gazlı içecekler, aromalı içecekler (soğuk çay, ice tea), kolalı içecekler, aromalı doğal mineralli içecek, aromalı şurup, aromalı içecek tozu, aromalı su, meyveli içecek, meyveli içecek tozu, meyveli doğal mineralli içecek, yapay soda, meyveli şurup, sportmen içeceği (karbonhidrat- elektrolit içeceği), meyve nektarı, meyve suyu konsantresi
• Kızartmalar
• Cipsler (patates, mısır, şekillendirilmiş vb.), gevrek çerezler
• Tüm çikolata çeşitleri (ayrı satılan yahut eserlere eklenmiş, damla çikolata, sürülebilir çikolata ve çikolata kaplanmış olanlar dâhil), gofretler (sade, dolgulu, kaplamalı vb.)
• Tüm şeker ve şekerleme tipleri (jöle şekerleme, sert şekerlemeler, yumuşak şeker, dolgulu-dolgusuz, kaplamalı, draje, tüm lolipoplar vb.)
• Kremalı, çikolata dolgulu, jöleli kek, bisküvi ve pastalar (yaş pastalar, ekler, kruvasan, donut, parfe, mozaik pasta, muffin, cupcake vb.)
• Hamurlu, şerbetli tatlılar (kuru baklava dahil)
• Çiğ köfte
• Siyah ve yeşil çay (liseler hariç)
• Bitki çayları
• Kafeinli eserler (tüm kafeinli yiyecek ve içecekler, kahve biçimi eserler, mocca, latte, capuccino vb.) • Guarana, guarana özü, eklenmiş kafein içeren ürünler
• Tatlandırıcı içeren yiyecek ve içecekler
• Krema, Hindistan cevizi sütü ve kreması
• Sunset yellow (E 110), Kinolin Sarısı (E 104),Karmosin (E 122), Allura red (E 129), Tartrazin (E 102), Ponzo 4R (E 124), ve Titanyum dioksit (E 171)’i içeren besin ve içecekler
2. Eğitim Kurumlarında SATIŞI UYGUN OLAN Besin ve İçecekler;
• Meyveler, çiğ tüketilebilen sebzeler (mevsimine uygun olarak), salatalar (zeytinyağı ve limon eklenebilir)
• Kuru meyveler (en fazla 30g, ambalajlı, kaplamasız ve şeker katkısız – incir, kayısı, üzüm vb.) • Kuruyemişler (30g, ambalajlı, soslanmamış, tuzsuz, eklenmiş şekersiz, toz formunda olmayan, kabuksuz – ceviz, fındık vb.)
• Taze sıkılmış meyve ve zerzevat suyu (şeker eksiz olmalı, en fazla 250 mL)
• İçme sütü (en fazla 240mL, UHT/pastörize süt)
• Yoğurt (en fazla 200g, paketli)
• Ayran (en fazla 250mL, paketli)
• Peynir (eritme peynirler ve krema ek edilmiş peynirler hariç, pastörize sütten üretilen, en fazla 60g) • Tüm peynir çeşitleri yarım yağlı, beyaz peynirler azaltılmış/az tuzlu olacaktır. • Günlük haşlanmış yumurta
• Zeytin (az tuzlu en fazla 25 g)
• Çeşnili ekmekler (çeşnisi; sert kabuklu meyveler, kurutulmuş meyveler, yağlı tohumlar, baharat olan ekmekler)
• Tam buğday ekmeği, tam buğday unlu ekmek/tam buğday unlu lavaş, karışık tahıllı ekmek vb. eserlerden yapılan aşağıdakileri içeren yağ eklenmemiş sandviçler;
• Yumurta yahut peynir
• Turşu hariç taze domates, havuç, marul, biber vb. sebzeler
• İçme suyu (şeker yahut tatlandırıcı eklenmemiş)
• Doğal mineralli su
• Doğal kaynak suyu
• Şekersiz sakızlar (tatlandırıcılı sakızlar hariç)
Öte yandan kriterleri sağladıklarında satışı uygun görülen ambalajlı besinler ise şöyle belirlendi:
• Kek, bisküvi, kraker, kahvaltılık tahıllar, patlamış mısır vb. kriterleri
• Eserin toplam güç içeriği ≤200kkal’i aşmamalıdır.
• Eserin yağdan gelen gücü toplam gücünün %35’ini aşmamalıdır.
• Eserin doymuş yağdan gelen gücü, toplam gücünün ‘unu aşmamalıdır. o Doğal ve eklenmiş şekerden gelen güç toplam gücünün %35’ini aşmamalıdır. o Eserin sodyum içeriği ≤200mg’ı aşmamalıdır.
• Dondurma, yenilebilir buzlu eserler, buzlu içecekler vb. kriterleri
• Dondurma, sütlü buz, bitkisel yağlı sütlü buz, sütlü tatlılar da eserin gücü ≤150kkal ve doymuş yağ ≤3g’ı aşmamalıdır.
• Yenilebilir buzlu eserler %99’dan fazla meyve suyu içermeli, şeker eklenmemiş ve ölçüsü 125mL’den az olmalıdır.
• Ezilmiş/kırılmış buzlu içecekler %99’dan fazla meyve suyu içermeli, şeker eklenmemiş ve ölçüsü 200mL den az olmalıdır.
• Çeşnili/aromalı yoğurtlar, çeşnili/aromalı sütler, meyve ve zerzevat suları, çay kriterleri o Üretiminde şeker kullanılan, çeşnili ve/veya aroma verici içeren içme sütlerinde; eklenmiş şeker ≤5g/100mL ve toplam şeker (doğal süt şekeri ve eklenmiş şeker) ≤9.5g/100mL olmalıdır. o Üretiminde şeker kullanılan çeşnili ve/veya aroma verici içeren yoğurtlarda; toplam şeker ölçüsü ≤12.5g/100g olmalıdır.
• Meyve ve zerzevat suları: 0 meyve ve zerzevat suyu olmalı, ek şeker içermemeli, 250mL’den büyük olmamalıdır.
• Liselerde çay en fazla 375mL olmalıdır.
• Bal (0 doğal bal, en fazla 10 gramlık paket)
• Reçel ve marmelat (ekstra klasik reçel ve klasik marmelat (en az %45 meyve oranı), en fazla 10 gramlık paket)
• Tereyağı (en fazla 10 gramlık paket)
• Şalgam suyu (acılı/acısız, en fazla 150 mL), 100mL’de; 0.3-0.75g tuz, 120-300mg sodyum olmalıdır. 4. Aşağıdaki Kriterleri Sağladıklarında Satışı Uygun Görülen Atıştırmalık (aperatif) Hazırlanan Besin Maddeleri
• Poğaça (1 büyük boy=75g), tost (30g kaşar yahut beyaz peynirli), simit (1 küçük boy=90g) için güç içeriği ≤250kkal, doymuş yağ içeriği ≤5g ve sodyum içeriği ≤400mg olmalıdır.
• Sade kek (ev yapımı/pastane; 1 büyük dilim=60g) güç içeriği ≤240kkal ve doymuş yağ içeriği ≤3g olmalıdır.
YİNE KRİTERLERİ SAĞLADIKLARINDA SATIŞI UYGUN GÖRÜLEN SICAK VE İŞLENMİŞ BESİN HUSUSLARI (100G İÇİN)
• Tuzlu hamur işleri, börekler, makarnalar, pizzalar, pideler, fırınlanmış patates eserleri, pilav ve spagettiler için güç içeriği ≤250kkal, doymuş yağ içeriği ≤5g ve sodyum içeriği ≤400mg olmalıdır. • Et eserleri (burgerler, köfteler, nuggetlar, konserve balık eserleri, konserve hindi eserleri vb.) için güç içeriği ≤250kkal, doymuş yağ içeriği ≤5g ve sodyum içeriği ≤500mg olmalıdır. • İşlenmiş etler (salamlar, pastırmalar, sucuklar, sosisler vb.) için güç içeriği ≤ 250kkal, doymuş yağ içeriği ≤5g ve sodyum içeriği ≤750mg olmalıdır.